Nhà nghiên cứu Thổ Nhĩ Kỳ lãnh 15 tháng tù vì công bố nghiên cứu về môi trường
Một nhà nghiên cứu người Thổ Nhĩ Kỳ đã bị kết án 15 tháng tù sau khi công bố kết quả nghiên cứu về mối quan hệ giữa tình trạng ô nhiễm với tỉ lệ mắc ung thư cao ở miền tây Thổ Nhĩ Kỳ mà ông và các nhà khoa học khác đã thực hiện.
Bülent Şık đã nghiên cứu thu thập mẫu ở lưu vực sông Ergene, tỉnh Edirne của Thổ Nhĩ Kỳ.
Bülent Şık, nguyên phó giám đốc của Trung tâm nghiên cứu Nông Nghiệp và An toàn Thực phẩm ở Đại học Akdeniz đã bị kết án về hành vi tiết lộ thông tin mật sau khi ông công bố các kết quả nghiên cứu trong một loạt bài bốn kỳ trên một tờ báo Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 4/2018. “Bülent Şık đã thực hiện nghĩa vụ của một công dân, một nhà khoa học và ông ấy đã sử dụng quyền tự do ngôn luận của mình”, ông Can Atalay, luật sư của Bülent Şık nói trong phần phát biểu kết thúc sau khi phán quyết được tòa án ở Istanbul đưa ra.
Nghiên cứu này được Bộ Y tế Thổ Nhĩ Kỹ cho phép thực hiện nhằm tìm hiểu về có mối quan hệ giữa độc tố trong đất, nước, thực phẩm với tỉ lệ mắc ung thư cao ở miền tây Thổ Nhĩ Kỳ hay không. Trong 5 năm, Şık và một nhóm các nhà khoa học đã tìm hiểu các mức độ ô nhiễm thuốc trừ sâu, kim loại nặng trong nhiều mẫu nước và thực phẩm khác nhau được thu thập từ các tỉnh thuộc miền tây Thổ Nhĩ Kỳ. Nước ở các khu dân cư được phát hiện là không đủ an toàn để uống do đã bị ô nhiễm chì, nhôm, crôm và asen.
Năm 2015, sau khi nghiên cứu được hoàn thành, Şık cho biết ông đã thúc giục các quan chức chính phủ phải đưa ra hành động cụ thể trong một cuộc họp để thảo luận về kết quả nghiên cứu. Và sau 3 năm không có hành động nào được thực hiện, Şık đã quyết định công bố nghiên cứu của mình trên Cumhuriyet – một tờ báo có chất lượng, lâu đời, vốn đăng nhiều thông tin phản biện ở Thổ Nhỹ Kỳ.
“Điều đáng chú ý ở vụ việc này là Bộ Y tế không hề nói rằng công bố của Bülent Şık là sai sự thật”, Milena Buyum, một nhà vận động cấp cao tại Tổ chức Ân xá Quốc tế London nói. Thay vào đó, Buyum cho rằng, việc chính phủ cho rằng đây là thông tin mật cho thấy nó thực sự có mối nguy hiểm đối với sức khỏe.
Theo luật của Thổ Nhĩ Kỳ, Şık đáng lẽ đã có thể tránh được án tù và được hưởng án treo nếu ông bày tỏ sự hối lỗi của mình. Tuy nhiên, ông đã từ chối thực hiện điều này khi được quan tòa yêu cầu.
“Việc che giấu thông tin của nghiên cứu sẽ ngăn cản chúng ta có những cuộc thảo luận đúng đắn về giải pháp”, Şık nói tại phiên tòa. “Trong các bài viết của tôi, tôi hướng đến việc thông báo cho công chúng về nghiên cứu sức khỏe cộng đồng đã bị giữ bí mật này, và thúc giục chính quyền phải đưa ra hành động”. Şık hiện vẫn đang được tự do trong khi chờ kháng cáo.
Mỹ Hạnh lược dịch
