Khí hậu và địa lý phát triển những kết nối tinh thần giữa cây đại thụ với người

Các cây đại thụ là những sinh vật lớn nhất và tồn tại lâu đời nhất trên trái đất. Chúng đóng một vai trò quan trọng về mặt sinh thái trong thế giới tự nhiên. Các xã hội loài người cũng có xu hướng ghi nhận mối liên quan với các cây lớn và đem lại cho chúng vai trò văn hóa xã hội đáng kể. Các cây đại thụ cũng có những nhận diện riêng biệt và thường được người dân địa phương đặt tên riêng. Điều này có thể truyền cảm hứng cho sự nhận thức và trở thành đối tượng tín ngưỡng.

Theo cách này, các cây đại thụ có một sự kết nối tinh thần với người địa phương và khuyến khích sự cố kết xã hội quanh chúng. Do đó, việc gắn các cây đại thụ với sự nhận diện cũng thúc đẩy đời sống tinh thần của con người. Nói cách khác, các cây đại thụ đem lại vô số dịch vụ sinh thái tinh thần và đem lại lợi ích cho đời sống tinh thần của các xã hội loài người. Tuy nhiên, sự phát triển của các kết nối tinh thần giữa các cây đại thụ và con người chưa được bộc lộ.

Địa lý và khí hậu được biết như những yếu tố ảnh hưởng đến tuổi, kích thước và những đặc trưng khác của cây cối. Việc miêu tả các mẫu hinh và tiết lộ các quá trình cơ bản là một chủ đề chính của hệ sinh thái vĩ mô, vốn tập trung vào những mẫu hình sinh thái theo không gian và thời gian quy mô lớn. Các nghiên cứu trước đây cho thấy cây cối có những đặc tính khác thường (ví dụ kích thước lớn, tuổi) có xu hướng đem đến những cái tên độc đáo và được ghi nhận như điều thiêng liêng.

Những nghiên cứu khác lại đề xuất tôn giáo liên quan đến bối cảnh khí hậu và địa lý. Do đó, kích thước và phân bố của cây cối và các dịch vụ hệ sinh thái tinh thần có thể bị các quá trình sinh thái vĩ mô ảnh hưởng (ví dụ địa lý, khí hậu). Có thể sử dụng một phương pháp thích hợp là sử dụng đa giả thuyết để khám phá những quá trình chưa biết đó, nếu nhìn từ góc độ sinh thái vĩ mô.

Một nghiên cứu sinh thái vĩ mô do Ryosuke Nakadai (Viện nghiên cứu môi trường quốc gia, Nhật Bản) đã dùng mô phỏng phương trình cấu trúc (SEM) với hồ sơ 38.994 cây đại thụ thuộc 237 loài trên khắp Nhật Bản để chứng tỏ là biến khí hậu, như lượng mưa và nhiệt độ hằng năm, và biến địa lý, như vĩ độ và độ cao, có thể điều hướng cả các xác suất của một vật thể tín ngưỡng và đón nhận một cái tên riêng biệt của các cây đại thụ một cách trực tiếp và gián tiếp thông qua các đặc trưng của cây (ví dụ kích thước và tuổi).

Ví dụ, cả chu vi thân cây và tuổi cây đều dẫn đầu hai biến ảnh hưởng với xác suất một cây trở thành một vật thể tín ngưỡng và được trao một cái tên riêng. Chu vi thân cây và tuổi cây cũng có mối tương quan chặt chẽ với các yếu tố khí hậu. Mối quan hệ thú vị nhất là xác suất của một cây trở thành một vật thể tín ngưỡng và có tên riêng có xu hướng gia tăng với lượng mưa hằng năm thấp hơn.

Sự tôn kính cây đại thụ ở Nhật Bản liên quan một phần với “cầu mưa xuống” (雨乞い; ‘Amagoi’ trong tiếng Nhật) và một số cây thậm chí còn có tên liên quan. Do đó, các kết quả của SEM cũng bao hàm chặt chẽ với những phát hiện mang tính kinh nghiệm trước đó. Thực hành trồng lúa đã đặt nền tảng cho xã hội Nhật Bản truyền thống và vô số tín ngưỡng về mùa vụ lúa đã là một nguồn vật chất lớn liên quan trực tiếp đến sự sống và cái chết. Giữa vô số các yếu tố khí hậu, hạn hán là nhân tố mạnh nhất ảnh hưởng đến sự thất thu mùa vụ.

Nghiên cứu về các cây đại thụ ở Nhật Bản là nghiên cứu đầu tiên chứng minh được một cách rõ ràng mối quan hệ giữa các dịch vụ sinh thái tinh thần và những quá trình sinh thái vĩ mô, vốn vô cùng khó để định lượng ra được. Những phát hiện này đem lại một điểm bắt đầu cho việc làm sáng rõ sự kết nối tinh thần giữa con người và đa dạng sinh thái cũng như các quá trình định hướng bên trong sự kết nối này.

Nghiên cứu này cũng đề xuất những tác động tiềm năng của biến đổi khí hậu lên những kết nối tinh thần giữa các cây đại thụ và con người. Tuy nhiên việc ngăn sự mất mát của các dịch vụ sinh thái tinh thần, vai trò và tầm quan trọng với xã hội loài người vẫn còn những điểm chưa rõ ràng, vì vậy các nhà nghiên cứu đồng ý là cần có những nghiên cứu sâu hơn về vấn đề này.

Nghiên cứu được xuất bản trên tạp chí Nature Plants ¹.

Thanh Phương tổng hợp

Nguồn:https://phys.org/news/2023-02-climate-geography-spiritual-giant-trees.html

https://www.earth.com/news/what-drives-a-spiritual-connection-with-giant-trees/

————————————

1. https://www.nature.com/articles/s41477-022-01337-1