Thủ tướng Rumani bị cáo buộc đạo văn

“Rõ ràng là chính phủ gây áp lực và muốn công việc của chúng tôi dừng lại”, ông Marius Andruh, chủ tịch Hội đồng và là một nhà hóa học tại Đại học Bucharest nói. “Chúng tôi đã nhận được – không sớm hơn ngày 25/6 – một bản fax yêu cầu báo cáo toàn bộ các hoạt động của chúng tôi. Hiển nhiên là, không cách gì chúng tôi có thể làm được báo cáo như vậy trong vòng 3 ngày”.

Hội đồng khoa học Rumani đã nổi giận vì động thái này, và nhiều người e rằng nó sẽ càng hủy hoại danh tiếng của nền khoa học và hệ thống giáo dục bậc cao của quốc gia. Trong hai ngày cuối tuần, có hơn 800 học giả đã kí vào bản kiến nghị của CNATDCU trong đó bày tỏ bức xúc trước “sự giẫm đạp không biết xấu hổ tất cả mọi phẩm giá con người và nghề nghiệp, lờ đi những nguyên tắc cơ bản nhất của tự do học thuật.”

Trong một lá thư ngỏ gửi tới lãnh đạo EU cuối tuần qua, 16 nhà trí thức Rumani, trong đó có cả Andrei Plesu, hiệu trưởng trưởng Đại học New Europe ở Bucharest và nguyên Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Romania, đã bày tỏ rằng vụ việc này có thể làm tổn hại uy tín xã hội Rumani trên diện rộng.

Tại phiên họp ngày thứ sáu, CNATDCU đã đưa ra kết luận: “một phần quan trọng” trong luận án của ông Ponta “dựa trên những đoạn văn lấy của các tác giả khác, và sao chép nguyên văn, mà không hề chú dẫn về việc sao chép này cũng như không hề trích nguồn”.
Nhưng do hội đồng đã bị giải tán từ trước khi kết luận được đưa ra nên những quyết định đó không hề có hiệu lực pháp lý, và những cảnh báo được gửi tới bộ trường Bộ Giáo dục về việc không công nhận luận án của ông Ponta cũng sẽ bị bỏ qua.

Chính phủ đã chuyển vụ việc này cho hội đồng đạo đức nghiên cứu quốc gia, và hội đồng này có 90 ngày điều tra.

Ông Ponta đã thay thế các thành viên của hội đồng này từ đầu năm nay, sau khi có những cáo buộc về hành vi đạo văn của Ioan Mang, cựu Bộ trưởng bộ Khoa học và Giáo dục.

Đảng Dân chủ – Tự do ở phe đối lập đã yêu cầu ông Ponta từ chức. Nhưng vị Thủ tướng này, đồng thời là lãnh đạo của Đảng Dân chủ xã hội, lại khẳng định rằng sai sót duy nhất của ông là tạo danh mục tài liệu tham khảo không đúng theo quy phạm thông thường, và những cáo buộc đạo đức bị đưa ra chẳng qua chỉ là một phần trong chiến dịch chính trị chống lại ông Ponta.

Người hướng dẫn ông Ponta là một giáo sư luật học và là cựu Thủ tướng Adrian Năstase, cũng đã bị tuyên phạt hai năm tù vì tội tham nhũng. Còn những tác giả của các cuốn sách được cho là bị ông Ponta đạo văn, trong đó có nhà luật học Dumitru Diaconu và Vasile Creţu, tuyên bố rằng họ không lưu tâm nhiều đến vụ việc này cũng như kết quả của nó. Một học giả khác mà người ta cho là cũng bị Ponta đạo văn là Ion Diaconu cũng gay gắt bác bỏ việc thủ tướng sao chép công trình của mình. Còn Andruh nói rằng từ nay ông sẽ không tham gia vào bất kỳ hội đồng khoa học nào của Rumani.

Trước đó, hồi đầu tháng tư năm nay, Tổng thống nước láng giềng Hungary Pal Schmitt đã phải tuyên bố từ chức sau khi ông bị thu hồi học vị tiến sĩ do người ta phát hiện luận án dài 251 trang của ông có phần lớn nội dung được dịch ra từ một luận văn của nước ngoài. Ông Schmitt là Tổng thống đầu tiên ở Hungary phải rời bỏ chức vụ giữa nhiệm kỳ.