Lá thư người chủ gửi đầy tớ
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày "cá tháng 4" 2007
Kính gửi: Đầy Tớ kính mến,
Hôm nay là ngày 01/04, còn gọi là ngày “Cá tháng Tư”, Chủ lấy hết can đảm kính viết thư này gửi đến Tớ. Nếu là ngày bình thường, Chủ thật sự không dám liều lĩnh như vậy. Sở dĩ, Chủ phải nén lòng lâu như thế là vì cả thế giới đều cho phép người này nói chơi với người kia trong ngày này, nên dù nôn nóng Chủ vẫn phải chờ đúng dịp. Lỡ như thư này làm Tớ nổi giận rồi tìm cách “trù ếm”, Chủ sẽ năn nỉ ỉ ôi rằng: “Tớ ơi tha lỗi, bỏ qua cho, Chủ chỉ nói chơi thôi mà”. Còn nếu Tớ không nói gì, thì coi như… Chủ nói thiệt!
Thưa Tớ, khi viết thư này Chủ rất băn khoăn, lưỡng lự không biết có nên xưng danh tánh hay không. Không xưng, thì thư này sẽ bị Tớ xem là nặc danh, không giá trị (mà Chủ thì không muốn như thế), nhưng nếu xưng danh tánh rõ ràng, thì nói thiệt với Tớ là… Chủ hơi bị rét. Thôi thì, một liều, ba bảy cũng liều. Như Tớ biết, trong xã hội ta đang sống hiện nay, Chủ thì cũng có năm, bảy loại Chủ, nhưng người Chủ viết lá thư này gửi Tớ là thành phần ưu tú đang được xã hội tôn vinh: Chủ doanh nghiệp! Còn Tớ, thì cũng có năm, bảy loại Tớ, nhưng Tớ mà Chủ kính gửi trong thư là các vị cán bộ trong bộ máy Nhà nước “của dân, do dân, vì dân,…”, những người tự nhận là có trách nhiệm phục vụ cho Chủ doanh nghiệp làm cái việc chấn hưng kinh tế đất nước!
Thưa Tớ, không phải tự nhiên Chủ dám xưng mình là Chủ mà vì Tớ muốn như vậy. Từ lâu, Tớ đã thường xuyên tự công khai trên các phương tiện truyền thông trong nước và cả nước ngoài, rằng: “Tớ là đầy tớ trung thành…” và đẩy vai trò người chủ về phía Chủ. Trong hoàn cảnh này, Chủ đành “ngậm bồ hòn làm… Chủ” không dám từ chối, vì lo ngại bị Tớ đánh giá quan điểm. Dù Tớ nằng nặc tự nhận mình là Tớ, nhưng Chủ không bao giờ được phép làm bất cứ điều gì khác ý Tớ, kể cả những việc “Thượng đế cũng phải cười” như Tớ buộc Chủ làm những cái đơn có nội dung “Đơn xin mua đơn” hoặc “Đơn xin mua hóa đơn” nếu muốn hoàn tất thủ tục thành lập Công ty! Điều này đã làm Chủ bỡ ngỡ trong giờ phút đầu tiên làm Chủ. Người Chủ doanh nghiệp nào có thể tin rằng muốn “làm giàu cho mình và cho đất nước” mà phức tạp và nhiêu khê đến vậy? Sau này, Chủ mới hiểu, việc “chào sân” đó chẳng nhằm nhò gì so với nỗi đoạn trường đang chờ Chủ phía trước. Và giờ đây, sau gần 20 năm hoạt động ở thương trường, Chủ đã thấm thía vai trò của Chủ và hiểu rất rõ vị trí, oai quyền của Tớ.
Thưa Tớ, có lẽ do “Ông Từ độ kẻ khù khờ” nên doanh nghiệp của Chủ ăn nên làm ra, có tiền trả lãi ngân hàng, trả lương công nhân và trả lương cho Tớ (nộp thuế). Chủ hí hửng đem những đồng tiền kiếm được bằng mồ hôi, công sức của cả một tập thể nộp cho Tớ, với hy vọng làm Tớ vui, ngờ đâu không ít Tớ ngoe nguẩy không nhận; Chủ cụt hứng! Nhờ những người đồng nghiệp thân tình nói cho biết đôi điều, Chủ mới bật ngửa: thì ra, muốn Tớ nhận lương (thuế) cũng không dễ gì. Họ bày cho Chủ phải tìm cách mời Tớ vui lòng nhín chút thời gian vàng ngọc đến Công ty để bới tung sổ sách, giấy tờ, như một cách kiểm tra, xem xét, rồi sau đó Tớ sẽ hướng dẫn cách hạch toán để làm sao… đôi bên cùng có lợi (?)! Đồng nghiệp của Chủ còn dặn dò: để Tớ chịu nhận lương (thuế), Chủ phải biết cách làm Tớ vui vẻ (khổ nỗi, niềm vui của Tớ lại là nỗi buồn và mối nguy hiểm của Chủ). Nếu không, Tớ sẽ ngâm hồ sơ nộp thuế của Chủ, (nghĩa là “ngâm” lương của Tớ), thử xem ai nghèo cho biết!
