Phát hiện mối liên hệ giữa chế độ ăn ít chất xơ và dạng mảng xơ vữa động mạnh nguy hiểm
Một nghiên cứu liên ngành gồm nhiều trung tâm nghiên cứu ở Thụy Điển thực hiện, do các nhà khoa học ở ĐH Lund dẫn dắt đã chứng tỏ một mối liên hệ giữa việc ăn ít chất xơ và sự hiện diện của mảng bám không ổn định hoặc nguy cơ rủi ro cao trong động mạch vành – một dạng mảng có thể kích hoạt các cục máu đông và là nguyên nhân gây ra bệnh tim.
Nghiên cứu này cũng phát hiện sự liên hệ giữa chế độ ăn với các thành phần của mảng bám và tiềm năng nguy hiểm của chúng.
Sử dụng kỹ thuật hình ảnh tim tiên tiến, được gọi là phương pháp chụp cắt lớp vi tính, các nhà nghiên cứu kiểm tra sự hiện diện và dạng mảng, rồi chứng tỏ là chế độ ăn – thành phần của những gì chúng ta ăn – ảnh hưởng đến chứng xơ vữa động mạch (các mảng bám động mạch) trong động mạch vành. Thêm vào đó, chế độ ăn cũng liên quan đến những gì mà các mảng bám trong động mạch hình thành, phản ánh thành phần của nó. Những người tham gia nghiên cứu này không có triệu chứng về bệnh tim và không biết hoặc không được chẩn đoán bệnh tim mạch ở thời điểm khởi đầu nghiên cứu.
“Khi chúng tôi khớp được những bức ảnh động mạch vành với chế độ ăn của họ, chúng tôi không chỉ thấy có một mối liên hệ giữa chế độ ăn và sự hiện diện của mảng bám trong động mạch vành mà còn là thành phần của mảng bám, sự nguy hiểm tiềm năng của chúng, đều liên quan đến chế độ ăn”, theo Isabel Goncalves, giáo sư tim mạch tại ĐH Lund và là cố vấn của bệnh viện trường đại học Skåne, và là người dẫn dắt nghiên cứu mới được xuất bản trên tạp chí Cardiovascular Research.
Nghiên cứu này chứng tỏ nnhững người có chế độ ăn kém lành mạnh sẽ có nguy cơ cao về xơ vữa động mạch
Nghiên cứu này dựa trên dữ liệu từ 24.097 người ở độ tuổi 50 và 64, tham gia vào SCAPIS*, một nghiên cứu dân số quy mô lớn. Những người tham gia đã được đề nghị hoàn thành một bảng hỏi về chế độ ăn. Để phân tích mối liên hệ giữa chế độ ăn và sức khỏe tim mạch, các nhà nghiên cứu sử dụng một chỉ số chế độ ăn. Chỉ số này cho thấy các chế độ ăn nhận được điểm số cao là chế độ ăn nhiều thực phẩm chứa bột nguyên cám và xơ, rau củ, hoa quả, hạt và dầu thực vật – và điểm số thấp với chế độ ăn giàu thịt đỏ, đồ chiên rán và đồ uông có đường.
Tim của những người tham gia sau đó được kiểm tra bằng chụp cắt lớp vi tính, giúp phát hiện những dấu hiệu sớm của việc tích tụ mỡ hoặc các mảng bám động mạch trong động mạch tim.
Kết quả cho thấy những người có chế độ ăn kém lành mạnh thường có hiện tượng xơ vữa động mạch. Trong số 8.344 người có chế độ ăn kém lành mạnh, 44% có một số thay đổi về động mạch vành trong khi chỉ có 36% trong nhóm gồm 6.139 người có chế độ ăn lành mạnh nhất ở tình trạng như vậy. Những thay đổi nghiêm trọng, ví dụ như hẹp động mạch vành ít nhất 50% và kèm theo mảng bám nguy cơ cao, phổ biến hơn 1,6 lần ở những người có chế độ ăn uống kém lành mạnh nhất.
“Sau khi điều chỉnh vô số yếu tố, chúng tôi thấy có mối liên hệ giữa các chế độ ăn và xơ vữa động mạch là sự trung gian của béo phì vùng bụng, áp huyết cao và các mức rủi ro cao của triglyceride (một dạng chất béo mà cơ thể chúng ta vẫn tiêu thụ mỗi ngày). Kết quả của chúng tôi cho thấy một chế độ ăn ít chất xơ, kém lành mạnh có thể góp phần vào những thay đổi trong cơ chế và cơ chế chuyển hóa mà có thể dẫn đến những đặc tính mảng bám bất lợi. Chúng tôi hi vọng là các kết quả của nghiên cứu có thể khuyến khích những biện pháp ngăn ngừa tích cực hơn và can thiệp sớm hơn,ví dụ về chế độ ăn”, Isabel Goncalves nói.
Dẫu nghiên cứu này không tập trung vào tìm hiểu các cơ chế này nhưng các nhà nghiên cứu lưu ý rằng kết quả chỉ dấu mối liên hệ giữa những gì chúng ta ăn và các vấn đề tim mạch nghiêm trọng do mảng bám xơ vữa động mạch, như bệnh tim.
Không có loại thực phẩm đơn lẻ nào quyết định sức khỏe mà là toàn bộ chế độ ăn. Một chế độ ăn nhiều rau, hoa quả, bột nguyên cám, thực phẩm giàu chất xơ, hạt, sữa ít chất béo, dầu hạt nho, dầu olive và ít ăn các loại thực phẩm như thịt đỏ, thịt chế biến, đồ chiên rán, thức ăn nhanh và đồ uống có đường sẽ liên quan đến ít các mảng bám có nguy cơ rủi ro cao hơn. Điều này tương đồng với các hướng dẫn chế độ ăn của Thụy Điển và quốc tế”, theo Ingrid Larsson, nhà dinh dưỡng học và phó giáo sư Sahlgrenska Academy, ĐH Gothenburg.
Bội Linh dịch từ ĐH Lund
