Tương lai của xe tải tự hành

Xe tải tự hành hiện đã lăn bánh trên đường cao tốc ở các bang như California và Texas, song trên mỗi xe vẫn có người giám sát để đảm bảo an toàn và cầm vô lăng điều khiển khi có sự cố xảy đến. Đâu là thời điểm thích hợp để các công ty yên tâm hoàn toàn về khả năng tự lái của xe?

Xe tải tự hành của công ty Kodiak Robotics. Công ty bắt đầu thực hiện chuyến giao hàng thương mại đầu tiên bằng xe tải tự hành (có người ngồi sau tay lái để đảm bảo an toàn) vào năm 2019. Kodiak đạt được cột mốc này chỉ 16 tháng sau khi công ty được thành lập. Ảnh: Pr Newswire

Vào tháng 3, một chiếc xe tự hành mười tám bánh đã chạy liên tục 5 ngày để vận chuyển hàng hóa giữa Dallas và Atlanta. Chạy không ngừng nghỉ suốt ngày đêm, nó đã đi hơn 6.300 dặm, thực hiện bốn chuyến lượt đi và bốn chuyến lượt về, vận chuyển tám tải hàng hóa.

Chuyến xe kéo dài 5 ngày đã cho thấy tiềm năng của xe tải tự hành – đây là thành quả hợp tác giữa Kodiak Robotics, một công ty khởi nghiệp xe tự hành và US Xpress, công ty vận tải truyền thống. Một chiếc xe tải thông thường cần phải có một tài xế điều khiển, nếu tính cả thời gian dừng lại để tài xế nghỉ ngơi, trung bình cần khoảng 10 ngày để để vận chuyển cùng một loại hàng hóa như trên.

Tuy nhiên, công ty vẫn chưa yên tâm về độ an toàn của nó. Mỗi ngày, Kodiak luân chuyển một nhóm chuyên gia vào buồng lái của chiếc xe tải mới, đảm bảo họ có thể kiểm soát chiếc xe nếu có vấn đề gì xảy ra. Quả thật, nhiều lần nhóm chuyên gia này đã phải cầm vô lăng để thay thế chức năng tự lái của xe khi gặp phải vấn đề nghiêm trọng.

Các công ty khởi nghiệp về công nghệ như Kodiak đã dành nhiều năm để xây dựng và thử nghiệm xe tải tự hành, và các công ty trong ngành vận tải đường bộ đều mong muốn những thử nghiệm này sẽ thành công. Vào thời điểm mà chuỗi cung ứng toàn cầu đang gặp khó khăn trong việc cung cấp hàng hóa hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp và người tiêu dùng hiện nay, xe tải tự hành có thể giải quyết tình trạng dồn ứ và giảm thiểu chi phí.

Giờ đây, các công ty đang đối diện với bài toán khó khăn nhất trong nhiệm vụ tự động hóa công việc vận chuyển hàng hóa : Làm sao để những chiếc xe tải này chạy trên đường mà không cần ai ngồi sau tay lái (dẫu là để đề phòng bất trắc)?

Thử nghiệm trên đường cao tốc 

Kodiak biết rõ cần phải tốn thêm nhiều thời gian để xe tải có thể tự di chuyển đến bất cứ đâu một cách an toàn. Vì vậy, họ đang tìm cách triển khai xe tải tự hành chỉ trên đường cao tốc, những nơi có đoạn đường dài, không bị gián đoạn sẽ dễ điều hướng hơn so với đường thành phố đầy ắp xe cộ.

“Đường cao tốc là một hệ thống có cấu trúc rõ ràng”, Alex Rodrigues, giám đốc điều hành của công ty khởi nghiệp xe tải tự hành Embark, cho hay. “Bạn biết các xe sẽ đi theo lộ trình nào. Chúng đang ở trong làn đường. Chúng đi về cùng một hướng. “

Đưa các xe vào đường cao tốc cũng giúp phát huy được thế mạnh của nó. “Những tài xế xe tải đường dài thường rơi vào trạng thái mệt mỏi, xao nhãng, buồn chán khi đang lái xe” ông Rodrigues giải thích vào một buổi chiều mới đây khi một trong những chiếc xe tải của công ty ông đang chạy trên đường cao tốc ở Bắc California. “Robot không gặp phải bất kỳ vấn đề nào trong số đó.”

