Nắng nóng cực đoan có thể làm tăng sự lão hóa ở người lớn tuổi
Một nghiên cứu mới của Trường Lão khoa Leonard Davis thuộc Đại học Nam California (USC) cho thấy việc tiếp xúc nhiều với nhiệt độ cao có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa ở người lớn tuổi, qua đó làm dấy lên mối lo ngại về tác động của biến đổi khí hậu và các đợt nắng nóng đến sức khỏe và quá trình lão hóa.
Cư dân ở các khu vực có nhiều ngày nắng nóng có tốc độ lão hóa sinh học trung bình cao hơn so với những người sống ở những nơi mát hơn, theo Jennifer Ailshire, tác giả chính của nghiên cứu, hiện là giáo sư về lão khoa và xã hội học tại Trường Lão khoa Leonard Davis.
Tuổi sinh học là thước đo mức độ hoạt động của cơ thể ở cấp độ tế bào, trái ngược với tuổi niên đại dựa trên ngày tháng năm sinh; nếu tuổi sinh học của một người lớn hơn tuổi niên đại, họ có nguy cơ mắc bệnh và tử vong cao hơn. Từ lâu, người ta đã biết việc tiếp xúc với nắng nóng cực đoan liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn chưa biết rõ về mối liên hệ giữa nhiệt độ và quá trình lão hóa sinh học.
Ailshire và đồng tác giả Eunyoung Choi, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ ở Trường Lão khoa Leonard Davis, đã nghiên cứu sự thay đổi tuổi sinh học của hơn 3.600 người tham gia chương trình khảo sát sức khỏe và hưu trí (chương trình nghiên cứu sức khỏe do ĐH Michigan và Viện Quốc gia về người cao tuổi Mỹ thực hiện), từ 56 tuổi trở lên trên khắp nước Mỹ. Trong suốt sáu năm, họ đã lấy mẫu máu tại nhiều thời điểm khác nhau để phân tích, tìm ra các thay đổi biểu sinh, hoặc sự thay đổi về cách “bật”, “tắt” các gene thông qua quá trình metyl hóa DNA.
Nhóm nghiên cứu đã sử dụng các công cụ toán học, gọi là đồng hồ biểu sinh, để phân tích các kiểu metyl hóa và ước tính tuổi sinh học tại mỗi thời điểm. Sau đó, các nhà nghiên cứu so sánh sự thay đổi về tuổi sinh học của những người tham gia với lịch sử chỉ số nóng bức ở nơi họ sinh sống và số ngày nắng nóng do Cơ quan Thời tiết Quốc gia Mỹ (NWS) ghi nhận từ năm 2010-2016.
NWS phân loại chỉ số nóng bức thành ba mức dựa trên nguy cơ tác động xấu đến sức khỏe. Chỉ số nóng bức từ 80°F đến 90°F là mức “thận trọng”, mức “cực kỳ thận trọng” từ 90°F đến 103°F và mức “nguy hiểm” từ 103°F đến 124°F. Những ngày thuộc ba mức này được coi là ngày nắng nóng trong nghiên cứu.
Kết quả cho thấy có mối tương quan đáng kể giữa các khu vực có nhiều ngày nắng nóng cực đoan với những người có độ tuổi sinh học tăng cao. Choi cho biết, mối tương quan này vẫn tồn tại ngay cả khi kiểm soát những khác biệt về kinh tế, xã hội và nhân khẩu học, cũng như các yếu tố về lối sống, bao gồm hoạt động thể chất, uống rượu và hút thuốc.
“Những người sống ở những khu vực có ngày nắng nóng, thuộc mức ‘cực kỳ thận trọng’ hoặc cao hơn (≥90°F), diễn ra trong nửa năm, chẳng hạn như Phoenix, Arizona, đã bị lão hóa sinh học nhiều hơn 14 tháng so với những người sống ở khu vực có dưới 10 ngày nắng nóng mỗi năm”, bà nói. “Khi sống ở một khu vực có nhiều ngày nắng nóng hơn, bạn đang lão hóa nhanh hơn về mặt sinh học”.
Người lớn tuổi đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cao, Ailshire cho biết. Bà lưu ý rằng nghiên cứu đã sử dụng chỉ số nắng bức, thay vì mỗi nhiệt độ không khí, để tính đến yếu tố độ ẩm.
“Điều này liên quan đến sự kết hợp giữa nhiệt độ và độ ẩm, đặc biệt là đối với người lớn tuổi, vì quá trình đổ mồ hôi thay đổi ở những người lớn tuổi. Chúng ta sẽ mất dần khả năng làm mát da do mồ hôi bốc hơi”, bà giải thích. “Cách làm mát này cũng không mấy hiệu quả ở những nơi có độ ẩm cao. Do vậy, chúng ta phải xem xét nhiệt độ và độ ẩm ở khu vực sinh sống để nắm được nguy cơ thực sự”.
Kết quả nghiên cứu có thể thúc đẩy các nhà hoạch định chính sách, kiến trúc sư và các bên khác quan tâm hơn đến việc giảm nhiệt và các tính năng thân thiện với người cao tuổi khi nâng cấp cơ sở hạ tầng của thành phố, từ việc đặt vỉa hè và xây dựng các trạm xe buýt có bóng râm cho đến trồng thêm cây xanh và tăng không gian xanh đô thị.□
Thanh An lược dịch
Nguồn: https://gero.usc.edu/2025/02/26/study-extreme-heat-may-speed-up-aging-in-older-adults/
Bài đăng Tia Sáng số 5/2025
