Số ca tử vong do COVID-19 trên toàn thế giới lên đến 15 triệu

Nghiên cứu mới công bố của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính số tử vong do COVID-19 trên toàn thế giới lên đến 15 triệu, nhất quán với các nghiên cứu trước đây đăng trên The Economist và The Lancet.

Số tử vong do COVID-19 được ghi nhận chính thức trên toàn thế giới là 6,25 triệu, trong khi đó nghiên cứu mới của WHO ước tính số tử vong thực tế cao gấp 2,7 lần – lên đến 15 triệu.
“Những dữ liệu nghiêm túc này chỉ ra tác động của đại dịch và cho thấy tất cả các quốc gia cần đầu tư nhiều hơn vào hệ thống y tế để có thể duy trì các dịch vụ y tế thiết yếu trong thời kỳ khủng hoảng, bao gồm cả hệ thống thông tin y tế,” Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus cho biết trong một tuyên bố với báo chí.
Giống như các ước tính trước đây đăng trên The Economist và The Lancet, WHO cũng ước tính dựa trên số tử vong vượt mức – so sánh tổng số ca tử vong do mọi nguyên nhân trong thời gian đại dịch với số ca tử vong dự kiến dựa trên xu hướng những năm trước, con số chênh lệch thu được là số tử vong vượt mức và là số người chết do hậu quả của đại dịch. Tuy nhiên không phải quốc gia nào cũng có dữ liệu đầy đủ về số tử vong, vì vậy ước tính số tử vong toàn cầu phải dựa vào ước tính từ các mô hình máy tính, và đây là điểm tạo ra sự khác nhau giữa các nghiên cứu ước tính.
WHO ước tính số tử vong vượt mức trên toàn cầu năm 2020 và 2021 là 14,9 triệu người. Hầu hết (84%) số tử vong vượt mức tập trung ở Đông Nam Á, Châu Âu và Châu Mỹ. Trong đó, chỉ 10 quốc gia “đóng góp” hơn 2/3 (68%).
“Kết quả này khẳng định lại những ước tính về số tử vong thực sự do đại dịch,” theo Sondre Solstad, người dẫn đầu nghiên cứu ước tính số tử vong thực tế do COVID-19 tại tạp chí The Economist. The Economist ước tính có khoảng 12,3 triệu đến 21,3 triệu ca tử vong do COVID-19 trong năm 2020 và 2021. Một nghiên cứu ước tính khác, do Viện Đánh giá và Đo lường Sức khỏe ở Washington thực hiện, đăng trên The Lancet, ước tính số tử vong vượt mức vào khoảng từ 17,1 triệu đến 19,6 triệu. Các mô hình sử dụng các tập dữ liệu và kỹ thuật khác nhau, do đó cho các kết quả khác nhau, tuy nhiên vẫn nằm trong một phạm vi nhất định: số ca tử vong thực tế gấp khoảng 2,5 lần con số chính thức.
Cho dù ước tính của WHO nhất quán với các nghiên cứu trước đây đăng trên The Economist và The Lancet, vẫn còn một số tranh cãi xung quanh số tử vong thực tế. Chẳng hạn, Ấn Độ tỏ ra nghi ngờ với kết quả của WHO.
WHO ước tính số ca tử vong do thực tế do đại dịch ở nước này trong năm 2020 và 2021 là từ 3,3 triệu đến 6,5 triệu – gấp 10 lần con số chính thức của Ấn Độ trong cùng thời kỳ (481.000). Mãi đến ngày 4/5 vừa qua, Ấn Độ mới chia sẻ dữ liệu quốc gia cho WHO, trong khi tổ chức này đã chờ đợi dữ liệu từ Ấn Độ suốt nhiều tháng. Một nguồn tin liên quan đến nghiên cứu của WHO yêu cầu ẩn danh nói với trang tin Nature: “Về cơ bản, họ đang cố gắng làm khó toàn bộ nghiên cứu về vấn đề này.”
Trong một tuyên bố công khai, Bộ Y tế và Phúc lợi Gia đình của Ấn Độ nói rằng họ “lo ngại về phương pháp luận” của các ước tính và đã “trao đổi kỹ thuật thường xuyên và chuyên sâu với WHO về vấn đề này”.
Shahid Jameel, nhà virus học và từng là chủ tịch ủy ban giải trình tự bộ gen COVID-19 của Ấn Độ, thì nói ông tin tưởng vào ước tính của WHO hơn là số liệu của chính phủ Ấn Độ. “Con số mà Ấn Độ đã đưa ra cho đến nay, khoảng 500.000 ca tử vong, chắc chắn là rất thấp. Những ai đã ở Ấn Độ và đã trải qua đại dịch đều biết rằng con số này rất thấp, và bây giờ có các nghiên cứu ủng hộ giả thuyết đó,” Jameel nói.
Khúc Liên

Tác giả