Nỗ lực chống đói nghèo có thể cần đến sự thông hiểu văn hóa chứ không chỉ là tiền

Phần lớn các nỗ lực đấu tranh chống nghèo đói đều tập trung vào các nhu cầu vật chất cơ bản như thực phẩm. Nhưng cách tiếp cận này đã bỏ qua các nhân tố tâm lý và văn hóa vốn định hình cách con người sẵn sàng hành động trong cuộc sống.

Các nhà nghiên cứu đại học Michigan đã phát hiện ra là các chương trình tâm lý được thiết kế để hỗ trợ sự tự chủ của phụ nữ ở Niger, Tây Phi, nơi đã đem lại hiệu quả trong việc thúc đẩy trao quyền phát triển kinh tế cho phụ nữ khi dựa trên các giá trị địa phương – như sự hài hòa xã hội, tôn trọng và tiến bộ tập thể mà không phải là chương trình theo kiểu phương Tây dựa trên tham vọng cá nhân.

Nghiên cứu mới nhấn mạnh vào cách tiếp cận trao quyền phù hợp với văn hóa có thể đem lại một cách hiệu quả cho giảm thiểu đói nghèo toàn cầu. Nghiên cứu này, được xuất bản trên tạp chí PNAS, giới thiệu một sự cách tiếp cận “thông hiểu về văn hóa”: các chương trình tâm lý tôn trọng sự đa dạng trong quan điểm toàn cầu và các giá trị cộng đồng.

“Chiến đấu chống lại đói nghèo có thể đòi hỏi sự thông hiểu về văn hóa, chứ không phải tiền bạc, tác giả chính Catherin Thomas, trợ lý giáo sư UM.

Nghiên cứu này bao gồm ba nghiên cứu khác nhau. Nghiên cứu thứ nhất miêu tả các mô hình tự chủ của phụ nữ ở vùng nông thôn Niger – chứng tỏ một mô hình chủ động phụ thuộc lẫn nhau chiếm ưu thế; nghiên cứu thứ hai cung cấp hỗ trợ quan trọng cho ba mô hình – phản ánh sự quan trọng của các nhân tố liên quan như vị thế xã hội, bên cạnh các nhân tố cá nhân như ý nghĩa của sự tự lập, như các cơ chế giúp phụ nữ thoát khỏi đói nghèo; và nghiên cứu thứ ba kiểm tra một can thiệp tâm lý của phương Tây dựa trên bằng chứng và một phiên bản “sự thông tuệ về văn hóa” trong điều kiện có kiểm soát – phát hiện ra là chỉ có cách tiếp cận tâm lý “thông tuệ văn hóa” dựa trên sự tương trợ lẫn nhau mới cải thiện được tình trạng kinh tế của phụ nữ sau một năm.

Nghiên cứu đưa ra một số phát hiện chính:

• Đói nghèo đa chiều, và có thể làm cạn kiệt nguồn lực tâm lý của con người, bao gồm ý thức về tự chủ. Nghiên cứu này đã chứng tỏ việc tính đến sự đa chiều có thể tăng cường nỗ lực giảm thiểu đói nghèo, cụ thể bằng việc giải quyết các nhân tố tâm lý xã hội bên cạnh nhân tố kinh tế.
• Giữa phụ nữ thu nhập thấp ở Niger, ý thức chủ động – năng lực của họ trong việc sẵn sàng hành động và định hình cuộc sống – phụ thuộc lẫn nhau sâu sắc và được bắt rễ từ các mối quan hệ và giá trị cộng đồng. Nó biểu hiện thông qau việc duy trì sự cân bằng xã hội, chứng tỏ sự tôn trọng và hỗ trợ sự phát triển của tập thể. Điều này trái ngược với mô hình độc lập phổ biến ở các nền văn hóa phương Tây, vốn nhấn mạnh vào động lực cá nhân, sự chủ động và các mục tiêu hướng tới trong tương lai.
• Nghiên cứu này đề xuất các lý thuyết tâm lý và can thiệp được phát triển theo bối cảnh WEIRD (Phương tây, được giáo dục, công nghiệp hóa, giàu có và dân chủ) có thể không hiệu quả cho việc chuyển hướng hành vi và cải thiện thu nhập cuộc sống ở khăos nơi. Vì vậy, các can thiệp tâm lý xã hội dựa trên sự thông tuệ văn hóa bên cạnh các mô hình tự chủ địa phương hiệu quả trong  cải thiện kinh tế phụ nữ ở Niger nhưng không phải là các can thiệp tâm lý hỗ trợ bằng chứng được phát triển trong bối cảnh Phương Tây.

Phát hiện mới này cho thấy những nỗ lực chống đói nghèo từ Mỹ có thể cần phải xem xét để hiểu các mục tiêu và mô hình tinh thần của những người thụ hưởng thu nhập thấp ở quốc gia nhận hỗ trợ, Thomas nói.

“Tôi hy vọng rằng công trình này đem lại một bản thiết kế để làm điều đó,” bà nói.

Thanh Hương dịch từ ĐH Michigan

Nguồn: https://news.umich.edu/fighting-poverty-may-require-cultural-wisdom-not-just-cash