Nâng cao vai trò của các hội đồng ngành

Publications Mathématiques de l’IHÉS¹ là một trong vài tạp chí tốt nhất của toàn bộ ngành Toán học – công trình đoạt giải Fields của GS Ngô Bảo Châu cũng được đăng trên tạp chí này – nhưng lại không được ISI xếp vào danh sách SCI mà chỉ được xếp trong SCI-E. Đây không phải là ví dụ duy nhất của các tạp chí ngành Toán phản ánh sự bất cập của ISI.

Tuy nhiên trên diện rộng thì việc áp dụng danh sách của ISI là một phương thức tương đối khách quan. Ở đây, vai trò của các hội đồng khoa học ngành là giảm thiểu những bất hợp lý nảy sinh từ phương thức này và vai trò ấy phải được nâng cao. Chúng ta vẫn luôn khẳng định, nếu chỉ dùng các chỉ số định lượng máy móc thì chẳng cần hội đồng làm gì, trong khi việc tiếp tục tối ưu danh sách ISI bằng cách kết hợp với các danh sách khác thực ra vẫn là cách làm máy móc và chưa hẳn đã loại trừ hết những bất cập.

Số lượng tạp chí của mỗi ngành rất lớn nhưng trong thực tế, các nhà khoa học chỉ đăng trong một phần nhỏ của các tạp chí này. Chẳng hạn ngành Toán, tôi ước đoán đa số công bố chỉ tập trung vào khoảng 50 tạp chí. Vì vậy việc hội đồng khoa học ngành Toán tự phân loại, công khai danh sách tạp chí ở các mức “chuẩn”, “uy tín” là hoàn toàn khả thi.

Dường như chúng ta luôn có tâm lý sợ các hội đồng khoa học không công tâm. Để giải quyết nỗi sợ ấy, ta không thể tìm cách bớt thẩm quyền hội đồng khoa học đi mà nên công khai hơn các hoạt động của hội đồng, dân chủ hơn trong việc lựa chọn thành viên hội đồng, thông thoáng hơn trong việc tổ chức đối thoại giữa hội đồng với các nhà khoa học. Tôi có nhận xét là hội đồng của Nafosted thường họp rất gấp gáp, đó là một thực tế phải thay đổi.

———————————-

* Viện Toán học, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam

1 http://www.springer.com/mathematics/journal/10240