Đó là một chiến lược đúng đắn, nhưng chiến lược này cũng sẽ mất nhiều năm để thử nghiệm và cải tiến.

Một trong những cản trở lớn đó là vấn đề kỹ thuật. Mặc dù xe tải tự hành có thể xử lý hầu hết những thay đổi trên đường cao tốc – lên dốc và hòa vào dòng xe cộ, chuyển làn, giảm tốc độ nếu có xe cần tấp vào làn đường khẩn cấp – các công ty vẫn đang nỗ lực để đảm bảo chúng có thể ứng phó với các tình huống ít gặp phải hơn, như xe hơi va chạm liên hoàn. Ông Rodrigues thừa nhận rằng công ty của ông vẫn chưa hoàn thiện cơ chế phòng tránh. “Nếu có tai nạn ở đoạn đường phía trước xe, thì nó phải nhanh chóng phanh lại.” Do đó, hầu hết các công ty hiện vẫn sẽ bố trí người ngồi trên xe tải tự hành của họ cho đến ít nhất là năm 2024. Ở nhiều tiểu bang, họ sẽ cần sự chấp thuận của các cơ quan quản lý để xe tự lái mà không có người trên xe.

Việc triển khai thử nghiệm những chiếc xe tải tự hành cũng là một thách thức về mặt hậu cần – một thách thức sẽ đòi hỏi những thay đổi đáng kể trên toàn ngành vận tải đường bộ. Khi vận chuyển hàng hóa giữa Dallas và Atlanta, xe tải của Kodiak đã không chạy vào thành phố. Nó chạy đến các điểm ngay gần đường cao tốc, nơi hàng hóa được bốc dỡ và xe được tiếp thêm nhiên liệu trước khi thực hiện chuyến hàng tiếp theo. Sau đó, các xe tải truyền thống nhận hàng và lái “chặng cuối” để giao hàng đến đúng hơi.

Nếu muốn triển khai xe tải tự hành trên quy mô lớn, trước tiên các công ty phải xây dựng một mạng lưới các “trung tâm trung chuyển”. Theo đó, Kodiak gần đây đã ký hợp tác với Pilot, một công ty điều hành các trạm dừng xe tải truyền thống trên khắp đất nước. Đây cũng là nơi mà các tài xế xe tải có thể tắm rửa, nghỉ ngơi và tìm món gì đó bỏ bụng sau quãng đường dài. Công ty hy vọng rằng các trạm dừng cũng có thể đóng vai trò là điểm trung chuyển cho những chiếc xe tải không người lái.

“Ngành công nghiệp không đủ khả năng để xây dựng cơ sở hạ tầng này từ đầu”, Giám đốc điều hành của Kodiak, Don Burnette, lý giải. “Chúng tôi phải tìm cách tận dụng cơ sở hạ tầng hiện có.”

Các tài xế sẽ mất việc?

Họ cũng phải xem xét việc phát triển xe tự hành sẽ tác động như thế nào lên tài xế xe tải: Có thể họ sẽ không cần tài xế đường dài nữa, nhưng họ sẽ cần thêm nhiều tài xế “chặng cuối”. Các giám đốc điều hành như ông Burnette và ông Rodrigues tin rằng các tài xế sẽ vui vẻ chuyển từ công việc này sang công việc khác. Tỷ lệ luân chuyển giữa các lái xe đường dài là khoảng 95%, có nghĩa là trung bình các công ty thay thế gần như toàn bộ lực lượng lao động mỗi năm. Đó là một công việc căng thẳng và đơn điệu khiến mọi người phải xa nhà trong nhiều ngày liên tục. Nếu chuyển sang chỉ lái xe trong thành phố, họ có thể làm việc trong thời gian ngắn hơn và được ở gần gia đình.

Nhưng một nghiên cứu gần đây từ các nhà nghiên cứu tại Đại học Carnegie Mellon và Đại học Michigan đặt câu hỏi: liệu quá trình chuyển đổi có suôn sẻ như nhiều người dự đoán hay không? Người lái xe tải thường được trả lương theo số dặm. Nghiên cứu cho biết việc chuyển sang các chuyến đi ngắn hơn có thể làm giảm số dặm đi được, từ đó giảm thu nhập của tài xế.

