Thiếu 750 triệu euro tài trợ có thể làm giảm tham vọng của Copernicus
Chương trình quan sát trái đất của EU, vốn rất quan trọng với các kế hoạch đổi mới sáng tạo trong những lĩnh vực liên quan, đang bị đe dọa do thiếu đóng góp của Anh, nay bị xung đột ở Ukraina gia nhiệt.
EU sẽ không tìm nguồn tài chính đủ cho những tham vọng của Copernicus cho đến hết giữa năm 2024, bất chấp khoảng trống kinh phí 750 triệu euro trong ngân sách đầu tư bởi không còn sự đóng góp của Anh, sau những tranh cãi về chính trị hậu Brexit.
Với một ngân sách 5,8 tỉ euro cho đến năm 2027, không đủ để thiết lập “một công cụ theo một bước thông thường ít nhất đến giữa năm 2024”, Mauro Facchini, người phụ trách bộ phận Copernicus tại Hội đồng châu Âu, trao đổi với Ủy ban Công nghiệp, nghiên cứu và năng lượng của Nghị viện châu Âu (ITRE) vào thứ hai vừa qua. “Sau khi đến thời khắc này, chúng tôi có thể cần phải giữ tiến trình một số nhiệm vụ trong dự án chậm lại vì còn phụ thuộc vào mức độ ảnh hưởng của các nguồn lực đầu tư có sẵn”.
Hệ quan sát trái đất Copernicus thường dùng để giám sát vấn đề biên giới EU, biến đổi khí hậu, theo dõi việc sử dụng đất nông nghiệp, quản lý hệ thống cơ sở hạ tầng đô thị và lập bản đồ rừng… bên cạnh rất nhiều ứng dụng khác. Trong những tuần gần đây, nó cũng giúp châu Âu giám sát các dòng chảy của hàng triệu người di cư từ Ukraina sang các quốc gia thành viên châu Âu.
Copernicus hiện là chương trình không gian duy nhất do EU điều hành và Anh đăng ký tham gia như một phần của Thỏa thuận Thương mại và hợp tác EU-Anh hậu Brexit. Tuy nhiên, cuộc tranh cãi về Nghị định thư về Ireland/Bắc Ireland khiến mọi chuyện không đến đâu cả.
Hiện tại, Copernicus vẫn là một chương trình tiên tiến nhưng vài thập kỷ tiếp theo, cần giữ cho nó một khoản đầu tư lớn hơn theo thời gian. Hiện tại, có tám vệ tinh trong quỹ đạo và nhiều hơn số đó đang sẵn sàng chờ phóng vào vũ trụ, một vài cái trong số này là để thay thế những vệ tinh hiện hành, những cái còn lại để tăng cường hơn lượng dữ liệu thu thập được.
Có sáu nhiệm vụ đang được tiến hành, bao gồm một cho giám sát phát thải carbon dioxide, dự kiến sẽ phóng vào năm 2026. Để sẵn sàng đưa các nhiệm vụ mới thành hiện thực, EU cần 750 triệu euro đóng góp của Anh.
Cho đến hiện tại, có một thỏa thuận tạm thời để giữ cho các kế hoạch hiện hành vận hành đến giữa năm 2024, khi ngân quỹ có thể cạn kiệt. Điều này đảm bảo cho không có kế hoạch đã định nào bị trì hoãn và đem lại thời gian cần thiết để có thêm nhiều tài trợ tiếp theo. Người ta hi vọng là vào giữa năm 2024, đóng góp của Anh sẽ thành hiện thực.
Có tiềm năng là tiền đầu tư vào đây sẽ còn đến từ những nguồn khác. Facchini cho biết, 29 triệu euro sẽ sẵn sàng tăng thêm vào ngân sách từ những nguồn thay thế. “Không có nhiều nhưng nó chứng tỏ chúng ta có thể sáng tạo”, ông nói.
Đây không phải là thảo luận đầu tiên của Ủy ban công nghiệp Nghị viện châu Âu về khoảng trống tài trợ cho Copernicus. Tháng 12 năm ngoái, Josef Aschbacher, người phụ trách Cơ quan Hàng không vũ trụ châu Âu, trao đổi về việc phải tìm bằng được các ngân sách thay thế bởi vì đóng góp của Anh ‘dường như sẽ không có”.
Người ta quan ngại về tình trạng này. Massimiliano Salini, một thành viên Nghị viện châu Âu, nhấn mạnh về vai trò của Anh vượt ra ngoài việc rót tiền vào khoản còn thiếu này. “Anh không chỉ là một người đóng góp tài chính cho Copernicus mà còn đem đến rất nhiều know-how”, ông nói.
Thúc đẩy sự tự chủ
Trong khi tìm kiếm ngân sách tài chính cho Copernicus, EU song song thúc đẩy các tham vọng không gian của mình sau xung đột ở Ukraine.
Vào tháng hai, Thierry Breton, ủy viên phụ trách thị trường nước ngoài và đóng vai trò phản hồi chính sách không gian, cho biết có sự khác biệt giữa trước và sau sự kiện này, đồng thời nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc thúc đẩy tự chủ mang tính chiến lược.
Paraskevi Papantoniou, người phụ trách chính sách không gian của Hội đồng châu Âu, đang sẵn sàng công việc thúc đẩy sự tự chủ và bảo vệ cơ sở hạ tầng không gian châu Âu. “Tình hình cho thấy cần phải tăng cường tự chủ chiến lược để truy cập vào không gian và tăng cường chuỗi cung cấp của châu Âu”, bà nói với ITRE.
Hạng mục đầu tiên trong danh sách này là phóng hệ truyền thông vệ tinh mã hóa lượng tử vào quỹ đạo thấp của châu Âu. Nhưng cần sự hỗ trợ tiên phong của các nhà hoạch định chính sách đã.
Các kế hoạch của Copernicus mà Hội đồng châu Âu ấnđịnh cho thập kỷ tới là xem xét dữ liệu mà nó thu thập được để nó đóng một vai trò lớn hơn trong các nỗ lực giải carbon nền kinh tế châu Âu. Bên cạnh đó còn là các kế hoạch số hóa Copernicus để có thể cung cấp thông tin đầu vào cho hàng triệu sản phẩm trên cơ sở dữ liệu quan sát, sử dụng các hệ tính toán hiệu năng cao, trí tuệ nhân tạo và máy tính lượng tử. Tất cả các hạng mục này đều sẽ đòi hỏi một khoản đầu tư lớn hơn.
Sự cấm vận lên Nga không hề ảnh hưởng đến kế hoạch này. “Không hề có sự phụ thuộc vào Nga vì chúng tôi phụ thuộc hoàn toàn vào những công nghệ của chính mình,” Papantoniou nói.
Cơ quan vũ trụ Nga Roskosmos đã ngưng hợp tác với châu Âu vào tháng hai khi rút các thành viên tại các sân bay vũ trụ Guiana thuộc Pháp, và một số nhiệm vụ nữa từ năm ngoái. Breton đã từng xác nhận EU đang tìm kiếm những nơi phóng mới có thể dễ dàng lập kế hoạch.
Thanh Phương tổng hợp
Nguồn: https://sciencebusiness.net/news/eu750m-funding-gap-could-curtail-ambitions-copernicus-mid-2024
https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/P-9-2022-000332_EN.html
