Tuyến đường thử nghiệm – Hyperloop

Địa điểm này chỉ cách các sòng bạc lớn ở Las Vegas khoảng 30 phút đi bằng xe bus. Giữa sa mạc, phía bắc trung tâm cá cược này, là nhà máy điện mặt trời khổng lồ Nevada Power, tại đây người ta cũng đang cá cược với nhau về tương lai của giao thông đô thị và vận tải hàng hóa. Ở đây có tuyến đường thử nghiệm đầu tiên của Hyperloop – một loại tàu đệm từ siêu tốc chạy trong đường ống hầu như không có không khí để vận chuyển hành khách và hàng hóa giữa các đô thị lớn.

Tháng 12/2013 doanh nhân đa năng  Elon Musk đã đưa ý tưởng này của ông lên mạng Internet. Nhà doanh nghiệp gốc Nam Phi này đã giới thiệu một tài liệu dày 58 trang về giải pháp tầu đệm từ chạy trong  đường ống, “đó là một sự pha trộn giữa Concorde,  ca nông trên đường ray và bàn- Airhockey”.  Thời gian chạy tầu trên tuyến đường dài 640 Km nối liền thành phố San Francisco và Los Angeles có thể giảm xuống chỉ còn 35 phút, theo lời doanh nhân Musk.

Trước đó Musk tỏ ra bực bội với tuyến đường tàu cao tốc truyền thống, đây là tuyến đường mà bang Kalifornia đang cho xây dựng nối liền thủ phủ bang Sacramento với  San Francisco và  Los Angeles. Theo dự kiến thì tuyến đường này sẽ đưa vào vận hành năm 2029. Dự án này ít nhất cũng ngốn khoảng  64 tỷ  USD và ông Musk coi đây là sự lãng phí tiền của khổng lồ và tốn quá nhiều thời gian. Theo tính toán của  Musk thì dự án  Hyperloop của ông ta chỉ hết khoảng 6 tỷ USD, tức là chỉ một phần mười so với dự án hiện hành và chỉ tốn khoảng ¼ thời gian.

“Vì lý do thời gian và năng lực” nên doanh nhân Musk không đứng ra thực hiện dự án mà ông chỉ đề xuất và kêu gọi những người khác làm việc này. Một trong số đó là kỹ sư chế tạo máy Brogan BamBrogan người đã hỗ trợ Musk gần mười năm trời trong việc thiết kế chế tạo loại tên lửa có thể xử dụng lại phục vụ dự án Vũ trụ-Start-up Space X. Thông qua Internet doanh nhân Musk còn chiêu mộ chuyên gia từ khắp nơi trên thế giới về làm việc cho mình với lời hứa về một công việc hết sức thú vị và được ưu ái về chứng khoán, trong số này có Dirk Ahlborn, một chuyên gia gốc Đức. Với Start-up Hyperloop Transportation Technologies của mình doanh nhân Musk còn muốn xây dựng một hình thức hoàn toàn mới về tổ chức doanh nghiệp.

Mới đây kỹ sư BamBrogan mặc quần Jeans nhầu nhĩ và đi giày thể thao đứng trên một cái bục trước cơ sở thử nghiệm trên sa mạc  Nevada trước khoảng 200 phóng viên và những người đại diện của các hãng cung cấp trang thiết bị. Đằng sau nhà sáng lập là một đường ray cổ điển dài khoảng 300 m được lắp đặt hết sức khẩn trương từ tháng 12 năm ngoái. Khi chiếc xe trượt nặng 680 kg được đưa lên đúng vị trí của nó, BamBrogan reo lên: “Thật là một ngày tuyệt vời”.

Đến cuối năm nay xe trượt này sẽ được để trong một đường ống dài 3,5 km và toàn bộ không khí trong ống sẽ bị bơm ra ngoài. Khi đó xe trượt gần như không đối diện với lực cản lớn nữa và có thể đạt vận tốc tới  1200 km/giờ. Phần lớn năng lượng bị tiêu hao khi khởi động sau đó xe gần như lướt đi trong ống. “Cũng tương tự như máy bay, xe cần khởi động, tăng tốc để có thể đạt được tốc độ di chuyển cần thiết”. kỹ sư BamBrogan giải thích.

Startup đã nhận được 120 triệu USD từ các nhà đầu tư ở Silicon Valley dành cho dự án Hyperloop.  Nhà đồng sáng lập  BamBrogan đã mời nhà tài chính Shervin Pishevar, một trong những nhà đầu tư đầu tiên cho doanh nghiệp dịch vụ vận tải Uber.

Công ty đường sắt của Pháp SNCF, một nhánh đầu tư của  General Electric, nhà đầu tư mạo hiểm  Koshla Ventures ở Silicon Valley tham gia dự án.

Ngoài ra Hyperloop One vừa phát động một cuộc thi dành cho các doanh nghiệp và các chuyên gia phát triển hạ tầng trên toàn thế giới đưa ra những đề nghị phải làm gì để có thể cho loại tàu cao tốc này vận hành được tại địa phương mình.

Có thể chế tạo được Hyperloop, đây là điều không cần bàn cãi. BamBrogan nói “Chúng tôi có thể bắt tay ngay vào việc chế tạo”. Thách thức thực sự là ở chỗ, làm sao để chi phí có thể chấp nhận được và bảo đảm được sự an toàn. Nhà lãnh đạo của Hyperloop-One, ông Rob Lloyd  nói về sản phẩm của mình: “Chúng tôi ước tính chi phí bằng khoảng  hai phần ba chi phí đối với tầu siêu cao tốc truyền thống trong khi tốc độ nhanh gấp ba lần”.

Ý đồ của Elon Musk là dùng tầu đệm từ Hyperloop  để thay thế cho những con tầu nhanh hiện nay. Ông đã công bố ý định này cách đây hai năm rưỡi. Giờ đây các Start-ups đang chạy đua để thực hiện dự án.

Còn rất nhiều rào cản cần phải khắc phục cho đến khi đến đích. Ở đây không phải chỉ có các rào cản kỹ thuật mà cả những cản trở về chính sách. Hiện chưa có các hướng dẫn, quy định đối với hệ thống vận tải mới này, vả lại các hãng hàng không, các doanh nghiệp vận tải cũng như công ty đường sắt truyền thống cũng sẽ là những vật cản. Tàu Transrapid từng được đánh giá đầy triển vọng  vậy mà các tập đoàn như Siemens và Thyssenkrupp  cũng không đưa nổi tàu đệm từ vào hoạt động trong thực tế. Ngoài ra theo các chuyên gia chỉ riêng việc hút cạn không khí trong đường ống và giữ áp xuất thật thấp cũng rất tốn kém. Đường ống cũng như các mối hàn phải chịu áp lực trong nhiều năm và phải bảo đảm bền vững, hệ thống trụ đỡ phải giảm được độ rung lắc.

Người Mỹ hiện đang xây dựng một tuyến kiểm nghiệm Hyperloop dành cho Musk để các doanh nghiệp và trường đại học có thể tiến hành thử nghiệm  các con tàu của họ.

Xuân Hoài dịch theo Tuần kinh tế Đức