Thành lập Hội đồng khoa học Ngành – một “sự kiện” trong giới khoa học

Việc ngày 7 tháng 7 vừa qua, Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia (NAFOSTED) tổ chức Hội nghị công bố quyết định thành lập các Hội đồng khoa học Ngành trong khoa học tự nhiên, để các Hội đồng này cùng lãnh đạo NAFOSTED xây dựng kế hoạch và thống nhất phương thức tổ chức đánh giá, xét chọn đề tài nghiên cứu cơ bản trong lĩnh vực khoa học tự nhiên được Nhà nước tài trợ trong năm 2009, chắc hẳn sẽ là một trong những ứng cử viên hàng đầu trong cuộc bình chọn sự kiện KH&CN Việt Nam nổi bật trong năm 2009.

Với thành phần của Hội đồng khoa học Ngành gồm những nhà nghiên cứu thuộc hàng tốp đầu trong công bố quốc tế của ngành mình, chẳng hạn như Hội đồng Ngành Toán có 11 thành viên thì 5 thành viên là chủ trì đề tài có 9 bài ISI trở lên ở 5 năm cuối. Cũng vậy ở Hội đồng Ngành khoa học Sự sống có 13 người thì 6 thành viên có 10 bài ISI trở lên… Hầu hết các “cây đa cây đề” – những thành viên có thâm niên ở các Hội đồng khoa học Ngành trước đây đều vắng bóng ở các hội đồng ngành lần này. Thay vào đó là những nhà khoa học ở tuổi dưới 60, trong đó có tới hơn 20% là các tiến sĩ dưới 40 tuổi.
Lãnh đạo NAFOSTED đã vượt qua được những sức ép, lực cản về nhiều mặt từ cộng đồng khoa học và không ít những nhà quản lý các cấp, kiên trì tiếp tục con đường đổi mới quản lý hoạt động của Quỹ, từ đó đã tập hợp được trong các Hội đồng khoa học Ngành những nhà nghiên cứu thực sự có tài năng và tâm huyết với sự nghiệp phát triển khoa học của đất nước. Với các thành viên của Hội đồng khoa học Ngành, đây là lần đầu tiên cơ quan quản lý của Bộ KH&CN có được trong tay số đông những nhà nghiên cứu xuất sắc nhất trong các lĩnh vực nghiên cứu cơ bản, làm cơ sở cho việc hình thành các Trường phái khoa học, các Nhóm nghiên cứu, các Trung tâm nghiên cứu xuất sắc… để thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu có tính định hướng, các nghiên cứu trọng điểm của quốc gia…
Hoạt động của Hội đồng khoa học Ngành thực hiện nghiêm túc theo các tiêu chí, chuẩn mực quốc tế sẽ có tính quyết định vào việc hạn chế từng bước, tiến tới chấm dứt những tù mù, thiếu minh bạch, tiêu cực, hệ lụy trong việc xét chọn, nghiệm thu các đề tài nghiên cứu cơ bản nhiều năm trước đây, góp phần làm trong sạch môi trường hoạt động khoa học, xây dựng văn hóa làm khoa học của Việt Nam, tạo cơ hội, điều kiện thuận lợi cho các nhà khoa học nhất là các nhà khoa học trẻ phát huy hết tài năng sáng tạo. Và điều hết sức quan trọng là sự ra đời và hoạt động có hiệu quả của Hội đồng khoa học Ngành sẽ góp phần tạo ra sự tin cậy lẫn nhau giữa các nhà khoa học và nhà quản lý, thành tâm cùng nhau hợp tác trong thực thi nhiệm vụ của mình.
Cộng đồng khoa học, nhất là những người hoạt động trong nghiên cứu cơ bản đặt niềm tin vào quyết tâm đổi mới của NAFOSTED và bản lĩnh, sự công tâm, tầm nhìn… của các thành viên Hội đồng khoa học Ngành, để lựa chọn được các đề tài nghiên cứu, các chủ nhiệm đề tài tốt nhất có thể, góp phần tạo ra những thay đổi về chất trong nghiên cứu cơ bản, có những thành tựu nghiên cứu xứng đáng với sự quan tâm tài trợ của Nhà nước.

Tác giả