Sóng nhiệt hồ ngày một dữ dội và kéo dài hơn so với sóng nhiệt khí quyển
Các hồ nước ngọt là những hệ sinh thái quan trọng giúp điều hòa khí hậu vùng, hỗ trợ sự đa dạng sinh thái và cung cấp các nguồn thiết yếu cho các xã hội loài người. Tuy nhiên, khi sự ấm lên toàn cầu càng được gia tốc, các đợt sóng nhiệt cực đoan đang tác động ngày một tăng lên các hệ thủy sinh.
Nghiên cứu cho thấy xu hướng sóng nhiệt trong hồ
Nghiên cứu mới do Viện Địa lý và Hồ học Nam Kinh, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (NIGLAS) cho thấy sóng nhiệt hồ nhìn chung càng dữ dội hơn, tần suất xuất hiện cao hơn so với sóng nhiệt khí quyển.
Nghiên cứu mới được xuất bản trên tạp chí Communications Earth & Environment.
Để so sánh các xu hướng sóng nhiệt, các mẫu hình không gian và những động lực bên trong giữa các hồ và khí quyển, các nhà nghiên cứu phân tích các mức nhiệt độ không khí gần bề mặt không khí và nước từ 265 hồ trên toàn cầu kéo dài từ năm 2000 đến năm 2022.
Những phát hiện chính và các động lực môi trường
Các phát hiện chứng tỏ là khi các đợt sóng nhiệt hồ và khí quyển trùng khớp, ‘những sự kiện kết cặp” thu được trở nên ngày một cực đoan hơn một cách đáng kể, làm cho các hệ sinh thái nước ngọt phải chịu áp lực kéo dài và gia tăng hơn. Các số liệu kết hợp cường độ và thời gian kéo dài càng khẳng định là hồ tích tụ sự phơi nhiễm nhiệt nhiều hơn so với bầu khí quyển ở trên.
Nhóm nghiên cứu cũng nhận ra những nhân tố môi trường chính làm khuếch đại những khác biệt. “Ngoài nhiệt độ, sự suy giảm tốc độ gió có thể làm trầm trọng thêm một cách đáng kể nhiệt cực đoan trong hồ”, Yang Yifan, tác giả đầu tiên của nghiên cứu, nói. “Gió có thể được ghi nhận như một yếu tố quan trọng khi có thể dự báo và thích ứng với sóng nhiệt hồ”.
Khi gió yếu hơn, các nhà nghiên cứu giải thích, ngăn sự trộn lẫn sự nhiễu loạn và làm mát, tăng cường sự phân tầng nhiệt và cho phép nước mặt ấm lên nhanh hơn trong khi vẫn giữ mức nhiệt trong thời gian dài hơn.
Các mẫu địa lý và thời gian
Về không gian, vị trí địa lý nổi lên là yếu tố chi phối sự hình thành nên sự tương phản giữa sóng nhiệt hồ và sóng nhiệt khí quyển, tiếp theo là kích thước và độ sâu của hồ.
Động lực học thời gian cũng cho thấy những mẫu hình riêng biệt. Trong các đợt sóng nhiệt kết hợp giữa hồ và khí quyển, sóng nhiệt hồ thường bắt đầu sớm hơn và kéo dài hơn. Điều này kéo dài thời gian phơi nhiễm sinh học và tăng nguy cơ rủi ro sinh thái cho đời sống sinh vật thủy sinh.
Dự báo tương lai và kêu gọi hành động
Các dự báo theo kịch bản phát thải trong tương lai cho thấy khoảng cách giữa sóng nhiệt ở hồ và khí quyển có thể thu hẹp vào cuối thế kỷ, vì nhiệt độ khí quyển dự kiến sẽ tăng nhanh hơn nhiệt độ nước mặt.
“Các hệ sinh thái nước ngọt chịu áp lực nhiệt tích lũy lâu hơn và mạnh hơn so với riêng khí quyển”, Phó giáo sư Deng Jianming, tác giả chính của nghiên cứu, cho biết. “Sự khác biệt này không hề nhỏ, nó là một lời kêu gọi hành động. Chúng ta cần chú ý hơn đến tác động của sóng nhiệt lên các hồ”.
Thanh Phương dịch từ Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc
Nguồn:http://english.cas.ac.cn/newsroom/research_news/earth/202511/t20251125_1133184.shtml
