“Siêu khoai tây Sao Hỏa” trên Trái đất
Các nhà khoa học ở Peru đã lặp lại những trải nghiệm trồng khoai tây như cách ngôi sao Matt Damon đã thực hiện trong phim “Người Sao Hỏa” năm 2015.
Ngôi sao Matt Damon trong phim “Người Sao Hỏa”. Ảnh: Giles Keyte
Vậy một ngày nào đó khoai tây có thể là lương thực cho con người sống trên Sao Hỏa?
Các nhà khoa học đã tạo ra một khu vực mô phỏng bắt chước các điều kiện sống khắc nghiệt trên hành tinh đỏ để trồng thành công một cây khoai tây: nhiệt độ lạnh giá dưới 0 độ, nồng độ carbon monoxide cao, áp suất không khí như ở độ cao 6.000m so với mực nước biển và một hệ thống đèn chiếu sáng bắt chước ngày và đêm ở Sao Hỏa. Các nhà khoa học cho rằng, loại cây này có thể được trồng tại các vùng khô cằn của trái đất đang chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.
“Đây không chỉ là việc mang khoai tây tới sao Hỏa mà còn là việc tìm ra một loại khoai tây có thể sinh trưởng được ở những vùng đất không thể gieo trồng gì được của trái đất”, Julio Valdivia, nhà sinh vật học vũ trụ thuộc ĐH Công nghệ và kỹ thuật Peru, hiện tham gia dự án nghiên cứu này với Nasa, cho biết.
Thí nghiệm này đã bắt đầu vào năm 2016 – một năm sau khi trình chiếu “Người Sao Hỏa”, bộ phim kể về nỗ lực sống sót bằng việc tìm ra cách trồng khoai tây của một nhà du hành vũ trụ bị mắc kẹt lại hành tinh Đỏ.
Thông qua việc tư vấn và cung cấp thiết kế của các đồng nghiệp ở Trung tâm nghiên cứu Ames của NASA ở California cách đó hàng ngàn dặm, các nhà khoa học Peru đã thử nghiệm nhiều cách để tạo ra một khu vực thích hợp và thực hiện thí nghiệm trồng khoai tây.
Nơi thuần hóa khoai tây khoảng 7000 năm trước nằm ở cao nguyên Andes gần hồ Titicaca. Có hơn 4.000 loài khoai tây khác nhau được trồng ở Peru, Bovolia và Ecuador, nơi có điều kiện đất đai cằn cỗi, lạnh giá nhưng loại cây lương thực này vẫn có thể sinh trưởng.
Các nhà khoa học Peru không cần đi xa để tìm thấy nơi có độ mặn cao cho dù đất đai ở đây cũng có một số chất hữu cơ mà Sao Hỏa không có: Pampas de la Joya, vùng bờ biển phía nam Peru có địa hình gần giống như hành tinh Đỏ do mỗi năm lượng mưa không quá 1 mm.
Các nhà nghiên cứu của Trung tâm khoai tây quốc tế đã chở 700 kg đất được lấy từ Pampas de la Joya đến Lima để gieo trồng 65 loại khoai tây và chờ đợi kết quả. Cuối cùng, chỉ bốn củ là nảy mầm trên nền đất này.
Ở giai đoạn tiếp theo, các nhà khoa học đã trồng một trong số những giống khoai tây khỏe nhất trong điều kiện khắc nghiệt của khu vực mô phỏng, với đất – Sao Hỏa không có đất hữu cơ – được thay thế bằng đá nghiền vụn và hòa thêm chất dinh dưỡng.
Khu vực mô phỏng lắp các camera để ghi hình trực tiếp mọi chuyển động dù nhỏ nhất như chồi mới nảy hay toàn bộ lá sinh trưởng trong khi các cảm biến giám sát suốt ngày đêm các điều kiện về đất đai, môi trường.
Cây khoai tây duy nhất còn sống sót là loài khỏe nhất và thực sự là “độc nhất vô nhị”.
“Đây chính là ‘siêu khoai tây’ có thể sống trong điều kiện có nồng độ carbon dioxide trong không khí cao và nhiệt độ ở mức đóng băng”, Valdivia cho biết.
NASA cũng tự thực hiện các thí nghiệm về nông nghiệp ngoài trái đất để có thể tiến hành trồng trọt trên cả tàu vũ trụ lẫn trên Sao Hỏa.
Ray Wheeler, người đi đầu trong các hoạt động nghiên cứu về hỗ trợ sự sống tại Trung tâm vũ trụ Kennedy tại NASA, cho biết cây sống sót trong không gian Sao Hỏa có thể không thể tồn tại trong điều kiện áp suất thấp, nhiệt độ thấp và thiếu ô xi trên trái đất, nhưng việc đó cũng chứng tỏ cây trồng có thể sống sót trong môi trường kiểu nhà kính với áp suất giảm, các nồng độ carbon-dioxide cao có khả năng làm giảm bớt chi phí trồng trọt. Phần lớn các nghiên cứu về cây trồng sinh trưởng trong không gian đều tập trung vào tối ưu các điều kiện môi trường để thu được mùa vụ và nồng độ ô xi cao.
“Nhưng sự hiểu biết về những giới hạn thấp nhất của sự tồn tại cũng rất quan trọng, đặc biệt nếu như anh cân nhắc việc chuẩn bị một số điều kiện của các hệ thống sinh trưởng cây trồng trước khi con người tới”, ông nói.
Trong giai đoạn tiếp theo, các nhà khoa học sẽ xây dựng ba khu vực mô phỏng và tăng thêm nồng độ carbon dioxide trong không khí ở đây để trồng khoai tây với hy vọng sẽ nhân rộng hơn nữa kết quả thu được.
Thanh Nhàn dịch
Nguồn: https://www.theguardian.com/science/2017/mar/30/the-martian-super-potato-grow-on-mars-peru
