Trẻ sơ sinh thích thú khi xem opera trực tiếp
Khi trẻ sơ sinh ngồi trong phòng hòa nhạc để theo dõi trực tiếp một vở opera dành cho trẻ em, chúng tương tác nhiều hơn đáng kể so với những đứa trẻ xem bản phát lại của cùng chương trình - mặc dù bản phát lại giống hệt với bản nhạc diễn trực tiếp.
“Thỉnh thoảng những đứa trẻ khá lơ đễnh và mất tập trung nhưng nhìn chung chúng theo dõi vô cùng chăm chú,” Laura Cirelli, phó giáo sư tại Khoa Tâm lý học thuộc trường Đại học Toronto Scarborough và là đồng tác giả của nghiên cứu mới, cho biết.
Nghiên cứu mới cho thấy ngay cả trẻ sơ sinh cũng cảm nhận được sự khác biệt khi tham gia một buổi biểu diễn trực tiếp, bao gồm sự tương tác giữa nhạc sĩ với khán giả và trải nghiệm xã hội khi hòa mình vào đám đông. Cirelli nhớ lại khoảnh khắc trong buổi biểu diễn khi sự bình tĩnh bao trùm lấy bọn trẻ, hoặc có những lúc chúng tỏ ra phấn khích khi nhận thấy sự thay đổi về cao độ hoặc những đoạn luyến láy của người nghệ sĩ.
PGS. Cirelli cho rằng đây sẽ là cơ sở để các nhà khoa học tìm hiểu lý do tại sao con người có những biểu hiện tương đồng ngay trong lần đầu nghe nhạc và tham dự các buổi biểu diễn trực tiếp.
“Khi chúng ta cùng tham gia vào một hoạt động gì đó mang tính tập thể thì đó cũng là lúc chúng ta cảm thấy gắn kết với nhau, chia sẻ cùng một trải nghiệm”, PGS. Cirelli lập luận. Bà đang là Giám đốc Phòng thí nghiệm TEMPO, chuyên nghiên cứu cách trẻ sơ sinh và trẻ em phản ứng với âm nhạc. “Điều này không chỉ đúng với riêng màn trình diễn opera này. Bất cứ những khoảnh khắc nào thu hút chúng ta, thì tức là chúng ta đang bị thu hút cùng nhau”.
Xã hội hóa đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển thời thơ ấu – não của trẻ sơ sinh đặt nền móng cho các kỹ năng sống và các năng lực trong tương lai khi trẻ lớn lên. PGS. Cirelli cho rằng âm nhạc có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra những mối liên kết quan trọng ấy. Nghiên cứu cho thấy trẻ sơ sinh có nhiều khả năng giao tiếp với một người hơn sau khi nghe người đó hát bài hát quen thuộc hoặc khi người đó nhảy theo điệu nhạc cùng chúng. Trẻ sơ sinh có tương tác cảm xúc mạnh mẽ với âm nhạc và bài hát ngay cả trước khi chúng đón sinh nhật đầu tiên.
“Chúng tôi luôn nghĩ rằng âm nhạc có thể là một yếu tố hàm chứa tính xã hội và cảm xúc cao. Khi đắm chìm trong âm nhạc, trẻ sơ sinh có thể thúc đẩy sự gắn kết với những người chăm sóc chúng, các thành viên khác trong gia đình và thậm chí cả những người mới quen”, bà phân tích. “Nghiên cứu về buổi biểu diễn opera này cho thấy rằng ngay cả khi ở giữa một đám đông, trẻ sơ sinh cũng hòa vào giai điệu và kết nối với các khán giả khác”.
Các nhà khoa học đã công bố những kết quả này trên tạp chí Psychology of Aesthetics, Creativity and the Arts. Họ đã theo dõi phản ứng của 120 trẻ từ 6 đến 14 tháng tuổi khi chúng xem một vở opera dành cho trẻ em được biểu diễn tại phòng hòa nhạc (có chức năng như một cơ sở nghiên cứu) tại Đại học McMaster. 61 trẻ đã xem trực tiếp, 59 trẻ còn lại xem bản phát lại.
Các nhà nghiên cứu theo dõi phản ứng của các em bé thông qua máy đo nhịp tim và máy tính bảng gắn trên lưng ghế của buổi hòa nhạc. Sau đó, các trợ lý nghiên cứu đã xem lại đoạn phim để ghi chép thời điểm các em bé nhìn lên sân khấu và thời điểm chúng lơ đễnh nhìn sang hướng khác.
Buổi biểu diễn trực tiếp đã thu hút sự chú ý của trẻ em xuyên suốt 72% thời lượng của chương trình dài 12 phút, trong khi con số ở trẻ theo dõi bản phát lại là 54%. Chương trình trực tiếp cũng khiến trẻ tập trung theo dõi liên tục trong thời gian dài hơn.
“Dù những đứa trẻ đã từng trải nghiệm âm nhạc trong bối cảnh cộng đồng hay chưa, chúng cũng cảm thấy phấn khích khi được tham dự các buổi biểu diễn trực tiếp”, Cirelli nói. “Từ đó, chúng tôi đặt ra các câu hỏi với tư cách là những nhà nghiên cứu về nhận thức âm nhạc: Trải nghiệm trực tiếp đáng giá ở điểm nào? Điểm khác nhau cơ bản giữa trải nghiệm âm nhạc trực tiếp với việc tự mình nghe nhạc là gì? Nếu một đứa trẻ thường xuyên được đưa đến những sự kiện kiểu này, liệu chúng có hình thành trong mình sự gắn kết với âm nhạc và cộng đồng nhiều hơn hay không?”□
Anh Lưu lược dịch
