Các mô hình khởi nghiệp cơ bản

Doanh nhân khởi nghiệp là một trong những người sáng tạo nhất và bằng chứng là rất nhiều các startup đã được thiết lập và vô cùng thành công chỉ trong thập kỷ qua.

Tầm quan trọng của toàn cầu hóa

Doanh nhân khởi nghiệp là một trong những người sáng tạo nhất và bằng chứng là rất nhiều các startup đã được thiết lập và vô cùng thành công chỉ trong thập kỷ qua. Một số trong những startup này đã có những tác động đáng kể đến nền kinh tế, xã hội và cách sống của chúng ta. Facebook có hơn 1 tỷ người dùng trên toàn thế giới và mọi người hiện đang kết nối với gia đình và bạn bè với mức độ mở rộng hơn bao giờ hết. Twitter đã cách mạng hóa nghệ thuật bình luận súc tích. Tesla Motors đã tạo ra chiếc xe thể thao chạy bằng điện đầu tiên. Có một danh sách dài các startup được các doanh nhân khởi nghiệp công nghệ thành lập và có tiềm năng thay đổi cách chúng ta sống và làm việc, đó là: Chegg, Netflix, Hulu, Pinterest, Instagram, ZipCar, LinkedIn và AirBnB.

Tất nhiên, đây là các startup công nghệ hoặc dựa vào Internet, nhưng cũng có rất nhiều startup phi công nghệ khác cũng đã làm thay đổi cuộc sống của chúng ta. Ví dụ như FedEx đã thay đổi cách chuyển phát gói hàng, hãng hàng không Southwest Airlines đã thay đổi hành trình du lịch hàng không hoặc các công ty nước giải khát đã sản xuất ra nước đóng chai – gần như khắp mọi nơi.
Mặc dù các doanh nhân khởi nghiệp có thể sử dụng nhiều cách để thành lập hàng triệu startup mới, nhưng trên thực tế chỉ có sáu loại hình startup cơ bản (Hình 1).

Bạn có thể khởi động một startup tạo ra giá trị cho doanh nghiệp, khách hàng hoặc chính phủ. Bạn cũng có thể tạo ra một startup tập trung chủ yếu vào sản phẩm hoặc dịch vụ. Đó thực sự là lựa chọn của riêng bạn. Khung các loại hình khởi nghiệp cơ bản như trình bày trong Hình 1 cung cấp một hởi đầu thuận tiện trong quy trình phát triển ý tưởng khởi nghiệp của bạn, nhưng trong thực tế nó thường không đơn giản như vậy. Nhiều startup cung cấp cả sản phẩm và dịch vụ cho khách hàng. Ví dụ, các startup chuyên về phần mềm doanh nghiệp thường cung cấp dịch vụ cài đặt phần mềm mới cho khách hàng, hay các “gói bảo trì”, bao gồm cả hỗ trợ kỹ thuật trong trường hợp có vấn đề phát sinh trong quá trình sử dụng và khách hàng phải trả phí cho các dịch vụ đó.

Nhiều startup công nghệ cũng phục vụ cả khách hàng doanh nghiệp và phi doanh nghiệp. Ví dụ, Dell bán máy tính cho cả khách hàng doanh nghiệp lẫn khách hàng bán lẻ. Công ty này có các loại sản phẩm, mức giá, chiến lược tiếp thị và dịch vụ rất khác nhau đối với từng loại khách hàng.

Nói chung, các doanh nhân tham vọng nên cố gắng hạn chế việc phát triển ý tưởng của họ – ít nhất là ban đầu – trong phạm vi các mô hình khởi nghiệp cơ bản. Chỉ riêng việc tạo ra giá trị cho một loại khách hàng mà không phải lo lắng đến việc phục vụ cho hai loại khách hàng rất khác nhau đã rất khó rồi. Một startup thành lập dựa trên ý tưởng được hình thành tại một ô trong Hình 1 có thể phát triển các sản phẩm hoặc dịch vụ ở các ô khác khi khả năng và nguồn lực của nó mở rộng. Hãy khám phá từng ô này chi tiết hơn, bắt đầu với các startup khởi sự theo mô hình doanh nghiệp với doanh nghiệp.

Doanh nghiệp tới doanh nghiệp (business-to-business – B2B)

B2B mô tả các giao dịch thương mại giữa các doanh nghiệp. Có nhiều lý do chính đáng để cân nhắc triển khai một startup theo mô hình B2B. Một lý do chính là các doanh nghiệp thường có nhiều tiền hơn người tiêu dùng và có thể mua các sản phẩm và dịch vụ của startup tốt hơn. Satrtup B2B có nhiều loại khác nhau vì nhu cầu kinh doanh rất đa dạng. Ví dụ, nhiều công ty không quản lý các trung tâm dữ liệu hoặc các máy chủ của riêng họ. Các công ty như Amazon Web Services cung cấp các dịch vụ này cho các công ty khác – ngay cả cho những công ty cạnh tranh trực tiếp với các công ty kinh doanh khác của Amazon. Amazon Web Services là một phần quan trọng trong tổng doanh thu của Amazon, nhưng hầu hết chúng ta đều biết Amazon chủ yếu kinh doanh thương mại điện tử.

Các startup B2B mới không phải hạn chế các mô hình kinh doanh của họ để cung cấp dịch vụ cho các công ty khác. Có rất nhiều nhu cầu đối với các sản phẩm mới sáng tạo. Nếu bạn đang suy nghĩ về việc xây dựng một startup B2B, có ba cách chính để tạo ra giá trị:
– Giúp các công ty kiếm nhiều tiền hơn
– Giúp các công ty tiết kiệm tiền
– Giúp các công ty tuân thủ các quy định của chính phủ và/hoặc các tiêu chuẩn của cộng đồng.

