10 năm “giải Nobel về KHXH&NV”
Giải John W. Kluge, cho tới nay được coi là giải thưởng quốc tế lớn nhất trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, vừa tròn mười tuổi.
Cho tới nay, giải John W. Kluge được coi là giải thưởng quốc tế lớn nhất trong lĩnh vực khoa học nhân văn-xã hội; giới báo chí thường gọi là giải Nobel khoa học nhân văn-xã hội.
Tên giải thưởng này lấy theo tên của nhà tài trợ John W. Kluge, một người Mỹ kinh doanh ngành truyền hình; năm 2000 ông tặng 73 triệu USD cho Thư viện Quốc hội Mỹ làm quỹ lập giải thưởng này.
Để tìm ra chủ nhân giải Kluge, hằng năm Thư viện Quốc hội Mỹ mời hơn 2.000 nhân vật tên tuổi trên toàn thế giới tham gia bình xét và chọn ra mỗi năm 9 ứng viên; từ danh sách đó, Giám đốc Thư viện Quốc hội Mỹ lựa lấy một hoặc vài người để trao một giải thưởng Kluge trị giá một triệu USD Mỹ.
Có lẽ do khó tìm được sự nhất trí trong việc đánh giá thành tựu khoa học xã hội nhân văn nên suốt 10 năm qua chỉ có năm năm chọn được người để trao giải Kluge – tổng số có 8 người. Các năm 2005, 2007, 2009, 2010, 2011 không chọn được ai.
Danh sách chủ nhân giải Kruge các năm qua
Giải Kluge năm 2003 (giải đầu tiên) được trao cho nhà triết học Ba Lan Leszek Kolakowski, sinh 1927, chuyên gia nghiên cứu về sự sụp đổ hệ tư tưởng của Liên Xô, nổi tiếng với tác phẩm ba tập Các trào lưu chính của chủ nghĩa Mác (Main Currents of Marxism), xuất bản năm 1976.
Giải Kluge năm 2004 được trao cho hai người: – Jaroslav Pelikan giáo sư Đại học Yale, sinh 1923, chuyên nghiên cứu về Ki Tô giáo và giáo lý Kitô giáo; – Paul Ricoeur triết gia Pháp, sinh 1913, nổi tiếng về các nghiên cứu hiện tượng học và chú giải học.
Giải Kluge năm 2006 được trao cho hai nhà sử học: – Yu Ying-shi, người Mỹ gốc Hoa, sinh 1930, giáo sư ba trường Đaị học Harvard, Yale, Princeton. – John Hope Franklin, người Mỹ gốc Phi, sinh 1915, giáo sư Đại học Duke, cựu Hội trưởng Hội Sử học Mỹ, chuyên nghiên cứu lịch sử nước Mỹ, nổi tiếng với tác phẩm Từ nô lệ tới tự do (From Slavery to Freedom, 1947), in hơn ba triệu bản.
Giải Kluge năm 2008 được trao cho hai nhà sử học Romila Thapar (nữ) and Peter Brown. Bà Romila Thapar người Ấn Độ, sinh 1931, giáo sư đại học Jawaharlal Nehru ở New Delhi, chuyên nghiên cứu về lịch sử Ấn Độ cổ đại. Ông Peter Brown người Ireland, sinh 1935, chuyên nghiên cứu về cổ sử La Mã và châu Âu thời trung cổ.
Chủ nhân giải Kruge năm 2012 là Fernando Henrique Cardoso, người Brazil, sinh 1931, một trong các học giả hàng đầu và nhà thực hành môn kinh tế chính trị học trong lịch sử châu Mỹ La-tinh hiện nay. Ông là người đầu tiên nhận giải Kluge trong số các học giả ở lĩnh vực xã hội học, chính trị học và kinh tế học. Cardoso từng nhiều năm làm Bộ trưởng trong chính phủ Brazil và từng là Tổng thống thứ 34 của nước này, nhiệm kỳ 8 năm (1/1/1995-1/1/2003).
Từ danh sách trên có thể thấy hầu hết chủ nhân giải Kluge khi nhận giải đều có tuổi đời rất cao, trẻ nhất 73 tuổi, già nhất 91 tuổi, bình quân hơn 80 tuổi. Điều đó chứng tỏ lĩnh vực khoa học xã hội-nhân văn quả là khó có sáng tạo, chủ yếu dựa vào tích luỹ kiến thức và cần cù lao động. Ngoài ra việc bình chọn thành tựu trong lĩnh vực này là rất khó.
Nguyễn Hải Hoành
