Phát hiện y học mới: Phổi có vai trò tạo máu
Một nghiên cứu mới trên chuột của Đại học San Francisco cho thấy, phổi không chỉ đóng vai trò trong hệ hô hấp như chúng ta vẫn thường nghĩ, mà còn sản xuất hầu hết các tiểu cầu và có thể bổ sung tế bào máu trong tủy xương.
Hình ảnh nhuộm huỳnh quang của tiểu cầu trong mạch máu ở phổi.
Các nhà khoa học ở Đại học San Francisco (UCSF) công bố kết quả nghiên cứu mới này trên tạp chí Nature vào ngày 22 tháng 3, cho thấy phổi đóng vai trò tạo máu – mà trước đây giới y học chưa từng được biết đến. Các nhà nghiên cứu tìm được bằng chứng cho thấy, phổi sản xuất hơn một nửa số tiểu cầu – thành phần trong máu rất cần thiết cho quá trình làm đông máu. Đáng ngạc nhiên hơn, các nhà khoa học cũng xác định được một khối lượng tế bào gốc tạo máu có khả năng khôi phục quá trình sản xuất máu khi mà tế bào gốc ở tủy xương (vẫn được biết tới là cơ quan sản xuất máu chính) bị cạn kiệt.
“Phát hiện này chắc chắn giúp chúng ta có một cái nhìn toàn diện hơn về phổi – rằng đây không chỉ là cơ quan hô hấp mà còn là giữ vai trò chính yếu trong việc tạo máu” – GS Y khoa Mark R. Looney tại phòng thí nghiệm y tế của UCSF, là tác giả chính của công bố này cho biết. “Những quan sát trên chuột đã đưa ra gợi ý rằng phổi cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình tạo máu ở con người”, ông nói thêm.
Các nhà nghiên cứu sử dụng kỹ thuật chụp ảnh huỳnh quanh sống 2 photon (two-photon intravital imaging) mới được phát triển bởi GS Looney và các đồng sự tại UCSF. Kỹ thuật này cho phép người ta quan sát được các hoạt động cực kỳ tinh tế của các tế bào đơn lẻ trong từng mạnh máu nhỏ ở phổi của con chuột còn sống. Looney và đồng sự đã kiểm tra được sự tương tác giữa hệ thống miễn dịch và tiểu cầu đang lưu thông trong phổi. Họ ghi nhận thấy một lượng rất lớn tế bào sản sinh ra tiểu cầu gọi là tế bào có nhân to (megakaryocytes) trong các mạnh máu của phổi (mặc dù các tế bào có nhân to đã từng được quan sát thấy trong phổi từ trước đó nhưng người ta vẫn nghĩ rằng nó vẫn tồn tại và giữ vai trò sản xuất tiểu cầu ở trong tủy xương chứ không phải phổi). Kỹ thuật hình ảnh này còn cho thấy các tế bào có nhân to này sản xuất tới hơn 10 triệu tiểu cầu mỗi giờ ngay trong các mạch máu ở phổi, và rất có thể đây là hơn một nửa tổng số tiểu cầu của chuột – được sản xuất ở phổi chứ không phải ở tủy xương như lâu nay người ta vẫn nghĩ. Các video hiển vi đã cho thấy một lượng lớn các tế bào đầu dòng của tế bào có nhân to và tế bào gốc tạo máu ở trong phổi mà trước đây vẫn thường bị lướt qua không để ý – ước tính khoảng một triệu tế bào trong mỗi lá phổi chuột.
Nghiên cứu này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tìm hiểu về bệnh tật ở người, trong đó có bệnh nhân bị bệnh rối loạn giảm tiểu cầu (thrombocytopenia), căn bệnh hàng triệu người mắc phải và làm tăng tình trạng không kiểm soát được khi chảy máu. Phát hiện mới về cách thức tế bào gốc tạo máu ở phổi cũng sẽ ảnh hưởng đến những ca cấy ghép phổi.
Bảo Như lược dịch
Nguồn: https://www.sciencedaily.com/releases/2017/03/170322143209.htm
