Phát hiện cặp tuyến nước bọt mới trong cơ thể người
Các bác sĩ đã phát hiện ra những tuyến nước bọt lớn nằm dưới đáy hộp sọ. Điều này có thể giúp giải đáp vì sao những người sau khi tiến hành xạ trị ung thư đầu hoặc cổ thường bị khô miệng mãn tính và các vấn đề về nuốt, từ đó họ có thể đưa ra được phương án để khắc phục.
Cặp tuyến nước bọt lớn này ẩn sâu ở nơi giao nhau giữa khoang mũi và cổ họng. Ảnh: Viện Ung thư Hà Lan
Một nhóm các nhà nghiên cứu ở Hà Lan đã phát hiện ra một cặp tuyến nước bọt lớn, ẩn nấp ở nơi giao nhau giữa khoang mũi và cổ họng. Nếu phát hiện này được xác nhận, đây sẽ lần đầu tiên sau 3 thế kỷ chúng ta lại phát hiện ra một tuyến nước bọt mới.
Bất kỳ cuốn sách giải phẫu học hiện đại nào cũng sẽ chỉ trình bày ba loại tuyến nước bọt chính: tuyến nước bọt mang tai (tuyến nước), tuyến nước bọt dưới hàm (tuyến hỗn hợp), tuyến nước bọt dưới lưỡi (tuyến nhầy). “Giờ thì chúng tôi cho rằng đây chính là tuyến nước bọt thứ tư,” – TS Matthijs Valstar, bác sĩ phẫu thuật và là nhà nghiên cứu tại Viện Ung thư Hà Lan, đồng thời cũng là tác giả của nghiên cứu vừa được công bố trên tạp chí Radiotherapy and Oncology, cho biết.
Theo TS Valerie Fitzhugh, một nhà bệnh lý học tại Đại học Rutgers, người không tham gia vào nghiên cứu, nghiên cứu này có quy mô nhỏ và chỉ mới kiểm chứng trên một số lượng bệnh nhân hạn chế. “Nhưng nếu thông tin này chính xác, thì nó có thể thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về những căn bệnh ở vị trí này trên cơ thể.”
Trong khi đó, TS Yvonne Mowery, một nhà ung thư học bức xạ tại Đại học Duke, cho biết bà “khá sốc khi đến tận năm 2020 rồi mà chúng ta vẫn còn có thể xác định thêm một cấu trúc mới trong cơ thể người”.
TS Valstar và các cộng sự, những người thường nghiên cứu dữ liệu từ các bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt, đã không có chủ đích truy tìm một tuyến nước bọt mới. Nhưng cấu trúc này rất quan trọng đối với các nhà nghiên cứu và bác sĩ làm việc trong lĩnh vực ung thư.
Các tuyến nước bọt tiết ra khoảng một lít nước bọt mỗi ngày, điều này giúp chúng ta “tận hưởng cuộc sống” – TS Valstar nói. Nó bôi trơn miệng, giúp ta nói và nuốt dễ dàng hơn. Nó giúp chúng ta cảm nhận được hương vị của thức ăn, và thậm chí còn giúp chống lại vi trùng và đẩy nhanh quá trình lành vết thương.
Khi tiến hành xạ trị cho bệnh nhân, các bác sĩ thường thận trọng để tránh làm tổn thương các tuyến. Chỉ cần một vết cắt lệch hướng duy nhất, họ có thể làm tổn thương vĩnh viễn các mô mỏng manh đó.
Trong lúc xem xét các bức ảnh quét từ một thiết bị giúp hình dung các mô một cách chi tiết, những nhà nghiên cứu nhận thấy hai cấu trúc lạ thường nằm ở trung tâm đầu: một cặp tuyến phẳng, hình gai, dài vài inch, nằm trên các ống nối từ tai đến cổ họng.
Bối rối trước những gì vừa trông thấy, họ đã tiến hành giải phẫu hai tử thi và phát hiện ra rằng các tuyến này có đặc điểm tương tự với những tuyến nước bọt đã biết nằm dưới lưỡi. Các tuyến mới cũng được nối với các ống dẫn lưu lớn – một dấu hiệu cho thấy chúng đang vận chuyển chất lỏng từ nơi này sang nơi khác.
Các nhà nghiên cứu cho biết họ đã tìm thấy tuyến nước bọt mới ở phần trên của cổ họng, phía sau mũi khi thực hiện nghiên cứu về bệnh ung thư tuyến tiền liệt. Ảnh: Viện Ung thư Hà Lan.
Dù chưa thể lý giải hết được vì sao trước đây các nhà giải phẫu học không biết đến sự tồn tại của chúng, nhưng rõ ràng “chúng nằm ở một vị trí khó tiếp cận, và phải cần những thiết bị chụp rất nhạy để phát hiện ra chúng,” TS Wouter Vogel, nhà ung thư học bức xạ tại Viện Ung thư Hà Lan và là tác giả của nghiên cứu cho biết. Các tuyến nước bọt lớn khác của cơ thể nằm gần bề mặt da hơn, trong khi đó cấu trúc thứ tư này lại nằm dưới đáy hộp sọ.
TS Vogel cho biết thêm, phát hiện mới có thể giúp giải thích tại sao những người sau khi tiến hành xạ trị ung thư đầu hoặc cổ thường bị khô miệng mãn tính và các vấn đề về nuốt. Các bác sĩ không biết đến sự tồn tại của những tuyến này, vì vậy họ không thực hiện các biện pháp giúp chúng thoát khỏi sự ảnh hưởng của những phương pháp điều trị trên.
Tuy nhiên, TS Alvand Hassankhani, một nhà X-quang học tại Đại học Pennsylvania, cho biết ông khá băn khoăn rằng có nên xem các cấu trúc này là “những cơ quan mới” hay không. Ngoài ba cặp tuyến nước bọt lớn đã biết, còn có khoảng 1.000 tuyến nước bọt nhỏ nằm rải rác trên niêm mạc miệng và cổ họng. Chúng nhỏ hơn, và khó tìm thấy qua ảnh quét hơn so với những ‘người anh em’ của chúng.
TS Fitzhugh và TS Mowery thì tỏ ra hào hứng trước phát hiện này, nhưng cả hai đều cho rằng nhóm nghiên cứu cần đưa ra thêm nhiều dữ liệu hơn nữa. Theo TS Fitzhugh, những bệnh nhân trong nghiên cứu này không đa dạng lắm. Các nhà nghiên cứu đã tiến hành kiểm tra trên 100 bệnh nhân bị ung thư tuyến tiền liệt hoặc tuyến niệu đạo, và trong số đó chỉ có một phụ nữ.
Bà cũng cho rằng nhóm nghiên cứu nên mở rộng quy mô thí nghiệm này bằng cách tiến hành trên một nhóm bệnh nhân mới, sử dụng các phương pháp khác nhau. “Bây giờ chúng ta đã biết nó tồn tại”, vì vậy sẽ dàng hơn nếu phân tích nó bằng các kỹ thuật truyền thống, thay vì chỉ xem qua hình ảnh, TS Fitzhugh kết luận.
Anh Thư dịch
Nguồn: Doctors May Have Found Secretive New Organs in the Center of Your Head
