Các nhà khoa học Mỹ và Đức chia nhau Nobel Y học

Giải Nobel Y học năm 2013 được trao cho ba nhà khoa học James E. Rothman, Randy W. Schekman và Thomas C. Südhof vì những khám phá về cơ chế vận hành và điều hòa sự vận chuyển bọng tế bào (vesicle), một hệ thống vận chuyển chủ yếu trong các tế bào của chúng ta.

Ba ông đã khám phá được những bí ẩn về cách thức các tế bào tổ chức hệ thống vận chuyển tự thân của chúng. Khám phá này có tính đột phá rất lớn trong việc giải thích cơ chế vận chuyển vật chất của tế bào. Các kết quả nghiên cứu liên quan còn giúp cho việc tìm hiểu nguyên lý của các loại bệnh thuộc hệ miễn dịch, bệnh tiểu đường và bệnh Alzheimer.

Hội đồng giải Nobel cho biết, nghiên cứu của ba nhà khoa học có ảnh hưởng rất lớn đối với việc tìm hiểu thời cơ và tính chính xác của sự vận chuyển vật chất xảy ra trong và ngoài tế bào. Một tuyên bố của Học viện Y khoa Karolinska Thụy Điển nói: Nếu không có cơ chế vận chuyển đó thì tế bào sẽ bị rơi vào tình trạng rối loạn. Chẳng hạn, các nghiên cứu của họ đã vạch ra cách thức chất insulin được sinh ra và được giải phóng vào máu tại thời điểm và địa điểm chính xác.

Khi hệ thống vận chuyển của tế bào có trục trặc thì cơ thể con người sẽ bị ảnh hưởng rất xấu, dẫn đến những bệnh về hệ thống thần kinh, bệnh tiểu đường, hệ thống miễn dịch mất cân bằng v.v…

Sự phát hiện dung hợp màng (membrane fusion) cho thấy chất protein và các vật chất khác có thể được truyền dẫn bên trong cũng như giữa các tế bào; và tế bào có thể dùng quá trình đó để ngăn cản hoạt động của chúng và tránh được sự rối loạn. Phát hiện có tính đột phá này đã giải thích được vì sao chất insulin khi được giải phóng vào máu lại có biến đổi, giải thích sự truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh và cách thức mà virut lây nhiễm tế bào.

Schekman, người Mỹ, sinh năm 1948, là giáo sư Khoa Sinh học phân tử và tế bào phân hiệu Berkeley thuộc ĐH California và là nhà nghiên cứu tại Viện Y học Howard Hughes. Rothman, người Mỹ, sinh năm 1950, là giáo sư Chủ nhiệm khoa Sinh học tế bào ĐH Yale. Südhof, người Đức, sinh năm 1955, là giáo sư Phân tử và Sinh lý tế bào tại ĐH Stanford.

Nhận xét về giải Nobel Y học năm nay, GS Patrik Rorsman ở ĐH Oxford nói: Giải Nobel năm nay đến rất kịp thời và đúng người đúng việc … Các nghiên cứu của ba đồng chủ nhân giải đã trình bày một quá trình có ý nghĩa vô cùng cơ bản. Ông cho rằng kết quả nghiên cứu đó có thể được ứng dụng lâm sàng vào điều trị các bệnh thần kinh và nhất là dùng để giải thích nguyên lý làm việc của tế bào.

Jan-Inge Henter, giáo sư Học viện Y Karolinska Thụy Điển viết trong một tuyên bố báo chí: Những thành tựu nghiên cứu tuyệt vời đó có ý nghĩa lớn đối với việc tìm hiểu cơ thể con người và có ảnh hưởng rõ rệt tới việc nghiên cứu các loại bệnh trong một lĩnh vực rộng lớn như bệnh thuộc hệ thần kinh, bệnh tiểu đường và sự rối loạn hệ miễn dịch.

Trọng điểm nghiên cứu của ba nhà khoa học nói trên là hệ thống vận chuyển bọng tế bào, trong đó các tế bào nhận được chất dinh dưỡng và vận chuyển vật chất tới khắp mọi chỗ trong cơ thể và giải phóng các hóa chất như hormone và chất sinh trưởng. Hệ thống vận chuyển đó rất quan trọng đối với nhiều bộ phận trong cơ thể. Trước đây người ta đã nhận thức được tính chất quan trọng của sự vận chuyển tín hiệu giữa các tế bào thần kinh. Cơ thể con người có vài tỷ tế bào thần kinh, chúng có liên hệ với nhau mà con đường liên hệ ấy chính là thông qua hệ thống vận chuyển bọng tế bào. GS Henter nói: Bây giờ chúng ta hiểu được rằng hệ thống đó cũng có ý nghĩa rất quan trọng đối với bệnh tiểu đường, bởi lẽ ta biết chất insulin chính là do các bọng tế bào đó giải phóng ra, mà hệ miễn dịch cũng chịu sự điều khiển của hệ thống vận chuyển này.


Tác giả