Đoàn chuyên gia WHO: Giả thiết Covid bắt đầu từ phòng thí nghiệm Vũ Hán “vô cùng khó xảy ra”
Nhóm chuyên gia WHO tại Trung Quốc đang hìm hiểu nhiêu giả thiết, trong đó bao gồm virus nhảy từ động vật sang người hoặc qua chuỗi thực phẩm đông lạnh.
Quang cảnh buổi họp báo. Nguồn: NYT
Đoàn chuyên gia của WHO tới Vũ Hán để điều tra về nguồn gốc của đại dịch coronavirus đã bác bỏ giả thiết là virus này thoát khỏi một phòng thí nghiệm trong khi nêu ra sự tin tưởng vào khả năng virus được vận chuyển thông qua thực phẩm đông lạnh.
Trong một cuộc họp báo kéo dài trong ngày thứ ba, nhóm các chuyên gia của cả WHO và Trung Quốc đã trình bày kết luận ban đầu về những phát hiện trong hai tuần ở hiện trường thành phố Vũ Hán.
Họ cho biết công việc của đoàn chuyên gia không làm thay đổi quá nhiều bức tranh mà họ có trước khi bắt đầu tới Trung Quốc điều tra, tuy nhiên họ cho biết thêm những chi tiết quan trọng về câu chuyện này. Đoàn chuyên gia đã không tìm thấy bằng chứng về sự lưu hành rộng rãi của con virus corona chủng mới tại Vũ Hán trước tháng 12/2019, và cho biết vẫn còn chưa rõ ràng về cách làm thế nào nó xuất hiện tại khu chợ hải sản Huanan, nơi nó được tìm thấy đầu tiên. Tuy nhiên, họ cho biết thêm “tất cả công việc liên quan đến virus đều được thực hiện xong và việc cố gắng để nhận diện nguồn gốc của nó tiếp tục hướng đến một ổ bệnh tự nhiên”.
Đoàn chuyên gia cho biết họ đã kiểm tra bốn giả thiết về việc đưa virus này lên con người.
Ý tưởng virus đến từ một sự tình cờ có liên quan đến một phòng thí nghiệm là “vô cùng khó xảy ra” và “không phải là giả thiết mà chúng tôi đề xuất cần phải nghiên cứu thêm”, Peter Ben Embarek, chuyên gia về an toàn thực phẩm và bệnh trên động vật của WHO và là trưởng đoàn lần này, cho biết.
Embarek cung cấp thêm một số thông tin chi tiết. Nguồn: CNN
Khi được hỏi thêm các chi tiết, Embarek trả lời là đoàn chuyên gia đã xem xét các tình tiết ủng hộ và phản đối giả thiết này, và trong khi “rủi ro có xảy ra… thì không có công bố hoặc nghiên cứu nào về virus corona hoặc một virus gần với nó, ở bất cứ nơi nào trên thế giới”.
Ông cũng cho biết là đoàn đa phỏng vấn những người làm việc tại Viện nghiên cứu Vi trùng Vũ Hán và xác minh các quá trình kiểm tra sức khỏe khi tới nơi này “và rất khó có khả năng có bất cứ thứ gì từ đây nhảy ra ngoài”.
Giả thiết virus được lây truyền trực tiếp từ vườn thú từ một dộng vật nhảy lên người cần được điều tra thêm, Embarek nói, nhưng bổ sung là cách thức có thể nhất là qua những vật chủ trung gian “có tiềm năng gần cận với con người là nơi virus có thể thích nghi và lưu hành rồi sau đó nhảy lên người”.
Tuy vậy không thể nhận diện được một loài nào đóng vai trò là ổ bệnh. Có những nghiên cứu đề xuất đó có thể là dơi hoặc tê tê nhưng giáo sư Liang Wannian, người phụ trách bộ phận chuyên gia về Covid-19 của Ủy ban Y tế quốc gia Trung Quốc cho rằng các loài virus được nhận diện trong các loài này “còn thiếu sự tương đồng để xác định là tổ tiên của Sars-Cov-2.” Dẫu vậy, thì nhiều khả năng mèo và chồn đã được đề xuất là những ứng cử viên tiềm năng”.
Giả thiết về vật chủ trung gian “sẽ đòi hỏi nghiên cứu nhiều hơn, cụ thể hơn và hướng đích hơn”, Embarek nói.
“Tương tự, kết nối giả thiết vật chủ trung gian với giả thiết về sự lan truyền qua những thực phẩm đông lạnhs” cần có điều tra thêm “về vai trod có thể của chuỗi đông lạnh, sản phẩm đông lạnh trong việc đưa virus đi xa”.
Dù các phát hiện này đã được nêu ra cạnh nhau nhưng vẫn còn có một số khác biệt quan trọng.
Ông Liang nhấn mạnh, nhiệm vụ này mới chỉ là “phần đầu của những điều tra của WHO về nguồn gốc của virus. Nguồn: CNN
Đầu tiên Liang cho rằng việc tập trung vào những phát hiện này ủng hộ các đề xuất là virus xuất hiện bên ngoài Trung Quốc – một ý tưởng mà Trung Quốc thúc đẩy nhiều tháng nay. Ông nói xét nghiệm mở rộng 1 vạn mẫu y tế và dược phẩm đã xác định là “không có khả năng có sự lây truyền đáng kể nào xuất hiện ở Vũ Hán trong suốt hai tháng [từ tháng 10 đến tháng 12]”, và nhấn mạnh khả năng lan truyền qua thực phẩm đông lạnh đã được bán tại chợ Vũ Hán.
Sau đó, Embarek đồng ý khu chợ này cũng có bán các thực phẩm đông lạnh ‘nhưng cũng có người bán cả các sản phẩm hàng hóa được nuôi trồng trong trang trại hoặc được thuần hóa từ tự nhiên”.
Các nhà nghiên cứu đã nhận diện được tất cả những người bán và người cung cấp và đều có tiềm năng để họ tiếp tục theo đuổi các đầu mối đó, nhìn vào chuỗi cung ứng động vật cho khu chợ hoặc cách khác. Ông nói “Chúng tôi biết rằng con virus này có thể tồn tại trong những điều kiện như môi trường nhiệt độ thấp hoặc đông lạnh… nhưng chúng tôi chưa thực sự hiểu là liệu nó có thể lan truyền sang con người và dưới những điều kiện nào thì điều này có thể xảy ra”.
Họ vẫn còn đang nghiên cứu về một giả thiết là nó đưa vào khu chợ này thông qua một người đã bị nhiễm bệnh.
Liang nhấn mạnh, nhiệm vụ này mới chỉ là “phần đầu của những điều tra của WHO về nguồn gốc của virus và Trung Quốc đã hợp tác thực hiện nhiệm vụ. Trên thực tế, nhiệm vụ này là kết quả trong nhiều tháng đàm phán mà ban đầu Trung Quốc từ chối việc cho phép một chuyến thị sát.
Bất chấp thông báo của các chuyên gia là vẫn còn nhiều điều cần nghiên cứu tiếp thì Liang cho rằng, nhiệm vụ phía Trung Quốc trong cuộc điều tra này đã hoàn tất. “Việc truy cứu nguồn gốc virus trên quy mô toàn cầu do đó không còn bị ràng buộc vào bất cứ địa điểm nào nữa”, ông nói và cho biết thêm là những phát hiện cuối cùng có thể hữu ích với thế giới.
Anh Vũ tổng hợp
