Lý do một số vi sinh vật, thực vật gây phản ứng dị ứng
Các nhà nghiên cứu tại Bắc Kinh, Trung Quốc, đã xác định được hai loại protein trong nấm mốc Alternaria alternata - loài nấm gây dị ứng ở khoảng 5% dân số - có khả năng kích hoạt tình trạng viêm đường hô hấp thường thấy trong các phản ứng dị ứng.
Hai protein này, Aeg-S và Aeg-L, phối hợp tạo ra các lỗ trên màng tế bào lót mũi, họng và phổi, cho phép ion canxi xâm nhập tế bào và giải phóng các phân tử cảnh báo hệ thống miễn dịch về mối nguy hiểm. Tổn thương trên màng tế bào do các protein đục lỗ gây ra có thể là “tín hiệu chung mà cơ thể chúng ta sử dụng để nhận biết một chất là chất gây dị ứng”, theo đồng tác giả Mo Xu (Đại học Thanh Hoa).
Để kiểm tra cách các protein kích thích hệ thống miễn dịch, nhóm nghiên cứu đã cho tế bào phổi tiếp xúc với các protein đó. Khi cho tế bào phổi tiếp xúc cùng lúc với cả hai protein thì phản ứng thu được tương tự như khi dùng dịch chiết từ A. alternata. Nhưng phản ứng này không xuất hiện nếu cho tế bào phổi tiếp xúc từng loại một.
Các nhà nghiên cứu cũng kiểm tra xem các protein này có thể gây tình trạng viêm đường hô hấp do dị ứng ở chuột hay không. Kết quả, sáu giờ sau khi chuột được nhận hai loại protein qua đường mũi thì xuất hiện phản ứng miễn dịch tương tự như phản ứng được kích hoạt khi chúng tiếp xúc với A. alternata.
Ngoài ra, khi cho chuột tiếp xúc với hai protein 3 ngày/lần trong hai tuần, chúng phát triển các dấu hiệu dị ứng đường hô hấp, chẳng hạn như tăng nồng độ immunoglobulin E (IgE) trong huyết thanh – một loại kháng thể được tạo ra để phản ứng lại các chất gây dị ứng. Phản ứng này không xảy ra nếu chuột được cho tiếp xúc riêng với từng protein hoặc nấm mốc chỉnh sửa gen không chứa protein Aeg-S hay Aeg-L.
Nhóm nghiên cứu nghi ngờ rằng các chất gây dị ứng khác có protein đục lỗ cũng sẽ dẫn đến phản ứng miễn dịch. Khi cho chuột tiếp xúc với protein đục lỗ từ bào tử nấm mốc Aspergillus niger phát tán trong không khí – một chất gây dị ứng – và nọc độc của hải quỳ Actinia equina, họ quan sát thấy phản ứng miễn dịch tương tự như phản ứng do Aeg-S và Aeg-L gây ra.
Họ còn phát hiện các protein đục lỗ từ giun đất Eisenia fetida, nấm bào ngư vua Pleurotus eryngii, vi khuẩn Clostridium perfringens và nấm Laetiporus sulphureus cũng kích hoạt tình trạng viêm đường hô hấp do dị ứng.
Những phát hiện này cho thấy các chất gây dị ứng không liên quan đến nhau có thể gây ra phản ứng dị ứng theo cùng một cách, bởi chúng có các protein đục lỗ được bảo tồn qua quá trình tiến hóa, Feargal Ryan, người nghiên cứu tương tác giữa vật chủ-vi khuẩn tại Đại học Flinders, Adelaide, Úc, giải thích. “Đây là một cách nhìn mới về các chất gây dị ứng.” Ông nói thêm, các phương pháp điều trị trong tương lai có thể tìm cách chặn hoặc vô hiệu hóa các protein đục lỗ để ngăn các phản ứng dị ứng.
Xu cho biết nhóm của ông đang nghiên cứu cách hệ miễn dịch phản ứng với các chất gây dị ứng chứa protein đục lỗ, và liệu hệ miễn dịch có phản ứng theo cùng cách đó hay không trong trường hợp các chất gây dị ứng chứa protein không đục lỗ, chẳng hạn như trong mạt bụi hoặc phấn hoa.
Ngô Thành
