Elon Musk: Con người tuyệt vời nhất thế giới (Kỳ 1)

Nhưng trước tiên, hãy để Richard Branson có đôi lời ngắn gọn:

Bất kể điều gì mà những kẻ hoài nghi nói rằng không thể làm được thì Elon đã đứng lên và thực hiện được. Bạn còn nhớ những năm 1990 chứ, mỗi khi cần đặt mua món đồ gì là chúng ta lại phải gọi điện và đọc số thẻ tín dụng của mình cho người bán hàng, dù không biết họ là ai? Khi ấy, Elon đã hình dung ra một thứ gọi là PayPal. Các công ty Tesla Motors và SolarCity của anh đang biến giấc mơ năng lượng tái tạo trở thành hiện thực… Hãng SpaceX của anh thì đang mở ra con đường khám phá vũ trụ… Thực là một nghịch lí khi Elon vừa nỗ lực cải thiện hành tinh này lại vừa đóng tàu vũ trụ để giúp con người rời khỏi nó.

Cách đây mấy ngày, tôi, lúc đó còn đang ở nhà với nguyên bộ quần áo ngủ trên người, cuống quít khi nhận được cuộc điện thoại của Elon Musk. Chúng tôi nói chuyện về Tesla, về SpaceX, về các ngành công nghiệp ô tô, hàng không, và năng lượng mặt trời, và anh cũng tâm sự với tôi về những gì anh nghĩ là đang khiến người ta nhầm lẫn giữa các lĩnh vực này. Anh nói nếu tôi có nhã hứng viết về những đề tài này, và nếu thấy cần thiết, tôi có thể tới California để ngồi trao đổi trực tiếp với anh.

Với tôi, đây là một quyết định đơn giản và nhanh chóng nhất mà tôi từng đưa ra. Không chỉ bởi vì Elon Musk là Elon Musk, mà bởi vì đây chính là hai vấn đề mà tôi đã đặt kế hoạch viết từ lâu, cụ thể là tôi đã có hai gạch đầu dòng cho mình như sau:

– “Ô tô điện – ô tô hybrid – ô tô chạy bằng gas, giao dịch với Tesla, năng lượng bền vững”

– “Spacex, Musk, Sao Hỏa? Học cách điều khiển tên lửa như thế nào?”

Tôi vốn đã muốn viết về những đề tài này, vì cũng như với đề tài về Trí thông minh nhân tạo mà tôi đã viết, tôi biết chúng sẽ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong tương lai trong khi tôi lại chưa thực sự hiểu rõ về chúng. Mà Musk thì lại đang là lá cờ đầu dẫn dắt một cuộc cách mạng trong cả hai lĩnh vực trên.

Chuyện này cũng giống như việc bạn lên kế hoạch viết về quy trình tạo sấm sét thì đột nhiên thần Zeus gọi hỏi bạn có muốn hỏi ông ấy điều gì không vậy.

Vậy là lịch trình được vạch ra. Tôi sẽ tới California, tới thăm hai nhà máy Tesla và SpaceX, gặp gỡ với một vài kĩ sư ở cả hai nhà máy, rồi ngồi nói chuyện với Musk. Thật thú vị làm sao!

Công việc đầu tiên quả thực đáng sợ. Tôi không thể gặp gỡ những kĩ sư và nhà khoa học tên lửa hàng đầu thế giới mà không biết chút gì về bất cứ điều gì cả. Thế là tôi phải cấp tốc học hỏi một chút.

Còn vấn đề với Elon Musk thì lại nằm ở chỗ anh chàng tình cờ có chân trong tất cả các lĩnh vực sau đây:

–   Ô tô

–   Hàng không vũ trụ

–   Năng lượng mặt trời

–   Dự trữ năng lượng

–   Vệ tinh

–   Vận chuyển trên mặt đất với tốc độ cao

–    Và mở rộng dấu vết của con người tới nhiều hành tinh khác

Có lẽ thần Zeus còn ít stress hơn anh chàng của chúng ta.

