Đón đọc Tia Sáng Xuân Nhâm Dần 2022

Sau nhiều công sức chuẩn bị không chỉ của ê kíp làm Tia Sáng mà còn của các cộng tác viên – những nhà khoa học Việt Nam và quốc tế, thì cuối cùng, ấn phẩm Tia Sáng Xuân Nhâm Dần 2022 đã được ấn hành.

Thông thường, số báo nào của Tia Sáng cũng có một chủ đề riêng với những ý tưởng kết nối và đan cài quá khứ – hiện tại – tương lai, nơi mà một sự kiện xảy ra, dù ở thời điểm nào, cũng có những tác động và chịu tác động của những sự kiện khác. Với số ấn phẩm đặc biệt này, chúng tôi gói ghém những suy tư và trăn trở về một thế giới ngày mai, chắc hẳn tươi sáng hơn những gì đã diễn ra? Ai cũng mong như vậy.

Do đó, ấn phẩm Xuân Nhâm Dần của Tia Sáng hướng đến chủ đề: Người trẻ và tương lai. Tại sao lại là người trẻ? Bởi sau những đổ vỡ, đau thương và khủng hoảng, chỉ có người trẻ với sức mạnh của tri thức và lòng nhiệt thành mới có thể đủ sức đương đầu với một tương lai bất định ở phía trước.

Thế hệ trẻ ngày nay cũng bước tới tương lai với những điểm khác biệt so với thế hệ trước. Một thế giới hậu COVID và biến đổi khí hậu buộc thế hệ trẻ phải có những ứng xử khác, dấn thân hết mình để cứu chính mình và người khác. Để thoát khỏi gọng kìm dịch bệnh và môi trường, những cụm từ “sáng tạo”, “tìm cái mới”, “nghĩ khác”, “đột phá”, “vượt qua rủi ro”… sẽ đồng hành cùng họ – “một thế hệ tỉnh thức” (Thụy Phương), “tiếc thương sinh thái” (Nguyễn Bình) và mơ về “một lối sống ít phát thải carbon” (Hà-Minh Dương)…

Dù rất lạc quan, nhưng ai cũng hiểu rằng, thật nhiều cam go và thử thách để làm được những điều đó. Nhưng thật may là người trẻ đảm nhận vai trò của mình không phải từ con số không. Dẫu xuất phát trong một thời điểm không mấy thuận lợi, họ vẫn có sự đồng hành của những người đi trước. Trong “Đôi lời với các bạn trẻ”, bằng cái nhìn thấu suốt và nhân hậu, GS Pierre Darriulat cho rằng, nhiệm vụ của ông và thế hệ ông là “giúp bạn nhìn nhận thế giới xung quanh bằng đôi mắt và tâm trí mở rộng; tư duy một cách độc lập, tránh những giáo điều; tự học những bài học lịch sử, cả vinh quang và những mảng tối; khách quan lắng nghe quan điểm của người khác, tự mình lắng lọc thay vì bị người khác áp đặt những điều hay dở; hãy giữ cho đôi chân vững vàng trên mặt đất giữa giông tố; không bị lừa mị bởi những ảo ảnh”. 

Những ảo ảnh và cám dỗ của thế giới hào nhoáng, ngay cả trong thế giới khoa học, dễ làm người ta lạc lối. “Một nhà khoa học nghiên cứu cả đời để đạt được dù chỉ một công trình có ý nghĩa lớn cũng đã đủ coi là rất thành công. Còn nếu rơi vào bẫy thành tích giả, chạy theo số lượng thay vì chất lượng, theo kiểu ‘mười giun’ thay vì ‘một rồng’, thì cuối cùng vẫn chẳng có mấy giá trị”, “Không phải là xuống dốc không phanh để cho người đó nhận ra, tránh đi, mà nó xuống từ từ. Đến khi biết thì do đã quen với sự dễ dãi, không còn khả năng để làm vấn đề nghiêm túc nữa. Tự bản thân đã trở thành người tầm thường” – những lời chia sẻ của hai nhà khoa học rút ra từ những điều quan sát được trong thế giới toán học của mình không chỉ có ích cho người làm toán mà còn có ích cho những ai mới bắt đầu sự nghiệp, bắt đầu cuộc hành trình mà thành công ở đích đến chỉ thuộc về người nghiêm túc và tâm huyết.

Có lẽ, không quá khi GS Neal Koblitz nhận định “Những người trẻ ở Việt Nam có nhiều lợi thế hơn thế hệ của Hoàng Tụy hay những nhà khoa học tiên phong cùng thời” bởi “những nhà khoa học và nhà toán học ở Việt Nam có một vai trò quan trọng trong việc giúp đỡ thế hệ trẻ can đảm trước sự hấp dẫn của những giá trị và ưu tiên sai lệch từ phương Tây”.

Tương lai thuộc về người trẻ, nhưng tương lai cũng thuộc về tất cả những ai không ngừng đóng góp để hiện tại và tương lai ngày một tốt đẹp hơn. Nếu nhìn vào những dòng chia sẻ “2022 – Năm quốc tế khoa học cơ bản” (Đào Tiến Khoa), “Giấc mơ biến mất… đại học” (Hà Huy Khoái), “Chuyển đổi số giáo dục nghề nghiệp: Để đủ thầy đủ thợ” (Hồ Tú Bảo – Nguyễn Nhật Quang), “Giáo dục trong kỷ nguyên của bất định” (Đỗ Thị Ngọc Quyên – Nguyễn Đức Dũng)…, chúng ta sẽ cảm nhận một cách sâu sắc hơn “ngày mai bắt đầu từ ngày hôm nay”.

Dù chưa định hình được một ngày mai thì ở thời điểm hiện tại, một thế hệ dám nghĩ dám làm, dám chấp nhận khó khăn và không chấp nhận bỏ cuộc đã bắt đầu tạo ra những điều mới mẻ. “Những người làm sách trẻ” (Thùy Cốm), “Ocean Vuong và đôi cánh kháng lửa” (Hiền Trang), “Operaphilia: Khi tình yêu cất lời” (Tô Vân)… là những đốm lửa được thắp lên bằng chính niềm đam mê và sự sẻ chia cùng cộng đồng. 

Có lẽ, những người trẻ cảm thấy lạc quan hơn khi nhận ra rằng “Đối diện với một tương lai đầy bất định như vậy, ai đó có thể phó mặc. Nhưng chúng ta không thể! Hãy tiếp tục đấu tranh vươn lên! Đừng bỏ cuộc! Dẫu không để lại được nhiều nhặn hơn, nhưng chúng tôi vẫn luôn yêu thương và làm tất cả những gì có thể để giúp bạn vượt qua thử thách trên con đường số phận đầy bất ngờ phía trước”.

Tia Sáng một bức phong còn kín
Gió nơi đâu, gượng mở xem”…

Mọi người có thể đăng ký mua bản giấy, bản PDF và đọc thử các số Tia Sáng trước tại đây: https://bit.ly/DatmuaTiaSang

Tác giả