Mông Cổ có thể là cái nôi của ngành thú y
Cái nôi của ngành thú y có thể ở nước Mông Cổ ngày nay. Bởi vì, mới đây các nhà nghiên cứu phát hiện một hàm răng ngựa 3000 năm tuổi, những chiếc răng này đều được phẫu thuật và nhổ từng cái một.
Đàn ngựa trên thảo nguyên Mông cổ
Từ bao đời nay con người đều biết hàm răng đối rất quan trọng đối với ngựa. Bất kỳ ai, khi chọn mua ngựa đều xem xét hàm răng của con vật. Ngày nay khi ngựa bị đau răng cũng được nha sĩ thú y chữa chạy. Cái nghề này dường như có từ lâu đời, lâu hơn chúng ta nghĩ. Mới đây các nhà khoa học đã phát hiện dấu vết về việc chữa trị răng cho ngựa đã có từ cách đây 3000 năm. Nhóm nghiên cứu viết trong kỷ yếu của Viện Hàn lâm khoa học quốc gia Mỹ (Proceedings of the National Academy of Sciences), mẫu vật mà họ phát hiên được có lẽ thuộc diện lâu đời nhất thế giới về ngành thú y.
Các nhà nghiên cứu đã xem xét một bộ xương ngựa Mông cổ, và thấy hàm răng ngựa không có đầy đủ răng và những chiếc răng bị khuyết dường như đã được phẫu thuật nhổ bỏ.
Một bộ xương sọ ngựa được nghiên cứu
Những mẫu vật này có niên đại khoảng 1300 đến 700 năm trước Công nguyên. Các nhà khoa học cho rằng, thời kỳ này người Mông cố đều là dân du mục. Họ có phong tục chôn cất người chết cùng với con ngựa của mình dưới những ngôi mộ đá. Cũng chính vì vậy các nhà khoa học cho rằng thời đó con ngựa rất quan trọng trong cuộc sống du mục của người Mông Cổ.
Có lẽ người ta nhổ răng cho ngựa không phải chỉ vì nguyên nhân trực tiếp – có thể những chiếc răng bị sâu và gây đau đớn cho con vật khi ăn. Sự can thiệp đó cũng cho thấy mức độ quan tâm của con người trong việc chữa trị cho ngựa – vì nó còn là con vật phục vụ chiến đấu giữ gìn và mở mang bờ cõi.
Phát hiện này cũng cho thấy, cách đây khoảng 3000 năm người ta đã biết làm yên cương và hàm thiếc cho ngựa để trông nom chúng dễ dàng hơn. Các nhà nghiên cứu phỏng đoán, khi làm hàm cho ngựa, người ta có thể phát hiện khuyết tật về răng, răng đau hoặc răng bị thiếu. Thí dụ ở ngựa có những cái răng được gọi là răng sói – những răng nhỏ, mọc không đều ở ngựa và cần phải nhổ. Ngày nay những cái răng loại này đều bị nhổ bỏ ngay từ khi con ngựa còn nhỏ.
Người chăn ngựa đang nhổ răng cho ngựa
Chưa rõ cách đây 3000 năm con người nhổ răng ngựa như thế nào và họ đã làm gì để cho ngựa chịu đứng yên để nhổ răng. Còn ngày nay người nuôi ngựa dùng tuốc nơ vít để nhổ bỏ răng sói và ngựa thường được gây mê.
“Thường người ta nghĩ thú y là một môn khoa học của phương tây”, nhà nghiên cứu William Taylor thuộc ở phân viện Max Planck về lịch sử nhân loại, thành viên của nhóm nghiên cứu này, cho biết. Và kết quả nghiên cứu cho thấy những hiểu biết về thú y ngày nay không xuất phát từ nền văn minh của người Trung quốc hay người ở vùng Địa Trung Hải như người ta đã từng nghĩ trước đây mà đã ra đời hàng trăm năm trước đó ở các dân tộc du mục mà cuộc sống của họ phụ thuộc rất nhiều vào những con ngựa khoẻ mạnh, cường tráng.
Hoài Trang dịch
