Tôi muốn có một ý tưởng mới có thể mở ra một lĩnh vực mới

STEPHEN HAWKING là một trong những nhà vật lý vĩ đại nhất của thế giới, nổi tiếng với các công trình về lỗ đen. Điều kiện sức khoẻ của ông chỉ cho phép ông giao tiếp nhờ những co giật ở má. Dưới đây là bài trả lời phỏng vấn của ông với New Scientist nhân dịp ông tròn 70 tuổi.

Sự phát triển gây nhiều ấn tượng nhất về vật lý trong suốt khoảng thời gian sự nghiệp của ông là gì?

Khám phá của COBE về những biến đổi nhiệt độ nhỏ của nền bức xạ viba vũ trụ và sự xác nhận sau đó được thực hiện bởi WMAP  rất phù hợp với các dự đoán của giả thuyết vũ trụ lạm phát. Vệ tinh Planck có thể phát hiện ra dấu vết của các sóng hấp dẫn dự đoán bởi  giả thuyết lạm phát. Đó là sự biểu hiện của hấp dẫn lượng tử được viết trên không gian.

Vệ tinh COBE và WMAP đã đo nền bức xạ viba vũ trụ (CMB), là ánh sáng còn sót lại sau vụ nổ lớn đã lan truyền  khắp không gian. Nhiệt độ của nó hầu như đồng đều – chứng cứ này thúc đẩy mạnh lý thuyết lạm phát. Lý thuyết này dự đoán là vũ trụ đã trải qua một thời kỳ của sự giãn nở rất nhanh sau vụ nổ lớn làm san bằng tất cả những gì gồ ghề. Nếu lạm phát đã xảy ra, nó sẽ gửi các làn sóng qua không–thời gian, đó là sóng hấp dẫn , nguyên nhân của những biến đổi tinh vi trong nền bức xạ viba vũ trụ rất khó để phát hiện ở khoảng cách xa. Vệ tinh Planck thực hiện  nhiệm vụ của Cơ quan không gian châu Âu là đo đạc độ nền bức xạ viba vũ trụ với độ chính xác lớn hơn , có thể sẽ nhìn thấy chúng dễ dàng.
 
Einstein đã xem hằng số vũ trụ là “sai lầm lớn nhất” của ông ấy. Còn của ông là gì?

Tôi từng nghĩ rằng thông tin bị triệt tiêu trong các hố đen. Nhưng mối tương quan giữa không gian anti-de-Sitter và Lý thuyết trường conform (AdS/CFT) làm thay đổi tư duy của tôi. Đây là sai lầm lớn nhất của tôi, hay ít nhất đó là sai lầm lớn nhất của tôi trong khoa học.

Các lỗ đen hút hết mọi thứ, bao gồm cả thông tin, nếu chúng ở phạm vi quá gần. Nhưng vào năm 1975, cùng với nhà vật lý người Israel Jakob Bekenstein, Hawking đã chỉ ra rằng các lỗ  đen phát ra  bức xạ một cách chậm rãi, nguyên nhân làm chúng bốc hơi và cuối cùng biến mất. Vậy, chuyện gì đã xảy ra với thông tin mà chúng nuốt chửng? Trong vài thập niên Hawking đã lý luận rằng nó đã bị phá hủy. Điều này là một thách thức đối với tư tưởng về tính liên tục và nhân quả. Tuy nhiên năm 1997, nhà lý thuyết Juan Maldacena đã phát triển ngắn gọn bằng toán học mối tương quan giữa không gian anti-de-Sitter và Lý thuyết trường conform” , viết tắt là AdS/CFT.

Để ghi dấu ngày sinh nhật của Hawking, Trung tâm lý thuyết vũ trụ học, Đại học Cambridge, đăng cai một hội nghị chuyên đề có tên là “Trạng thái của vũ trụ” vào ngày 8 tháng 1 (xem trực tuyến tại ctc.cam.ac.uk/hawking70/multimedia.html) Cuộc triễn lãm về cuộc sống và công việc của ông mở cửa tại bảo tàng khoa học, London, vào ngày 20 tháng 1.

Lý thuyết này liên kết các sự kiện trong hình học không-thời gian cong, ví như trong lỗ đen, với một vật lý đơn giản hơn tại biên của không gian. Vào năm 2004, Hawking đã sử dụng lý thuyết  này để chỉ ra rằng thông tin trong hố đen rò rỉ trở lại vào vũ trụ của chúng ta thông qua các nhiễu loạn cơ học lượng tử tại biên của nó, hoặc còn gọi là đường chân trời. Việc công nhận sai sót làm Hawking chịu thua trong một lần đánh cuộc với nhà lý thuyết đồng nghiệp John Preskill một thập kỷ trước đó.

Khám phá gì có thể đóng góp nhiều nhất cho cuộc cách mạng về sự hiểu biết của chúng ta về vũ trụ?

Sự phát hiện các hạt siêu đối xứng tại máy gia tốc LHC (Large Hadron Collider) sẽ có thể là chứng cớ hùng hồn ủng hộ lý thuyết M?

Tìm kiếm các hạt siêu đối xứng là mục tiêu chính của LHC tại CERN. Mô hình chuẩn của vật lý hạt có thể hoàn thiện nếu tìm thấy hạt boson Higgs, và một số vấn đề có thể được giải quyết nếu tất cả các hạt cơ bản đã biết có một “siêu đối tác” nặng hơn. Dấu hiệu của siêu đối xứng có thể hỗ trợ cho lý thuyết M, phiên bản 11 chiều của lý thuyết dây.  Lý thuyết dây là một nỗ lực lớn nhất và thành công nhất hiện nay trong việc tìm kiếm “lý thuyết cho mọi thứ” để thống nhất lực hấp dẫn với các lực khác trong tự nhiên.

Nếu là một nhà vật lý trẻ mới bắt đầu từ hôm nay, ông sẽ nghiên cứu về vấn đề gì?

Tôi muốn có một ý tưởng mới có thể mở ra một lĩnh vực mới.
 
Ông nghĩ về cái gì nhiều nhất trong ngày?

Về Phụ nữ. Với tôi họ luôn là bí ẩn tuyệt đối.

Tác giả

(Visited 3 times, 1 visits today)