Cường điệu AI đang tái định hình báo chí theo năm cách
Sự cường điệu vây quanh AI còn hơn cả sự phấn khích bề ngoài – nó đang tái tổ chức báo chí vận hành, từ các ưu tiên tin tức đến sự chấp nhận của công chúng với thông tin, theo một nghiên cứu có đồng tác giả là nhà nghiên cứu ở ĐH Massachusetts Amherst.
“Cường điệu không chỉ đơn thuần là những tiềm năng hay sự thất vọng”, theo giải thích của Rodrigo Zamith, phó giáo sư và chủ nhiệm Khoa báo chí tại UMass Amherst. “Nó hướng sự chú ý của chúng ta và nguồn lực của chúng ta, và cả những gì mà con người và các tổ chức lựa chọn xung quanh.”
Các tòa soạn đang chạy đua để hợp tác về AI với các công ty công nghệ hoặc tìm những cách tích hợp các công nghệ AI vào công việc của mình, trong khi các công đoàn và các hội nghề nghiệp đã tìm cách phát triển những biện pháp chống lại những gì mà họ coi là sử dụng AI phi đạo đức.
Cùng thời điểm, báo chí đang vật lộn với những câu hỏi về kỹ năng còn lại ở con người khi các công cụ AI trở nên ngày một tiên tiến hơn. Đây là một phần của những gì mà Zamith từng nghiên cứu trước đây và được gọi là ‘một bước ngoặt AI’ trong báo chí.
Zamith, Seth C. Lewis của ĐH Oregon và Jon Benedik A. Bunquin của ĐH Philippines đã tạo ra một ma trận đầu tiên của loại này nhằm giải thích cường điệu công nghệ tạo ra cả các hiệu ứng biểu tượng và vật chất cho thông tin và các nhà báo. Được xuất bản trên tạp chí Digital Journalism, bài báo của họ đã phân loại sự cường điệu theo năm hạng mục:
- Sự cường điệu chú ý tạo ra ấn tượng là có những thứ quan trọng đặc biệt và đáng được xem xét một cách nghiêm túc, với việc một số nhà báo và các tờ báo đang nắm bắt lấy cơ hội để cho thấy tư duy hướng về tương lai hoặc như những người bảo vệ truyền thống.
- Sự cường điệu có định hướng hướng sự chú ý vào những chủ đề cụ thể, những sản phẩm và cách thực hiện những điều đó, thường tái phân bổ các nguồn lực ít ỏi của các tòa soạn.
- Sự cường điệu định hình cách nhà báo và các tổ chức miêu tả các công nghệ như AI với báo chí thông qua bài báo và việc họ sử dụng AI với thông điệp chiến lược, đôi khi tái ảnh hưởng đến các câu chuyện về đổi mới sáng tạo và sự tất yếu.
- Sự cường điệu điều hướng các hợp tác, chính sách và hành động tập thể, bao gồm các quy tắc về đạo đức nghề nghiệp, các thỏa thuận với những nhà cung cấp AI và các biện pháp bảo vệ do các công đoàn dẫn dắt chống lại sự lạm dụng AI.
- Sự cường điệu quay lại buộc nhà báo tái xem xét vai trò của họ, giá trị và các bản sắc nghề nghiệp như khi AI tạo sinh ngày càng đảm nhiệm những nhiệm vụ phức tạp và sáng tạo mà trước đây chỉ thuộc về con người.
Về phía bên trong tòa soạn, sự cường điệu ảnh hương đến cách nhà báo và các biên tập viên ra quyết định về nhân sự và nguồn lực. Còn về bên ngoài, nó ảnh hưởng lên cách công chúng và các nhà hoạch định chính sách đón nhận vai trò của AI trong truyền thông.
Zamith chỉ ra rằng tác động nổi tiếng nhất ở một ngành công nghiệp là đối mặt với các áp lực kinh tế.
“Báo chí là một ngành công nghiệp mà giờ đang phải đối mặt với thách thức phải làm nhiều hơn hay ít hơn,” ông nói. “Khi nhà báo và các nhà quản lý báo chí bắt đầu trao đổi về việc nơi nào nên đầu tư nguồn lực giới hạn của mình thì sự cường điệu về AI đóng một vai trò thực sự quan trọng.”
Trong khi tin rằng luôn luôn có vai trò của các nhà báo bằng xương bằng thịt trong việc nhận diện được các ý tưởng, nuôi nấng các nguồn lực bên trong, gõ các cánh cửa và kiểm tra thực tế, Zamith cũng lưu ý AI đã và sẽ tiếp tục thay thế con người ở những nhiệm vụ khác. Nó bao gồm biên tập bản thảo, chuyển các cuộc phỏng vấn thành văn bản và tóm tắt các cuộc họp công khai, gắn thẻ các nội dung đa phương tiện và tạo dựng nhanh chóng nội dung phái sinh ở quy mô lớn như dịch thuật hoặc các phiên bản thích ứng với mạng xã hội từ các bài báo.
“Khi chúng ta trao đổi về sự cường điệu, nhiều người nghĩ AI là tương lai của báo chí”, ông nói. “Tôi nghĩ AI là hiện tại của báo chí.”
Các nhà nghiên cứu cho rằng cường điệu, dù thường bị khuếch đại nhưng không thể làm ngơ. Thay vào đó, cần phải hiểu nó như một tín hiệu của thay đổi văn hóa và thể chế ở quy mô rộng lớn hơn.
““Cường điệu này dẫu sao cũng mang đến cho chúng ta nhiều khả năng trong tương lai,” Zamith cho biết thêm. “Chúng ta cần tập trung vào những khả năng mà chúng ta muốn khuyến khích, sau đó cách chúng ta có thể khuyến khích chúng. Ví dụ, cách chúng ta khuyến khích AI có thể phục vụ tốt hơn cho đất nước?”
Anh Đức dịch từ ĐH Massachusetts Amherst
Nguồn: https://www.umass.edu/news/article/how-ai-hype-reshaping-journalism-five-powerful-ways
