Phát triển hệ thống trồng rau khí canh trụ đứng

Khí canh là phương pháp thủy canh hoạt động trên cơ sở trồng cây không cần đất. Dinh dưỡng và nước được hòa vào nhau, cung cấp đến cây ở dạng phun sương. Cây trồng được đặt trong các lỗ rọ xếp trên các trụ thẳng đứng, nhằm tiết kiệm không gian.

Mô hình trồng rau khí canh mang đến cho rễ cây môi trường thoải mái để phát triển, mặt tiếp xúc với không khí lớn nên khả năng hấp thụ oxy nhiều hơn. So với những phương pháp canh tác khác, mô hình trồng rau khí canh giúp tiết kiệm phân bón, giảm tiêu thụ nước, không cần dùng thuốc bảo vệ thực vật, không gian canh tác ít, có khả năng tăng mùa vụ quanh năm.

Nhận thấy nhu cầu trồng cây, rau sạch của người dân TPHCM, nhưng không có đủ thời gian, không gian, ông Phạm Thành Lộc, Giám đốc Công ty Cổ phần nông nghiệp công nghệ cao Thanh Bình (TPHCM), đã nghiên cứu và chế tạo hệ thống trồng rau khí canh, được dùng để trồng rau ăn lá, ăn trái, hoa và thảo dược ngắn ngày.

Hệ thống gồm các bộ phận chính như khung trụ nhựa để đặt rọ trồng cây, máy bơm cấp nước để mang dinh dưỡng định kỳ phun lên rễ cây, gói dinh dưỡng hữu cơ vi sinh bổ sung khoáng, hệ thống điều khiển để thiết lập thời gian hoạt động. Khung trụ nhựa được theo thiết kế theo hình chữ U, I, L hoặc hình vuông, chữ nhật từ 4 – 9 trụ khí canh, hoặc thiết kế theo yêu cầu, diện tích sao cho phù hợp. Hệ thống khí canh được thiết kế theo module linh hoạt, lắp đặt đơn giản, có thể phục vụ sản xuất nhỏ theo mô hình đầu tư từng phần, sau đó dần dần mở rộng quy mô.

Hệ thống hoạt động với nguyên lý cây được cố định trong không khí trên các trụ đứng, chất dinh dưỡng và nước được phun trực tiếp vào rễ dưới dạng sương hoàn toàn tự động, giúp cây hấp thu tối đa chất dinh dưỡng. Dung dịch dinh dưỡng phun nhỏ giọt từ đỉnh tháp rải đều liên tục trong các tháp trụ, giúp môi trường trong trụ trở nên giàu oxy, không khí ẩm và nhiệt độ mát hơn môi trường bên ngoài khoảng 2-3^oC, phù hợp cho cây phát triển.

Ông Phạm Thành Lộc cho biết, hệ thống trồng rau khí canh giúp tiết kiệm diện tích đất canh tác, hạn chế sâu bệnh trong đất, thời gian thu hoạch ngắn từ 15 – 20 ngày, không cần dùng thuốc bảo vệ thực vật. Ngoài ra, người trồng không tốn nhiều công chăm sóc cây do không cần làm đất, chỉ cần thay các túi phân dinh dưỡng.

Ông Lộc cho biết thêm, hệ thống khí canh trụ đứng thường giúp cây phát triển nhanh hơn, năng suất cao hơn gấp 2 đến 3 lần so với trồng đất và thủy canh truyền thống. Điều này có được là do nồng độ oxy tăng lên trong dung dịch dinh dưỡng và các yếu tố môi trường được kiểm soát cẩn thận. Qua đó, kích thích sự phát triển của rễ và tăng cường khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng. Đặc biệt, nếu như với rau thủy canh, rễ cây nằm trong nước 24/7 thì ở công nghệ này, trong 1 ngày máy cho rễ cây phơi trong không khí 12 giờ để hấp thụ oxy, hạn chế hút quá nhiều nước. Điều đó giúp cho cây có độ cứng, chắc hơn, rau có mùi, vị đặc trưng, thơm và ngon hơn.

Máy có thể trồng nhiều loại rau ăn lá, củ, quả, các loại dây dưa leo, cà chua, khổ qua, thậm chí cả hoa, cây cảnh… và nhiều loại cây không ưa ngập nước khác. Riêng đối với các loại cây tinh dầu, gia vị, quả mọng, phương pháp khí canh đã tạo ra sản phẩm có mùi vị đặc trưng.

Về nguyên lý, máy trồng rau khí canh trụ đứng có thể sử dụng dinh dưỡng thủy canh. Nhưng để giúp tiết kiệm thời gian và sử dụng đơn giản, ông Lộc đã nghiên cứu ra phân bón hữu cơ vi sinh bổ sung khoáng dạng túi lọc (như trà túi lọc) được định lượng sẵn. Các gói phân bón này sẽ được thay hằng tuần. Ngoài ra, do được tích hợp máy bơm nước định kỳ, cài đặt thời gian nghỉ nên chỉ tiêu hao 1/5 lượng điện tiêu thụ. Bên cạnh đó, do thiết kế hệ thống tưới nhỏ giọt, luân chuyển đều đặn, giúp tiết kiếm được lượng lớn nước tưới.

Hiện nay, Công ty Thanh Bình có hai dòng sản phẩm, đó là hệ thống trồng rau khí canh Ero – farm dành cho các hộ sản xuất nhỏ, quy mô gia đình, những người nội trợ, người dân thành thị, ít tiếp xúc với nông nghiệp, cũng có thể vận hàn dễ dàng và hiệu quả. Hệ thống máy này thường có giá thành từ 3,9 – 5,4 triệu đồng, tùy thuộc vào diện tích đặt máy.

Đối với hệ thống khí canh Ero – CAP, dùng cho các trang trại chuyên nghiệp, có quy mô từ 1.000m2 trở lên. Hệ thống này có chiều cao trụ khoảng 3,5m, sử dụng cáp treo để dịch chuyển các trụ trồng rau sang khu vực được phân chia theo mục đích sử dụng khác nhau. Cụ thể như trụ trồng ở giai đoạn cây nhỏ, chưa cần mật độ không gian lớn, sau đó di chuyển sang khu vực khi cây trưởng thành hoặc khu vực khi cây thu hoạch. Với diện tích 1.000 m2, tương đương 88.000 chỗ trồng, chi phí bình quân khoảng 15.000 – 20.000 đồng/chỗ.

Hai hệ thống trồng rau khí canh nói trên được Công ty Thanh Bình chuyển giao cho nhiều hộ dân, trang trại ở khắp các tỉnh thành trên cả nước như Tây Ninh, TPHCM, Đồng Nai,…

Là công ty khởi nghiệp từ vườn ươm Trung tâm ươm tạo Doanh nghiệp Nông nghiệp Công nghệ cao TPHCM, giải pháp “Dây chuyền sản xuất rau sạch cho đô thị, sử dụng công nghệ khí canh trụ đứng” của Công ty Cổ phần nông nghiệp công nghệ cao Thanh Bình, vừa nhận được giải Ba của Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật TPHCM lần thứ 27, năm 2023.

Ngô Thành