Bán cầu nam phải đối mặt với rủi ro lũ lụt đô thị quá cao so với phần còn lại của thế giới

Một nghiên cứu mới cho thấy sự bất bình đẳng trong phơi nhiễm lũ lụt đô thị khắp toàn cầu đang gia tăng không ngừng, trong đó các quốc gia đang phát triển phải đối mặt với rủi ro nhiều hơn so với các quốc gia phát triển.

Nghiên cứu này cảnh báo khoảng trống này sẽ trở nên ngày một lớn hơn, cho thấy một mối đe dọa nghiêm trọng với sự phát triển bền vững và nhấn mạnh vào sự cần thiết của những chiến lược thích ứng khí hậu bình đẳng.

Phân tích toàn diện này, được xuất bản trên tạp chí Communications Earth & Environment, do các nhà nghiên cứu của Viện Sinh thái ứng dụng, Viện hàn lâm Khoa học Trung Quốc  thực hiện. Các nhà nghiên cứu đã đánh giá một cách có hệ thống tác động của một trận lũ lụt trên sông lớn ở mức một trăm năm mới có một lần ở các thành phố trên toàn thế giới. Họ phát hiện ra là giữa năm 2000 và 2020, phơi nhiễm lụt đô thị toàn cầu (urban flood exposure) – được đo đạc bằng diện tích khu vực đô thị, dân số và hoạt động kinh tế bị đặt vào rủi ro  – đã gia tăng đáng kể. Đông Á là vùng chịu ảnh hưởng nghiêm trọng bậc nhất trong khi châu Phi nếm trải sự gia tăng nhanh nhất về phơi nhiễm lụt.

Trong tương lai, nghiên cứu này dự đoán tình trạng cảnh báo này vẫn tiếp tục gia tăng, đặc biệt ở các mô hình phát triển rủi ro cao. Các phát hiện này nhấn mạnh vào sự cách biệt lớn giữa Toàn cầu bắc (cụ thể liên quan đến các quốc gia công nghiệp ở Bắc Mĩ và châu Âu) và Toàn cầu nam (các quốc gia đang phát triển ở châu Phi, châu Á và Mĩ Latinh).

Vào năm 2100, các khu vực đô thị, dân số và các nền kinh tế vốn đã phơi nhiễm với lũ lụt ở các quốc gia đang phát triển đều được cho là sẽ trầm trọng gấp đôi, thậm chí gần gấp năm tình trạng hiện giờ, và nếu so sánh với Bán cầu Bắc thì con số này gấp hơn hai lần. Sự bất bình đẳng này sẽ càng thêm sâu săc trong chính các vùng đang phát triển.

Không giống như các nghiên cứu trước chỉ tập trung vào một nhân tố như việc sử dụng đất hay dân số, phân tích này tích hợp ba nhân tố chính – khu vực xây dựng, dân số và kinh tế – xem xét vai trò của sự mở rộng đô thị. Nó cũng kiển tra sự cách biệt được tiến hóa dưới những lộ trình kinh tế xã hội chung (Shared Socioeconomic Pathways SSPs), các kịch bản tiêu chuẩn được sử dụng để mô hình hóa các tương lai phát triển của toàn cầu.

Các phát hiện này đem lại bằng chứng khoa học rõ ràng cho các nhà hoạch định chính sách, nhấn mạnh vào các chiến lược vùng cụ thể có hướng đích, mối đe dọa của biến đổi khí hậu, đô thị hóa nhanh và bất bình đẳng kinh tế xã hội sẽ đặt các nhóm dân số chịu nhiều rủi ro nhất thế giới vào những rủi ro thậm chí lớn hơn. Các nhà nghiên cứu lập luận rằng các kết quả thu được cần phải được cung cấp thông tin nhiều hơn cho việc quản lý lũ hiệu quả, thích ứng với khí hậu và quy hoạch đô thị trên toàn thế giới.

Bội Linh dịch từ Viện hàn lâm Khoa học Trung Quốc

Nguồn: https://english.cas.cn/newsroom/research_news/earth/202508/t20250818_1050908.shtml