Quả thật, một số tài xế chia sẻ rằng họ không thể kiếm được nhiều tiền nếu chỉ lái xe quanh nội thành. Những người khác không thích viễn cảnh bị giảm thu nhập vì không thể kiếm được tiền từ số dặm trên đường cao tốc. “Có rất nhiều tài xế cũng nghĩ giống tôi”, Cannon Bryan, một tài xế xe tải đường dài 28 tuổi ở Texas, chia sẻ. “Tôi không sinh ra ở thành phố. Tôi không lớn lên ở thành phố. Tôi ghét lái xe trong thành phố. Tôi thích được bốc hàng ở Dallas và lái xe rong ruổi đến Grand Rapids, Michigan”

Việc chế tạo và triển khai xe tải tự lái không hề dễ dàng. Và nó rất đắt – tiêu tốn hàng trăm triệu đô la một năm. TuSimple, một công ty xe tải tự hành, đã phải đối mặt với những lo ngại rằng công nghệ này không an toàn sau khi các cơ quan quản lý liên bang tiết lộ một trong những chiếc xe tải của họ có dính líu đến một vụ tai nạn. Aurora, một công ty công nghệ xe tự hành với bề dày kinh nghiệm, đang gặp khó khăn và có khả năng người đứng đầu phải bán công ty cho những tên tuổi lớn như Apple hoặc Microsoft, theo một báo cáo từ Bloomberg News .

Nếu những công ty này thực sự có thể để xe tự chạy mà không cần tài xế, điều này đặt ra những câu hỏi mới. Xe tải không người lái sẽ xử lý thế nào khi bị yêu cầu dừng lại để kiểm tra đột xuất? Làm thế nào để cảnh báo những người lái xe khác khi một chiếc xe tải phải tấp vào làn đường khẩn cấp? Chúng sẽ xử lý như thế nào khi lốp xe bị nổ và cần được sửa chữa?

Ngoài ra, ngành công nghiệp sẽ sử dụng xe tải điện chạy bằng pin thay vì nhiên liệu hóa thạch, và điều này sẽ đặt ra nhiều câu hỏi hơn cho các loại xe vận tải tự hành. Chúng sẽ sạc pin ở đâu và như thế nào? Điều này liệu có ngăn cản tham vọng rằng xe tải tự hành có thể chạy liên tục 24 giờ một ngày, như các công ty đã hứa hẹn?

“Thực tế phức tạp hơn nhiều so với những gì chúng ta có thể tưởng tượng”, Steve Viscelli, một nhà xã hội học kinh tế và chính trị tại Đại học Pennsylvania, người chuyên về vận tải đường bộ, cho biết. “Mặc dù các nhà phát triển và các đối tác của họ đang nỗ lực rất nhiều để suy nghĩ về vấn đề này, nhưng hiện vẫn chưa ai có thể trả lời được hầu hết những câu hỏi trên. Chúng ta sẽ phải chờ đợi để xem thực tế trông sẽ như thế nào.”

Các chuyên gia sẽ phải giải quyết những vấn đề về kỹ thuật và cả hậu cần. Công ty khởi nghiệp Embark dự định xây dựng một đội ngũ theo dõi, những người sẽ xác định vị trí xe tải khi có sự cố và gọi sửa chữa nếu cần thiết.

Công nghệ xe tự hành sẽ vừa loại bỏ việc làm, nhưng cũng đồng thời tạo ra thêm việc làm. Mặc dù nhiều chuyên gia cho rằng số việc làm bị mất sẽ nhiều hơn số việc được thêm vào, nhưng quá trình này sẽ không diễn ra ngay lập tức. Những người tài xế đường dài vẫn có thời gian để chuẩn bị cho tương lai. Những thay đổi sẽ diễn ra dần dần.

“Ngay cả khi bạn nghĩ rằng công nghệ này đã gần như hoàn thiện”, Tom Schmitt, giám đốc điều hành của Forward Air, một công ty vận tải đường bộ vừa mới bắt đầu thử nghiệm xe tải tự hành của Kodiak, nhận định, “thì thật ra chúng ta vẫn còn 5 năm nữa mới có thể đưa chúng vào đời sống”.

Đinh Cửu tổng hợp

Nguồn: 

The Long Road to Driverless Trucks

How the Supply Chain Broke, and Why It Won’t Be Fixed Anytime Soon