Thực phẩm giàu chất xơ có thể giúp ngăn sự tăng trưởng của vi khuẩn đường ruột có hại
Nhóm các vi khuẩn như Enterobacteriaceae, bao gồm Klebsiella pneumoniae, Shigella, E. coli..., đều có ở mức thấp trong hệ vi sinh đường ruột của người khỏe mạnh. Tuy nhiên nếu chúng ở mức cao, do nhiều nguyên nhân, ví dụ như viêm nhiễm trong cơ thể hoặc ăn thực phẩm ô nhiễm – chúng có thể dẫn đến đau ốm hoặc bệnh tật. Trong những trường hợp xấu, việc có quá nhiều Enterobacteriaceae trong đường ruột cũng có thể là mối nguy hiểm.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng các cách tính toán, bao gồm cả AI để phân tích thành phần hệ vi sinh đường ruột của hơn 12.000 người trong khắp 45 quốc gia từng những mẫu phân của họ. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra ‘dấu hiệu’ hệ vi sinh của một người có thể giúp dự đoán đường ruột của họ có bị Enterobacteriaceae chiếm lĩnh hay không. Kết quả này nhất quán trong các trạng thái khác nhau của sức khỏe và các vị trí địa lý.
Họ nhận diện được 135 loài vi sinh đường ruột được tìm thấy phổ biến khi thiếu Enterobacteriaceae, giống như bảo vệ khỏi sự lây nhiễm.
Nổi tiếng bậc nhất trong các loài vi sinh đường ruột có tác dụng bảo vệ là nhóm vi khuẩn Faecalibacterium, vốn tạo ra các hợp chất có lợi họi là các acids béo chuỗi ngắn bằng việc phá vỡ chất xơ trong các thực phẩm chúng ta ăn. Nó được coi là bảo vệ chúng ta chống lại sự lây truyền của vi khuẩn Enterobacteriaceae có khả năng gây bệnh.
Các nhà nghiên cứu đề xuất là việc ăn nhiều chất xơ trong chế độ ăn của chúng ta sẽ giúp tăng trưởng các tế bào tốt – và đánh bật kẻ xấu để giảm thiểu nguy cơ rủi ro bệnh tật.
Ngược lại, việc có probiotics – vốn không thay đổi một cách trực tiêp môi trường trong ruột – có thể ảnh hưởng đến khả năng lây nhiễm Enterobacteriaceae.
Kết quả này được xuất bản trên tạp chí Nature Microbiology.
“Kết quả của chúng tôi cho thấy những gì chúng ta ăn có tiềm năng rất quan trọng trong việc kiểm soát khả năng lây nhiễm một phạm vi vi khuẩn, bao gồm E. coli và Klebsiella pneumoniae, bởi vì sự thay đổi môi trường ruột của chúng ra sẽ khiến nó trở nên khó sống với những kẻ xâm lấn”, theo TS. Alexandre Almeida, một nhà nghiên cứu ĐH Cambridge và là tác giả chính của nghiên cứu.
Anh cũng cho biết thêm “Bằng việc ăn các loại thực phâm như rau, đậu, ngũ cốc nguyên hạt, chúng ta có thể cung cấp vật liệu thô cho vi khuẩn dạ dày của chúng ta để tạo ra các acid chuỗi ngắn – các thành phần có thể bảo vệ chúng ta khỏi các mầm bệnh”.
Viêm phổi do Klebsiella có thể là nguyên nhân dẫn đến các bệnh phổi, viêm màng não và các bệnh khác. Cảnh báo trên toàn cầu về kháng kháng sinh với mầm bệnh này đang ngày một gia tăng có thể khiến các nhà khoa học phải tìm cách mới để có thể kiểm soát tình trạng này, cùng với các loại vi khuẩn lây nhiễm khác.
“Với các tỉ lệ kháng kháng sinh gia tăng, ngày càng có ít những lựa chọn điều trị có sẵn cho chúng ta. Cách tiếp cận tốt nhất bây giờ là ngăn ngừa lấy nhiễm ngay từ bước đầu tiên và chúng ta có thể làm được việc đó bằng việc giảm thiểu cơ hội cho các vi khuẩn gây bệnh đó tấn công đường ruột của chúng ta”, Almeida nói.
Hiểu biết mới về những tương tác hệ vi sinh đường ruột
Nghiên cứu sớm hơn để hiểu về những tương tác giữa vi sinh vật khác nhay trong đường ruột của chúng ta đều sử dụng các mô hình chuột. Tuy nhiên một số kết quả nghiên cứu mới đã hỗ trợ các nghiên cứu trước đây.
Nghiên cứu mới cho thấy có 172 loài trong hệ vi sinh đường ruột có thể đồng tồn tại với vi khuẩn gây bệnh Enterobacteriaceae. Nhiều loài trong số chúng đều có chức năng tương tự nhau: chúng cần những dinh dưỡng tương tự nhau để sống sót. Trước đây người ta nghĩ rằng sự cạnh tranh nguồn dinh dưỡng có thể giúp các vi khuẩn gây bệnh khỏi hình thành trong đường ruột.
Điều này có những gợi ý quan trọng cho điều trị: sử dụng probiotics cạnh tranh cùng chất dinh dưỡng với vi khuẩn có hại để cố gắng làm chúng đói sẽ không hiệu quả. Các nhà nghiên cứu cho biết sẽ có lợi hơn nếu thay đổi môi trường trong ruột, ví dụ thông qua ăn uống, để giảm nguy cơ nhiễm trùng Enterobacteriaceae.
“Nghiên cứu này nhấn mạnh vào tầm quan trọng của việc nghiên cứu tác nhân gây bệnh không phải như những thực thể riêng lẻ mà là trong bối cảnh hệ vi sinh vật đường ruột xung quanh chúng”, TS. Qi Yin, nghiên cứu viên thỉnh giảng tại Khoa Thú y của Đại học Cambridge và là tác giả thứn nhất đầu tiên của bài báo, cho biết.
Thanh Hương dịch từ University of Cambridge
