Cô đơn và rượu làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ sớm

Theo một nghiên cứu đột phá mới, tình trạng lạm dụng rượu do hoàn cảnh kinh tế khó khăn, cô đơn và suy giảm thính lực là một trong 15 yếu tố gây gia tăng nguy cơ mắc chứng giảm sút trí nhớ khởi phát sớm.

Gần 4 triệu người trên toàn thế giới gặp phải các triệu chứng sa sút trí tuệ trước tuổi 65. Mỗi năm có 370.000 người được chẩn đoán mắc bệnh này.

Các nghiên cứu trước đây đã phát hiện ra rằng nỗ lực cải thiện lối sống có thể giúp giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ ở người lớn tuổi. Giờ đây, các tác giả của nghiên cứu mới cho biết đây là phát hiện đầu tiên cho thấy chúng ta cũng có thể giảm thiểu nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ khởi phát sớm theo cách tương tự.

Nghiên cứu đã khảo sát 350.000 người dưới 65 tuổi tham gia dự án nghiên cứu dài hạn Biobank của Vương quốc Anh. Các nhà nghiên cứu từ trường đại học Exeter và Maastricht đã kiểm tra những yếu tố có thể dẫn đến rủi ro mắc chứng sa sút trí tuệ khởi phát sớm của một người, bao gồm các yếu tố di truyền, lối sống và môi trường.

Họ tìm thấy 15 yếu tố quan trọng gây gia tăng đáng kể nguy cơ, bao gồm trình độ học vấn thấp hoặc điều kiện kinh tế khó khăn, các yếu tố sức khỏe như thiếu vitamin D, suy giảm thính lực và trầm cảm cũng như các yếu tố về lối sống như nghiện rượu và cô độc.

“Nghiên cứu của chúng tôi đã xác định được 15 yếu tố liên quan đến lối sống và sức khỏe có liên quan đến tỷ lệ mắc chứng sa sút trí tuệ khởi phát sớm ở người trẻ tuổi”, các nhà nghiên cứu cho biết.

“Mặc dù cần phải tìm hiểu sâu hơn các yếu tố rủi ro này để xác định những cơ chế tiềm ẩn, nhưng việc thay đổi các yếu tố này có thể giảm thiểu nguy cơ phát triển chứng mất trí nhớ khởi phát ở người trẻ tuổi và có thể dễ dàng tích hợp vào các sáng kiến ​​​​giảm thiểu chứng sa sút trí tuệ hiện nay.”

Chứng sa sút trí tuệ là một trong những căn bệnh nguy hiểm nhất mà cơ sở hạ tầng y tế của Vương quốc Anh phải đối mặt. Một nghiên cứu vào tháng trước cho thấy rằng 1,7 triệu người ở Anh có thể mắc bệnh này vào năm 2040. Ở Anh, khoảng 900.000 người đang mắc chứng sa sút trí tuệ, và hơn 70.800 người mắc chứng sa sút trí tuệ khởi phát sớm.

Sebastian Köhler, giáo sư dịch tễ học thần kinh tại Đại học Maastricht và là một trong những tác giả chính của nghiên cứu, nói: “Từ nghiên cứu về những người mắc chứng sa sút trí tuệ khi vềi già, chúng tôi đã biết rằng có những yếu tố nguy cơ có thể thay đổi được – từ đó giảm thiểu khả năng mắc bệnh”.

“Ngoài yếu tố thể chất, sức khỏe tinh thần cũng đóng vai trò quan trọng, chúng ta có thể tránh bị rơi vào tình trạng căng thẳng dài ngày, cô đơn và trầm cảm. Thực tế là chúng tôi đã quan sát được những đặc điểm này ở những người trẻ mắc chứng sa sút trí tuệ khởi phát sớm. Nghiên cứu cũng có thể mang lại cơ hội giảm thiểu rủi ro cho nhóm này.”

Tiến sĩ Janice Ranson, một nhà nghiên cứu thâm niên tại Đại học Exeter, nhận định nghiên cứu này “đã tạo ra bước đột phá mới trong việc xác định rằng chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ khởi phát sớm ở người trẻ”. 

“Chúng tôi nghĩ rằng nghiên cứu có thể dự báo một kỷ nguyên mới trong các liệu pháp y tế nhằm giảm các trường hợp mới mắc bệnh”, bà nhấn mạnh.

Tiến sĩ Leah Mursaleen, người đứng đầu nghiên cứu lâm sàng tại Viện Nghiên cứu Alzheimer Vương quốc Anh, nơi đồng tài trợ cho nghiên cứu, cho biết: “Chúng ta đang ghi nhận ​​những kiến thức mới về nguy cơ sa sút trí tuệ và những phương pháp tiềm năng giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh ở cấp độ cá nhân và xã hội”.

“Trong những năm gần đây, các nhà khoa học dần đi đến đồng thuận rằng chứng sa sút trí tuệ có liên quan đến 12 yếu tố nguy cơ cụ thể có thể thay đổi được như hút thuốc, huyết áp và suy giảm thính lực. Hiện nay người ta chấp nhận rằng có tới 4 trong 10 trường hợp sa sút trí tuệ trên toàn thế giới có liên quan đến các yếu tố này”, bà nói thêm.

Nghiên cứu được công bố trên JAMA Neurology.□

Anh Lưu lược dịch

Nguồn: https://www.theguardian.com/society/2023/dec/26/alcohol-loneliness-increase-risk-early-onset-dementia

Bài đăng Tia Sáng số 1/2024