Thưa Tớ, người Chủ nào cũng tin rằng: trả lương (nộp thuế) cho Tớ là việc đơn giản nhất thế mà trong thực tế nó khúc khuỷu, quanh co đến như vậy; thử hỏi các chuyện đầu tư và kinh doanh của những người Chủ doanh nghiệp còn khổ ải đến đâu? Có những dự án, Chủ đầu tư hứa hẹn tạo nhiều công ăn việc làm cho người lao động, tạo ra của cải vật chất, tạo ra lợi nhuận cao, góp phần thúc đẩy kinh tế, xã hội phát triển, nhưng đành phải xếp lại chỉ vì câu hỏi của nhiều Tớ, từ cấp “ruồi” đến cấp “voi”, mà Chủ không thể trả lời: “Tớ được bao nhiêu tỷ lệ % trong dự án đó?”. Có nhiều hợp đồng kinh doanh của Chủ với các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài bị Tớ “vịn” lại với những lý do không hiểu nổi, nhưng nếu “ráng mà hiểu” thì… bom nguyên tử cũng có thể chui qua lỗ kim! Tớ bất chấp các mối nguy hiểm, hậu quả mà xã hội và cộng đồng phải gánh chịu miễn sao Tớ được lợi (vụ PMU18, vụ để lọt nhiều container bình ắc quy chì phế thải của nước ngoài vào Cảng Hải Phòng, v.v…). Tất cả những gì đã và đang diễn ra trong thực tế đã đủ cho người ta tổng kết: sự giàu có bất thường của nhiều Tớ không hề tỷ lệ thuận với sự ăn nên làm ra của Chủ và sự thịnh vượng của đất nước!
Thưa Tớ! Cho đến ngày hôm nay, ngày Chủ viết lá thư này kính gửi đến Tớ, đất nước của chúng ta đã độc lập, thống nhất được 32 năm. Thời gian đã đủ dài để chúng ta xây dựng “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh…”. Thế mà, nguyên Thủ tướng Lý Quang Diệu sau khi đi thăm ngoại giao nước ta hồi trung tuần tháng 1-2007, về lại Singapore ngài đã tuyên bố: Việt Nam phải mất 10, 20, 30 năm nữa mới bắt kịp Malaysia (Straits Times ngày 20-1-2007)! Không đề cập gì đến Việt Nam bắt kịp Singapore cả! Chẳng biết bụng dạ của Tớ thế nào, riêng Chủ khi nghe câu tuyên bố này thì ruột gan như bị ai xát muối vậy. Thôi đừng viện dẫn hoài lý do: “khởi điểm thấp” hay “mới thoát khỏi chiến tranh” để lý giải cho sự tụt hậu của đất nước; như thế sẽ có lỗi với thế hệ kế thừa và rất chưa xứng đáng với sự hy sinh của nhiều thế hệ ở thời quá khứ. Theo chủ, có nhiều nguyên nhân làm cho đất nước ta vẫn còn trong nhóm “kém phát triển”, nhưng một trong những nguyên nhân chủ yếu là do không ít Chủ – Tớ thiếu đồng điệu trong lợi ích và rủi ro. Tất nhiên, người dân không “vơ đũa cả nắm”, đánh đồng những cán bộ, công chức Nhà nước liêm chính tận tụy với dân và đồng hành với Chủ doanh nghiệp.
Thôi, đã đến lúc Tớ trở về đúng với nhiệm vụ đầy tớ, công bộc, người bạn đồng hành, người kề vai sát cánh với những người Chủ của mình. Tớ hãy vui trong cái vui, buồn trong cái buồn, lo trong cái lo chung của Chủ. Những người Chủ trong khu vực tư đã rất vất vả, cực nhọc để đóng góp 45,5% GDP và tạo ra 89% công ăn việc làm mới hằng năm cho người lao động. Tớ ạ, với thực trạng kinh tế chưa mấy sáng sủa như hiện nay, chúng ta hãy sớm bắt tay nhau quyết tâm rút ngắn khoảng cách lạc hậu và tụt hậu của đất nước mình. Nghĩa là từ nay Chủ và Tớ hãy “ngồi cùng thuyền”, sống cùng sống, chết cùng chết vì sự giàu sang của Chủ, ấm no của Tớ và sự thịnh vượng của đất nước chúng ta.
Kính mong Tớ hiểu tấm lòng thành của những người Chủ đất nước này, trong đó có Chủ doanh nghiệp.
Thay mặt những người Chủ ký tên
TẠ THỊ NGỌC THẢO
Tái bút: Nếu không, những người như Chủ sẽ đồng lòng thể hiện quyền làm Chủ thật sự của mình là buộc tất cả những người “đội lốt đầy tớ” nghỉ việc!