Vậy là hai tuần trước khi tới Bờ Tây, tôi cắm cúi đọc và nghiền ngẫm, và rồi tôi nhanh chóng nhận ra rằng tôi sẽ phải viết cả một loạt bài sắp tới, vì có quá nhiều thứ liên quan.

Chúng ta sẽ đi sâu tìm hiểu các công ty của Musk cũng như các ngành công nghiệp xung quanh chúng trong các bài viết tiếp theo, nhưng hôm nay chúng ta hãy bắt đầu bằng việc tìm hiểu xem anh chàng này là ai, và tại sao anh ta lại quan trọng đến vậy.

Con đường lập nghiệp của Elon Musk

Musk sinh năm 1971 tại Nam Phi. Anh có một tuổi thơ không mấy hạnh phúc ở cả gia đình cũng như tại trường học, nơi anh chưa từng hòa nhập được. Nhưng, cũng giống như tiểu sử của những vĩ nhân, từ sớm anh đã có tinh thần tự học rất năng nổ. Kimbal, em trai anh, từng tiết lộ rằng, Elon thường đọc sách tới 10 tiếng mỗi ngày, ban đầu là cậu ngốn những cuốn sách khoa học giả tưởng, và sau đó chuyển sang những cuốn sách khoa học thực sự. Năm lớp Bốn, cậu đã thường xuyên vùi đầu vào cuốn Bách khoa Toàn thư Britannica.

Trong những loạt bài viết này của tôi, bạn sẽ nhận thấy một điều rằng Musk coi con người là những cỗ máy tính – mà về nghĩa đen thì đúng là như vậy. Phần cứng của con người là cơ thể và não bộ của anh ta. Phần mềm nằm ở cách anh ta học cách tư duy, hệ thống giá trị, các thói quen, tính cách cá nhân. Mà việc học, đối với Musk, thì chỉ đơn thuần là quá trình “tải dữ liệu và các thuật toán vào não bộ của bạn”. Một trong những điều khiến anh bất mãn với phương pháp học trên lớp là nó “làm chậm lại tốc độ tải” vì nó bắt học sinh phải ngồi thụ động trong lớp nghe giáo viên giảng bài. Cho tới ngày hôm nay, phần lớn những gì Musk biết được là nhờ tự đọc sách.

Lên chín tuổi, anh lại mê mẩn với một niềm đam mê thứ hai khi được chạm tay vào chiếc máy tính đầu tiên của mình, một chiếc Commodore VIC-20. Chiếc máy tính có bộ nhớ 5 kilobyte và một quyển sách hướng dẫn lập trình được thiết kế để người dùng nghiên cứu trong 6 tháng. Ấy thế nhưng cậu bé Elon, chín tuổi, lại hoàn thành nó trong vẻn vẹn ba ngày. 12 tuổi, cậu dùng các kỹ năng học được để tạo ra một trò chơi video có tên Blastar mà theo như chia sẻ của Elon với tôi thì đó là “một trò chơi nhỏ, nhưng còn khá khẩm hơn Flappy Bird”. Nhưng vào thời điểm năm 1983 thì trò chơi nhỏ đó cũng đã đủ hay ho để có thể đem bán cho một tạp chí về máy tính với giá 500 USD (theo thời giá hiện nay là 1.200 USD) – quả là một thành tích không tồi cho một cậu bé 12 tuổi.

Musk chưa bao giờ cảm thấy mình có mối liên hệ nào đó với Nam Phi – anh không hòa nhập được vào nền văn hóa của người Nam Phi da trắng, và quả thực đây là một quốc gia tồi tệ cho những doanh nhân tiềm năng. Anh coi Thung lũng Silicon là miền đất hứa, và vào năm 17 tuổi, anh đã rời khỏi Nam Phi mãi mãi. Ban đầu anh tới Canada; mẹ anh là công dân Canada nên chuyện nhập cư với anh được thuận lợi hơn. Một vài năm sau, anh tới Mỹ qua một chương trình trao đổi sinh viên với Đại học Pennsylvania.

