Robot nông trại không chỉ tồn tại trong các tác phẩm khoa học viễn tưởng nữa, giờ đây chúng đã xuất hiện trong cuộc sống chúng ta – và có thể tạo ra hướng ảnh hưởng đến tương lai của ngành nông nghiệp và môi trường. Đó là lập luận của nhà kinh tế nông nghiệp Thomas Daum tại ĐH Hohenheim, Đức, trong công bố trên tạp chí Trends in Ecology & Evolution.
Utopia như một bức tranh lồng ghép những cánh đồng xanh tươi, những con suốt trong vắt và hệ động thực vật hoang dã, với những đoàn robot nhỏ.
Hai hướng ảnh hưởng thái cực đó, một là xã hội utopia (địa đàng trần gian), nơi các nhóm robot thông minh, kích thước nhỏ ở trang trại có thể sản xuất ra các loại cây trồng hữu cơ đa dạng. Hướng còn lại là xã hội dystopia (phản địa đàng), nơi những con robot to lớn và hóa chất độc hại sẽ phá hủy cảnh quan thiên nhiên.
Thomas Daum mô tả viễn cảnh utopia như một bức tranh lồng ghép những cánh đồng xanh tươi, những con suối trong vắt và hệ động thực vật hoang dã, với những đoàn robot nhỏ hoạt động nhờ nguồn năng lượng bền vững. “Nó tựa như một Vườn Địa đàng”, ông nói. “Các robot nhỏ có thể giúp bảo tồn đa dạng sinh học và chống biến đổi khí hậu theo những cách mà trước đây chúng ta không thể thực hiện được.”
Dù phải thực hiện thêm những nghiên cứu chuyên sâu về kịch bản utopia, nhưng nó sẽ mang lại lợi ích cho môi trường theo nhiều cách. Thực vật sẽ đa dạng hơn và đất đai sẽ giàu dinh dưỡng hơn. Việc dùng thuốc trừ sâu sinh học và tia laser để xử lý cỏ dại sẽ không ảnh hưởng tiêu cực đến quần thể côn trùng, vi khuẩn trong đất, nguồn nước. Năng suất cây trồng hữu cơ sẽ cao hơn nhưng vẫn giảm thiểu được tác động của nông nghiệp đến môi trường.
Một tương lai song song với những ảnh hưởng tiêu cực vẫn có thể xảy ra. Trong viễn cảnh đó, những robot to lớn nhưng có công nghệ thô sơ sẽ san bằng cảnh quan, và một số loại cây trồng độc canh sẽ chiếm ưu thế trong khu vực trồng trọt. Do hàng rào sẽ ngăn cách con người, trang trại và động vật hoang dã nên người ta sẽ lạm dụng nhiều hơn hóa chất và thuốc trừ sâu.
Tuy vậy, ông cũng lưu ý khả năng cao tương lai sẽ không chỉ giới hạn trong một viễn cảnh thuần túy tươi đẹp hay thuần túy tệ hại. Daum đưa ra hai kịch bản với mong muốn khơi dậy những cuộc đối thoại tại thời điểm loài người đang đứng giữa ngã tư đường. “Từ góc độ công nghệ, utopia và dystopia đều có thể xảy ra. Nhưng nếu không có các chính sách phù hợp, chúng ta có thể rơi hẳn vào xã hội dystopia”, Daum khẳng định.
Những tác động này sẽ không chỉ giới hạn ở môi trường, mà còn ảnh hưởng đến cuộc sống của mỗi người. “Robot nông trại có thể ảnh hưởng đến bạn – một người tiêu dùng. Bởi chúng sản xuất trái cây, ngũ cốc, rau quả trong chế độ ăn thường ngày của bạn,” ông nói thêm.
Trong kịch bản utopia, nông dân trong trang trại nhỏ có thể dễ dàng mua các robot nhỏ hoặc chia sẻ với nhau thông qua các dịch vụ tương tự như Uber. Ngược lại, họ khó tồn tại trong xã hội dystopia: chỉ những nhà sản xuất quy mô lớn mới có thể quản lý các vùng trồng trọt bao la và có khả năng chi trả được chi phí máy móc.
Ở một số khu vực thuộc châu Âu, châu Á và châu Phi, nơi hiện có nhiều trang trại nhỏ, người dân sẽ có ý thức hướng đến viễn cảnh utopia. Tuy nhiên, ở những nước như Mỹ, Nga hoặc Brazil – những quốc gia nơi các trang trại quy mô lớn sản xuất ngũ cốc và hạt có dầu với khối lượng lớn, giá trị thấp, thống trị, viễn cảnh có thể tiêu cực hơn. Tại đây, các robot nhỏ hoạt động kém hiệu quả hơn trong các công việc tiêu tốn nhiều năng lượng như tuốt ngô, vì vậy không phải lúc nào chúng cũng là lựa chọn hiệu quả nhất về mặt kinh tế.
Hiện tại, nhiều nước đã phát triển một số khía cạnh của viễn cảnh utopia như laser loại bỏ cỏ và sẵn sàng phân phối rộng rãi, tài trợ cho dự án về học máy và AI để phát triển robot thông minh cho các hệ thống nông trại phức tạp. Bên cạnh đó, Daum đề xuất các nước có thể đưa ra những chính sách hợp lý dưới dạng trợ cấp, quy định hoặc thuế. “Tôi nghĩ chúng ta có thể đến được với xã hội utopia”, Daum cho biết. “Dù con đường đó không dễ đi như đường đến xã hội dystopia, nhưng chúng ta vẫn còn cơ hội”. □
Hà Trang dịch
Nguồn: https://phys.org/news/2021-07-farm-robots-future.html
