Nhà dân tộc học đầu ngành Đặng Nghiêm Vạn qua đời
Giáo sư Đặng Nghiêm Vạn, nhà dân tộc học đầu ngành của Việt Nam, vừa qua đời ngày 19/10/2016 tại TP Hồ Chí Minh, ở tuổi 86.
GS. Đặng Nghiêm Vạn
GS. Đặng Nghiêm Vạn được xem là một trong những người đặt nền móng cho việc xây dựng ngành dân tộc học ở Việt Nam. Ông và các đồng nghiệp đã nghiên cứu, đặt tiêu chí (về ngôn ngữ, văn hóa và ý thức tự giác tộc người), khảo sát và xác minh thành phần tộc người ở Việt Nam. Cho đến nay, các nhà dân tộc học Việt Nam cũng như giới làm chính sách vẫn đang sử dụng phân loại tộc người này. Ngoài ra, ông cũng thực hiện các chuyên khảo về các nhóm tộc người như Tày – Nùng – Thái ở Việt Nam. Những chuyên khảo này trở thành sách gối đầu giường của rất nhiều thế hệ người làm dân tộc học. TS. Mai Thanh Sơn, nhà nghiên cứu dân tộc học tại Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, nhận định: “Nếu tôi không nhầm, có đến 70-80% số nhà dân tộc học hiện đang làm nghề ở nước ta đều từng thụ giáo ông trong một bối cảnh nào đó. Còn đọc một cái gì đó của ông, chắc chắn tỷ lệ phải là 100%. Nói như thế để thấy rằng, ông là người có ảnh hưởng rất lớn đến ngành dân tộc học đương đại”.
Không chỉ là người có ảnh hưởng đến nền dân tộc học, GS. Đặng Nghiêm Vạn cũng có vai trò rất lớn với ngành tôn giáo học ở Việt Nam khi đưa ra nhiều quan điểm khoa học, tạo ra nhiều cuộc tranh luận thú vị trên diễn đàn khoa học. “Trong khi nhiều nhà nghiên cứu phân loại tôn giáo/ tín ngưỡng và cho rằng người Việt Nam không có tôn giáo, thì GS Đặng Nghiêm Vạn đã dành công sức chứng minh ngược lại rằng người Việt có tôn giáo riêng – thờ cúng tổ tiên, thờ thần. Quan điểm này thể hiện rất rõ trong cuốn sách Lí luận về tôn giáo và tình hình tôn giáo hiện nay” của ông”, theo TS Nguyễn Quốc Tuấn, Viện trưởng Viện Tôn giáo, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.
Với các nhà khoa học xã hội, nhớ về GS. Đặng Nghiêm Vạn là những ấn tượng về lòng say mê công việc, tâm huyết với xây dựng các ngành dân tộc học, tôn giáo học ở Việt Nam cho đến những phút cuối đời. “Không biết các đồng nghiệp có nhiều cơ hội gần gũi ông ra sao, còn tôi, tôi chưa từng được nghe câu nào của ông nói ngoài chuyện khoa học và công việc!”, PGS.TS Vương Xuân Tình, nguyên Viện trưởng viện Dân tộc học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam chia sẻ.