Ở trường, anh tìm hiểu về điều mình muốn làm trong cuộc sống, và anh thường bắt đầu bằng câu hỏi: “Điều gì sẽ tác động nhiều nhất đến tương lai loài người?” Câu trả lời mà anh tìm ra được là một danh sách bao gồm năm thứ: “Internet; năng lượng bền vững; thám hiểm vũ trụ, nhất là việc kéo dài sự sống ra khỏi trái đất; trí thông minh nhân tạo; và tái lập trình mã gene của người”.

Anh không chắc chắn lắm về tác động tích cực của hai yếu tố sau, và tuy lạc quan về ba yếu tố đầu, nhưng khi đó anh vẫn chưa tưởng tượng được rằng mình sẽ can dự vào chuyện thám hiểm vũ trụ. Vì vậy, anh còn lại hai sự lựa chọn là internet và năng lượng bền vững.

Anh quyết định theo lĩnh vực năng lượng bền vững. Sau khi tốt nghiệp đại học, anh theo học khóa đào tạo tiến sĩ của ĐH Stanford và nghiên cứu về tụ điện năng lượng cao, một công nghệ nhằm tìm ra cách dự trữ năng lượng hiệu quả hơn so với các loại pin truyền thống; anh biết rằng công nghệ này là chìa khóa để mở cánh cửa đến với nguồn năng lượng bền vững của tương lai, đồng thời giúc đẩy nhanh sự xuất hiện của ngành sản xuất xe điện.

Nhưng chỉ sau hai ngày nhập học, anh lại nhấp nhổm không yên bởi khi đó là năm 1995, và anh “không thể đứng nhìn internet trôi đi – [anh] muốn nhảy vào và cải tạo nó.” Vậy là, anh bỏ học và quyết định thử vận may với internet.

Hành động đầu tiên của anh là cố gắng kiếm được một công việc tại “gã khổng lồ” về internet thời điểm đó, Netscape. Kế hoạch của anh là đường đột xuất hiện ở sảnh công ty này, đứng lơ ngơ một lúc, không dám bắt chuyện với ai vì quá nhút nhát, rồi quay ra.

Sau lần tìm việc không mấy ấn tượng đó, Musk hợp tác với em trai Kimbal để thành lập công ty riêng của họ, Zip2. Zip2 giống như sự kết hợp sơ khai giữa Yelp và Google Maps, mà thời đó thì bóng dáng của cả hai dịch vụ này vẫn còn chưa xuất hiện. Mục tiêu của họ là làm sao để các doanh nghiệp nhận ra rằng việc có tên trên Những Trang Vàng sẽ tới lúc trở nên lỗi thời, và đến lúc họ cần phải có tên trong một danh bạ trực tuyến. Hai anh em không có tiền, ngủ nghỉ luôn tại văn phòng, tắm nhờ văn phòng của Hiệp hội Thanh niên Cơ-đốc (YMCA). Elon, lập trình viên chính của công ty khi đó, ngồi như nhập thần trước chiếc máy tính bật 24/24. Năm 1995, khó có thể thuyết phục được các doanh nghiệp tin rằng internet sẽ đóng vai trò quan trọng – nhiều người thậm chí còn nói với họ rằng chuyện quảng cáo trên internet là “chuyện ngớ ngẩn nhất họ từng nghe thấy”. Nhưng cuối cùng họ cũng tìm được khách hàng và công ty dần phát triển. Vào giai đoạn internet bùng nổ những năm 1990, các công ty mới thành lập được mua đi bán lại rất nhộn nhịp, và tới năm 1999, Compaq mua lại Zip2 với giá 307 triệu USD. Musk, khi đó 27 tuổi, thu về 22 triệu USD. (Còn tiếp)

Bùi Thu Trang dịch

Nguồn: http://waitbutwhy.com/2015/05/elon-musk-the-worlds-raddest-man.html