Vi khuẩn trong ruột người kháng kháng sinh do nhiều hóa chất phổ biến

Một nghiên cứu mới do Đại học Cambridge dẫn đầu đã phát hiện nhiều chất hóa học phổ biến như thuốc trừ sâu gây hại cho vi khuẩn đường ruột.

Một nghiên cứu sàng lọc trong phòng thí nghiệm trên quy mô lớn về các chất hóa học do con người tạo ra đã phát hiện nhiều chất hóa học có tác động độc hại đối với vi khuẩn đường ruột. 

Cụ thể, họ thử nghiệm ảnh hưởng của 1076 tạp chất hóa học trên 22 loài vi khuẩn đường ruột và xác định 168 hóa chất công nghiệp phổ biến, từ thuốc trừ sâu cho đến chất chống cháy, gây hại cho các vi khuẩn trong hệ vi sinh vật đường ruột khỏe mạnh của người. Những hóa chất này ức chế sự phát triển của vi khuẩn đường ruột, vốn rất quan trọng đối với sức khỏe. Một số loài vi khuẩn trong ruột đã phát triển khả năng kháng kháng sinh khi cố gắng chống lại tác động của hóa chất.

Những hóa chất độc hại ấy bao gồm các loại thuốc trừ sâu như thuốc diệt cỏ và thuốc diệt côn trùng được phun lên cây trồng, và các hóa chất công nghiệp được sử dụng các các chất chống cháy và đồ nhựa. 

Rất có thể, phần lớn hóa chất đã xâm nhập vào cơ thể chúng ta qua thực phẩm, nước uống và tiếp xúc môi trường. Nhưng trước đây, người ta cho rằng chúng không ảnh hưởng đến vi khuẩn. Khi vi khuẩn thay đổi chức năng để cố gắng kháng lại chất ô nhiễm hóa học, một số vi khuẩn trở nên kháng kháng sinh như ciprofloxacin. Nếu điều này xảy ra trong đường ruột của người, thì ta sẽ khó chữa trị các bệnh nhiễm trùng hơn.

TS. Indra Roux, nhà nghiên cứu tại Đơn vi Độc chất học MRC thuộc ĐH Cambridge và là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết: “Chúng tôi phát hiện ra nhiều hóa chất được thiết kế chỉ để tác động lên một loại mục tiêu nhất định, như côn trùng hoặc nấm, cũng ảnh hưởng đến vi khuẩn đường ruột. Thật ngạc nhiên khi một số hóa chất lại có ảnh hưởng mạnh như vậy. Ví dụ, nhiều hóa chất công nghiệp như chất chống cháy và chất hóa dẻo – mà ta thường tiếp xúc – trước đây được cho là không ảnh hưởng đến các sinh vật sống, nhưng thực tế là có”.

Hệ vi sinh vật đường ruột của người có khoảng 4500 loại vi khuẩn khác nhau, tất cả đều hoạt động để đảm bảo cơ thể chúng ta vận hành trơn tru. Khi hệ vi sinh trong ruột mất cân bằng thì sẽ gây ảnh hưởng trên diện rộng đến sức khỏe, bao gồm các vấn đề tiêu hóa, béo phì cùng nhiều ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và sức khỏe tinh thần.

Các nhà nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu của mình để tạo ra một mô hình học máy nhằm dự đoán liệu các hóa chất công nghiệp – dù là loại vốn được dùng hay đang phát triển – có gây hại cho vi khuẩn đường ruột của người hay không.

GS. Kiran Patil, tác giả hướng dẫn của nghiên cứu, cho biết: “Sức mạnh thực sự của nghiên cứu trên quy mô lớn là giờ đây chúng ta có dữ liệu để dự đoán tác động của các hóa chất mới, với mục tiêu tiến tới một tương lai nơi các hóa chất mới an toàn từ thiết kế”.

Hiện nay, các đánh giá an toàn hóa chất tiêu chuẩn không xét tới hệ vi sinh đường ruột của người vì các hóa chất được điều chế để tác động lên các mục tiêu cụ thể, ví dụ như thuốc diệt côn trùng nhắm vào côn trùng. Vì thế, TS. Stephan Kamrad, người tham gia vào nghiên cứu, đề xuất: “Các đánh giá an toàn về hóa chất mới dùng cho người phải đảm báo chúng cũng an toàn cho vi khuẩn đường ruột của chúng ta, vì chúng có thể tiếp xúc với hóa chất thông qua thức ăn và nước uống”.

Chúng ta đang có rất ít thông tin về tác động trực tiếp của hóa chất môi trường đối với hệ vi sinh đường ruột, từ đó ảnh hưởng tới sức khỏe của chúng ta. Các nhà nghiên cứu cho biết nhiều khả năng vi khuẩn đường ruột thường xuyên tiếp xúc với những hóa chất mà họ thử nghiệm, nhưng chưa rõ nồng độ chính xác đi tới ruột là bao nhiêu. Trong tương lai, chúng ta sẽ cần những nghiên cứu theo dõi tình hình tiếp xúc trên toàn cơ thể để đánh giá nguy cơ.

Chúng ta chỉ mới đang bắt đầu khám phá ra những tương tác này trong môi trường phòng thí nghiệm. Vì thế, việc quan trọng là bắt đầu thu thập thêm nhiều dữ liệu về việc tiếp xúc với hóa chất ngoài thực tế, để xem liệu chúng có tác động tương tự trong cơ thể chúng ta hay không.

Trong thời gian chờ đợi, các nhà nghiên cứu đề xuất cách tốt nhất để tránh tiếp xúc với chất ô nhiễm hóa học là rửa sạch trái cây và rau củ trước khi ăn, và không dùng thuốc trừ sâu trong vườn. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Microbiology.

Phương Anh dịch từ University of Cambridge

Nguồn: https://www.cam.ac.uk/research/news/pesticides-and-other-common-chemical-pollutants-are-toxic-to-our-good-gut-bacteria