Thúc đẩy động lực Xúc cảm và Khai sáng

Dưới đây là một số đề xuất với Quốc hội về việc thúc đẩy mạnh mẽ hai động lực Xúc cảm và Khai sáng.

Xúc cảm

Ngoài việc đánh giá tín nhiệm các chức danh chủ chốt như vừa qua đã làm, Quốc hội cần có đánh giá toàn diện mỗi vị trí chủ chốt theo các tiêu chí sau (dùng thang điểm từ 1 đến 5; 1=yếu kém; 2=hạn chế; 3=đạt yêu cầu tối thiểu; 4=tốt; 5=xuất sắc).

Khát vọng thực hiện ước mơ dân tộc
Tầm nhìn và khả năng hoạch định chiến lược
Năng lực hành động, thể hiện trong kết quả chỉ đạo và điều hành công việc
Nỗ lực học hỏi, lắng nghe chuyên gia
Uy tín xã hội và mối gắn kết với nhân dân
Cần kiệm và gương mẫu trong cuộc sống cá nhân và gia đình

Kết quả này giúp làm sáng tỏ hơn đâu là yếu tố ảnh hưởng chính đến độ tín nhiệm của người được đánh giá. Nó cũng có tác dụng hữu hiệu hơn trong việc giúp người được đánh giá không ngừng rèn luyện để xứng đáng với trọng trách được giao.

Khai sáng

Quốc hội cần mạnh mẽ sử dụng chuyên gia trong nước và quốc tế nhằm thúc đẩy động lực khai sáng quốc gia thông qua ba kênh sau đây:

Các ban chuyên môn tổ chức chất vấn các Bộ trưởng theo định kỳ (có thể là hằng quí hay nửa năm). Các ban này có thể mời chuyên gia trong nước và quốc tế đến giúp chất vấn và các Bộ trưởng cũng có quyền mời các chuyên gia trong nước và quốc tế đến bảo vệ chính kiến hoặc quyết sách của mình. Ví dụ, theo hình thức này, Quốc hội có thể chất vấn Chính phủ về các nội dung như: Chiến lược phát triển; Chương trình cải cách cơ cấu kinh tế; Chiến lược và giải pháp khai thác hiệp định thương mại TPP; Học hỏi các nước thành công trong quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm; Giảm thiểu tai nạn giao thông,…Sự cọ xát về trí tuệ và kinh nghiệm chuyên môn này, với sự hỗ trợ và tham gia trực tiếp của các chuyên gia trong nước và quốc tế (đặc biệt là người Việt Nam làm việc ở nước ngoài) sẽ giúp gia cường và phát huy mạnh mẽ động lực Khai sáng. Phương cách này sẽ buộc cả Chính phủ và Quốc hội quyết tâm tìm hiền tài và khai thác họ triệt để.

Thiết lập trang web để nhóm chuyên gia được lựa chọn bởi từng ban chuyên môn của Quốc hội kịp thời bình luận, gợi ý và đánh giá (chấm điểm) các nội dung và hiệu lực thực hiện các chính sách của Chính phủ. 

Quốc hội mời chuyên gia viết báo cáo hằng năm đánh giá kết quả, hiện trạng, và công cuộc phát triển đất nước.

Nếu hai động lực Xúc cảm và Khai sáng này được gia cường và phát huy mạnh mẽ theo phương cách phác thảo trên đây, công cuộc cải cách ở nước ta sẽ có những bước tiến quan trọng. Nhờ vậy, nền tảng thể chế cho công cuộc phát triển được nâng cấp và mở ra cục diện mới thúc đẩy đổi mới trong sự phấn chấn của lòng dân. Đặc biệt, nạn chạy chức chạy quyền sẽ giảm mạnh; các Bộ ngành sẽ buộc phải chú trọng chọn người tài đức thay vì dung dưỡng trong bộ máy những người thiếu năng lực và phẩm chất. 

—

* TS., Đại học Quốc gia Singapore