Hà Nội và TP. HCM năm 2027: Bao nhiêu học sinh không thể vào lớp 10 công lập?
Nếu số trường trung học phổ thông không tăng, thì vào năm 2027, có thể 100.000 học sinh tại TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh không thể vào lớp 10 công lập.
Trong thời gian vừa qua báo chí đưa tin về việc nhiều học sinh sẽ không có cơ hội được vào lớp 10 tại các trường công lập ở Hà Nội và TP. HCM. Cụ thể, ước lượng khoảng 33 nghìn học sinh ở Hà Nội và 21 nghìn học sinh ở TP. HCM sẽ không có cơ hội được học trường công mà sẽ phải học ở các trường nghề hay trường tư với chi phí đắt đỏ hơn. Nguyên nhân chủ yếu do trường công không đáp ứng nổi nhu cầu đi học của số trẻ em không ngừng được tăng lên, cùng với số trẻ em cùng gia đình di cư đến các thành phố lớn. Không chỉ thiếu hụt trường công cho học sinh THPT mà ở các bậc học tiểu học và THCS tình trạng quá tải trường công cũng rất nghiêm trọng ở hai thành phố lớn này. Các khu đô thị được mọc lên liên tục ở các thành phố lớn nhưng việc cung cấp dịch vụ công như trường học và bệnh viện không theo kịp nhịp độ này.
Tuy nhiên, không dừng lại ở đó, tình trạng thiếu trường trung học phổ thông công lập sẽ còn trầm trọng hơn nữa nếu không xây mới trường học ngay. Bởi theo tính toán sơ bộ của tôi, nếu vẫn giữ chỉ tiêu học sinh vào lớp 10 như hiện nay thì vào năm 2027, sẽ có khoảng 100.000 cháu không thể vào học lớp 10 công lập (chứ không chỉ là 50.000 cháu như hiện nay).
Tôi sử dụng số liệu từ Tổng điều tra dân số năm 2019 để ước lượng số trẻ em ở Hà Nội và TP. HCM theo năm sinh. Trẻ em ở độ tuổi thi vào lớp 10 năm nay, sinh năm 2008, có khoảng 128 nghìn em. Con số này khác với số thí sinh đăng ký dự thi (105 nghìn em) vì có nhiều em chưa học lớp 9 hoặc không đăng ký dự thi vào lớp 10. Điều đáng chú ý là số lượng trẻ em sinh năm 2012 tăng đột biến ở hai thành phố lớn (cũng như trên cả nước).
Chẳng hạn ở Hà Nội, số trẻ sinh năm 2012 cao hơn số trẻ sinh năm 2008 vào khoảng 55 nghìn em. Đây là năm Nhâm Thìn (rồng vàng) nên nhiều gia đình đã chọn sinh con vào năm này, làm số trẻ em tăng đột biến. Cách đây mấy năm, sự quá tải ở các trường tiểu học khi đón trẻ “Rồng vàng” đã được đề cập ở các phương tiện thông tin đại chúng. Nếu như Hà Nội và TP. HCM không chuẩn bị phương án xây dựng và mở rộng trường THPT thì bốn năm tới, số trẻ em không được vào trường công ở hai thành phố này sẽ không chỉ là 50 nghìn như hiện nay mà có thể là hơn 100 nghìn em.
Trên đây mới chỉ là ước lượng dựa trên số liệu năm 2019, chưa tính đến số lượng di cư đến các thành phố lớn trong những năm vừa qua cũng như trong tương lai. Vì vậy, số trẻ em không được học trường công thực tế trong tương lai ở các thành phố lớn có thể còn cao hơn nhiều.
Số lượng trẻ sinh năm 2012 gấp 1.4 lần số lượng trẻ sinh năm 2008, như vậy số lớp học cho học sinh THPT trong vòng ba năm nữa phải tăng tương ứng khoảng 40% mới đáp ứng được nhu cầu học THPT cho trẻ ở hai thành phố lớn nhất cả nước này. Nếu như các thành phố lớn không sớm có phương án chuẩn bị thì sẽ làm giảm cơ hội đi học cũng như chất lượng đào tạo cho trẻ em ở bậc THPT.□