Các startup B2B phải tạo ra giá trị theo một trong ba mục này hoặc đơn giản là họ sẽ không thu hút được các khách hàng doanh nghiệp. Các doanh nghiệp không quan tâm đến các mặt hàng “thời trang” hoặc “kỳ dị” theo cách người tiêu dùng thường quan tâm. Hầu hết các doanh nghiệp đều tập trung vào việc kiếm lợi nhuận và cách duy nhất để làm điều đó là thông qua việc tăng doanh thu, giảm chi phí, hoặc tránh kiện tụng và/hoặc tiềnphạt do vi phạm các quy định và tiêu chuẩn.

Giúp doanh nghiệp tăng doanh thu là một trọng tâm phổ biến cho các startup mới. Ví dụ, phần mềm được thiết kế để quản lý lực lượng bán hàng hiệu quả hơn là một lĩnh vực rất tiềm năng để phát triển các startup. Tự động hoá lực lượng bán hàng, phát triển khách hàng tiềm năng và quản lý quan hệ khách hàng là ba loại phần mềm doanh nghiệp nhắm mục tiêu trong thời gian này. Mỗi loại trong số ba loại này đều đã có rất nhiều công ty lớn đảm đương, chẳng hạn như SalesForce.com, và rất nhiều công ty mới ra nhập. Mặc dù có rất nhiều công ty cạnh tranh nhưng sự sáng tạo mới vẫn có thể vượt qua các sản phẩm hiện tại . Tuy nhiên, bất kỳ doanh nghiệp phần mềm tham vọng nào cũng cần lưu ý rằng hầu hết các công ty đều chậm thay đổi cách thức kinh doanh hiện tại của họ, bao gồm cả việc chuyển từ loại phần mềm này sang loại phần mềm khác. Có thể có nhiều chi phí liên quan đến việc chuyển đổi làm hạn chế việc xem xét sản phẩm hoặc nhà cung cấp dịch vụ mới.

Các sản phẩm hoặc dịch vụ hiệu quả, tiết kiệm chi phí cho các doanh nghiệp hầu như luôn có chỗ đứng trong thị trường. Trọng tâm cho nhiều công ty quy mô vừa và lớn hiện nay là “tinh gọn”. Tinh gọn là thuật ngữ nắm bắt mọi sự chú ý liên tục đến chi phí và các chiến thuật tiết kiệm chi phí. Doanh nghiệp tinh gọn thường được tổ chức xung quanh các chương trình cụ thể, chẳng hạn như “Six Sigma”, nhưng có rất nhiều cơ hội cho các phương pháp tiếp cận mới sáng tạo để giúp doanh nghiệp giảm chi phí của họ.

Một trong những cách tiếp cận mới nhất để tiết kiệm chi phí cho các công ty là thuê ngoài quy trình kinh doanh  (business process outsourcing – BPO). Đây là thuật ngữ được dùng để chỉ việc thuê ngoài đối tác cung cấp các dịch vụ quản lý, chăm sóc khách hàng … để giúp một doanh nghiệp có nhiều thời gian hơn cho các lĩnh vực kinh doanh cốt lõi. Các doanh nhân khởi nghiệp nhận ra xu hướng mới nổi này có thể nắm bắt được hoạt động kinh doanh đang bùng nổ. Tất nhiên, có nhiều công ty gia công phần mềm hàng đầu, như InfoSys và Tata Group, được đặt tại Ấn Độ. Những Công ty này là một trong những công ty phát triển nhanh nhất trên thế giới. Ví dụ, Infosys được sáu kỹ sư Ấn Độ thành lập vào năm 1989 và doanh thu của công ty năm 2012 là gần 7 tỷ USD.

Một loại hình khác cho các startup B2B đã nổi lên trong những năm gần đây liên quan đến nhu cầu cho các công ty tuân thủ các quy định của chính phủ và/hoặc chứng minh tuân thủ các tiêu chuẩn hiện hành của cộng đồng. Có rất ít nỗ lực để tuân thủ các quy định của chính phủ hoặc các tiêu chuẩn cộng đồng có liên quan trực tiếp đến việc tăng doanh thu hoặc giảm chi phí. Về bản chất, hầu hết các nỗ lực chỉ thực hiện mang tính “phòng ngừa”. Ví dụ, nhiều công ty hiện đã triển khai rộng rãi và thường tốn kém, “các chương trình phát triển bền vững”. Nhiều chương trình như vậy có ít tác động trực tiếp đến doanh số bán hàng của công ty hoặc hỗ trợ công ty giảm chi phí. Tuy nhiên, những người ủng hộ các chương trình như vậy cho rằng việc có một chương trình phát triển bền vững thúc đẩy những ấn tượng tích cực của công ty trong cộng đồng và ngăn ngừa các ấn tượng tiêu cực có thể xảy ra. Nhiều doanh nhân đã chủ động phát triển sản phẩm và dịch vụ để phục vụ nhu cầu kinh doanh này. Ví dụ, Sustainable Minds là một startup được thành lập để giúp các công ty phân tích và quản lý tác động vòng đời của sản phẩm và dịch vụ của họ. Công ty được thành lập ban đầu để cung cấp cho các công ty một công cụ phần mềm phân tích. Nó đã phát triển để bao gồm một loạt các sản phẩm và dịch vụ liên quan.

N.L.H. (Technology Entrepreneurship, 2014)

 

Tác giả