Tò vò có thể giữ bí mật về việc làm chậm quá trình lão hóa

Các nhà khoa học đã khám phá ra các con tò vò ngọc lục bảo có thể làm chậm tốc độ lão hóa sinh học của chúng. Nghiên cứu của họ về tò vò ngọc lục bảo, vốn nổi tiếng về màu sắc lóng lánh như kim loại dễ phân biệt, đã chứng tỏ là chúng có thể trải qua một dạng ‘thời gian chờ’ tự nhiên khi còn là ấu trùng, trước khi bước vào giai đoạn trưởng thành với lợi thế đáng ngạc nhiên.

Nghiên cứu này, do các nhà khoa học ở ĐH Leicester thực hiện, đã được xuất bản trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences. Nó tiết lộ là khoảng thời gian dừng này diễn ra trong khi tò vò kéo dài vòng đời một cách kinh ngạc và làm chậm lại đồng đồ biểu sinh đánh dấu sự lão hóa phân tử.

Lão hóa không chỉ là việc đếm các cuộc sinh nhật mà còn là một quá trình sinh học để lại các vết phân tử trong DNA của chúng ta. Một trong những chỉ thị chính xác bậc nhất của quá trình này là đồng hồ biểu sinh có khả năng dò theo những thay đổi hóa học trong DNA mà người ta vẫn gọi là methyl hóa, tích tụ theo độ tuổi. Nhưng cái gì xảy ra nếu chúng ta tự thay đổi quá trình phát triển này?

Để tìm câu trả lời, một nhóm nghiên cứu của ĐH Leicester, bao gồm nghiên cứu sinh Erin Foley, TS. Christian Thomas, GS. Charalambos Kyriacou, và GS. Eamonn Mallon, của Khoa Khoa học Di truyền, hệ gene và ung thư, đã nghiên cứu tò vò ngọc lục bảo (Nasonia vitripennis).

Loại côn trùng bé xíu này đang trở thành một mô hình hữu hiệu cho nghiên cứu về lão hóa bởi vì không giống như những loài động vật không xương sống khác, nó có hệ methyl hóa DNA chức năng như người và có vòng đời ngắn. Vì vậy nó trở thành mô hình lý tưởng cho nghiên cứu.

Các nhà nghiên cứu đã khám phá các con tò vò ngọc lục bảo mẹ cho nó tiếp xúc với cái lạnh và bóng tối, kích hoạt trạng thái giống ngủ đông ở con của chúng mà người ta vẫn gọi là đình dục hoặc nghỉ sinh học. Quá trình “bấm dừng” tự nhiên đó đã khiến vòng đời trưởng thành của con chúng thêm một phần ba.

Thậm chí còn đáng chú ý hơn, các con tò vò trải qua quá trình nghỉ sinh học này đã lão hóa chậm hơn 29% ở mức phân tử so với những con bình thường. Đồng hồ biểu sinh của chúng điểm chậm rãi hơn, qua đó đưa ra bằng chứng trực tiếp đầu tiên về quá trình lão hóa sinh học có thể được điều chỉnh ở động vật không xương sống.

“Giống như các con tò vò từng trải qua có một đợt nghỉ sớm trong đời đã trở lại với thời gian dư trong ngân hàng thời gian vậy”, giáo sư sinh học tiến hóa Eamonn Mallon, tác giả chính của nghiên cứu nói.

“Nó chứng tỏ quá trình lão hóa không phải được ấn định cứng mà có thể được môi trường làm chậm dần, ngay cả trước khi tuổi trưởng thành bắt đầu”.

Trong khi một số loài động vật có thể làm chậm quá trình lão hóa trong các trạng thái ngủ đông, nghiên cứu này là nghiên cứu đầu tiên cho thấy các lợi ích có thể vẫn còn sau khi tái hồi phục sự phát triển. Hơn nữa, sự làm chậm ở mức phân tử không chỉ là một hiệu ứng ngẫu nhiên mà liên quan đến những thay đổi trong các con đường sinh học chính được bảo tồn ở khắp các loài, bao gồm những loài nhạy cảm với dinh dưỡng và insulin. Các con đường tương tự đó được hướng đích bởi những can thiệp chống lão hóa ở người.

Những gì đem lại cho nghiên cứu này sự mới mẻ và bất ngờ là việc nó chứng tỏ việc kích hoạt kéo dài làm chậm quá trình lão hóa trong một hệ thống vừa đơn giản vừa thích hợp với sinh học người. nghiên cứu cũng đem đến bằng chứng thuyết phục về việc các sự kiện sớm xảy ra trong cuộc đời có thể để lại những dấu ấn không chỉ lên sức khỏe mà còn cả sự tiến triển của lão hóa sinh học.

Giáo sư Mallon cho biết thêm, “Hiểu về việc tại sao sự lão hóa xảy ra và xảy ra như thế nào là một thách thức khoa học lớn. Nghiên cứu này mở ra một con đường mới cho nghiên cứu, không chỉ về sinh học của tò vò mà còn cho vấn đề rộng hơn của việc liệu chúng ta vào một ngày nào đó có thể thiết kế những can thiệp làm chậm quá trình lão hóa tại gốc rễ phân tử của quá trình này không. Với các công cụ di truyền của chúng, các chỉ thị lão hóa có thể đo lường được và mối liên hệ rõ ràng giữa sự phát triển và vòng đời, tò vò ngọc lục bảo giờ là ngôi sao đang lên của nghiên cứu về lão hóa.

“Nói ngắn gọn, con tò vò bé nhỏ này có thể nắm giữ những câu hỏi lớn về lão hóa của chúng ta”.

Anh Vũ dịch từ ĐH Leicester

Nguồn: https://le.ac.uk/news/2025/july/wasp-aging-leicester-biological