Universcience: Nơi gieo hạt tình yêu khoa học

Hình thành từ năm 2010 với sự kết hợp của hai trung tâm danh tiếng ở Paris là Cité des sciences et de l’industrie và Palais de la Découverte, Universcience không chỉ là một tổ chức quảng bá KH&CN mà còn là địa chỉ văn hóa hàng đầu ở châu Âu, đồng thời là điểm đến đặc biệt ưa thích của trẻ em và các bậc phụ huynh.

Mục tiêu cơ bản của Universcience là thúc đẩy đối thoại giữa công chúng và giới khoa học. Tổ chức này cung cấp cho đa số các đối tượng công chúng những công cụ giúp thấu hiểu các vấn đề thách thức khoa học và đổi mới sáng tạo trong xã hội, và giúp họ cập nhật về những vấn đề còn đang gây tranh cãi. Đây cũng là một diễn đàn nơi công chúng có thể trao đổi với những nhân vật hàng đầu trong giới khoa học, và giới thiệu tới công chúng những thành tựu phát triển khoa học và công nghệ mới nhất. Bên cạnh đó, Universcience còn thu hút giới truyền thông, tập trung vào những tiêu điểm khoa học và đổi mới sáng tạo, tạo cơ hội cho các nhà khoa học trình bày nghiên cứu của mình tới công chúng.

Mục tiêu quan trọng thứ hai của Universcience là truyền bá các phương thức tiếp cận khoa học, khơi dậy trí tò mò ở thanh thiếu niên bằng cách biểu diễn các thí nghiệm khoa học, khích lệ các em lựa chọn sự nghiệp tương lai trong lĩnh vực khoa học và công nghệ với những thông tin về việc làm, các khóa đào tạo. Mỗi năm, tổ chức này đón tới 600 nghìn lượt học sinh, đồng thời còn phát triển cả những công cụ giáo dục, hỗ trợ đào tạo giáo viên và người hướng dẫn, đóng góp cho các hoạt động giáo dục khoa học bằng những tư liệu và dịch vụ phong phú.

Số lượng lượt người đến với Universcience tuy nhiều nhưng còn chưa phản ánh được nhiệt huyết và niềm vui của những vị khách đến thăm chúng tôi – trẻ cũng như già – khi họ khám phá, hoặc tái khám phá những cách thức hoàn toàn mới giúp nhìn nhận, tiếp cận, và hiểu biết khoa học.

Những cuộc triển lãm tạm thời, những gian trưng bày cố định, và các sự kiện giải trí quan trọng, chưa kể đến những cuộc thuyết trình, hội thảo, các ấn phẩm và trang tin điện tử, đã đem đến những kênh thông tin đa dạng để chúng ta tiếp cận thế giới kỳ diệu của văn hóa KH&CN. Trên bình diện quốc tế, Universcience cũng có mối liên kết hợp tác với các trung tâm, bảo tàng khoa học, và viện nghiên cứu ở Châu Âu, Nam Mỹ, Bắc Mỹ, và Trung Đông, qua đó cũng thể hiện sự ghi nhận của cộng đồng khoa học quốc tế đối với chất lượng và năng lực của Universcience.
(Claudie Haigneré, Chủ tịch Universcience)

Bên cạnh đó, Universcience còn trực tiếp đóng góp hoặc đưa tin về các dự án nghiên cứu khoa học trong các lĩnh vực lịch sử khoa học, bảo tàng học, khoa học và xã hội, khoa học và nghệ thuật. Đồng thời, để giúp truyền bá văn hóa khoa học ở cấp quốc gia và quốc tế, Universcience tham gia vào các mạng lưới, tạo mối liên kết hợp tác với các trường đại học, tổ chức nghiên cứu, các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, và các trung tâm khoa học ở Pháp, châu Âu, và nhiều nước trên thế giới.

Những nhiệm vụ khó khăn trên đây của Universcience được thực hiện bởi hai đơn vị là hai trung tâm văn hóa giàu kinh nghiệm và đầy truyền thống, Cité des sciences et de l’industrie và Palais de la découverte. Tổng số lượt khách tới hai trung tâm này mỗi năm là 3,5 triệu – xếp thứ tư trong số các tổ chức văn hóa của Pháp và đứng đầu trong số các trung tâm văn hóa khoa học châu Âu –  trong đó Cité des sciences et de l’industrie đóng góp 3 triệu lượt khách, Palais de la découverte đóng góp 550 lượt khách, Universcience chính là cơ sở thu hút khách tham quan đứng hàng thứ tư của thành phố Paris, chỉ sau bảo tàng Louvre, điện Versailles, và trung tâm Georges-Pompidou. Chưa kể các cuộc triển lãm lưu động của tổ chức này tại các địa phương ở Pháp còn thu hút thêm 300 nghìn lượt khách, và khoảng 500-800 nghìn lượt khách khi được trưng bày tại các quốc gia khác. Ngoài ra, mỗi năm cổng thông tin trên mạng (trang www.universcience.fr) có 8 triệu lượt ghé thăm, và kênh TV trên mạng (www.universcience.tv) có 2 triệu lượt xem (số liệu năm 2010).

Đội ngũ hướng dẫn viên

Các hướng dẫn viên đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động của Universcience. Họ có trọng trách truyền đạt cho khán giả không chỉ kiến thức khoa học mà cả niềm hào hứng trong quá trình tìm hiểu, khám phá. Một hướng dẫn viên giỏi không chỉ cần kiến thức, nhiệt huyết, mà cả sự linh hoạt để áp dụng phương pháp truyền đạt phù hợp với các nhóm đối tượng khác nhau, từ trẻ em mẫu giáo tới người cao tuổi. Những người hướng dẫn viên của Universcience có thể giúp từng cá nhân khán giả nắm bắt những ý tưởng trừu tượng, đồng thời tự hình thành quan điểm của riêng mình, và tận hưởng một cảm quan hài hòa hơn về khoa học.

Hoạt động hướng dẫn khách tham quan tại các bảo tàng luôn biến hóa đa dạng cả về hình thức lẫn nội dung, tùy theo đặc thù riêng của các sự kiện, như chuỗi sự kiện trong khuôn khổ Ngày hội Khoa học (Féte de la Science), hay Đêm Bảo tàng (Nuit des musées), Năm Quốc tế (Années mondiales), hay Kỷ niệm Trăm năm Phát minh Siêu dẫn, v.v.

Những triển lãm đầy ấn tượng

Ngày nay, trước xu thế công chúng thường trực sự hoài nghi, phương thức triển lãm và quảng bá cho khoa học cần những đột phá mới mẻ. Không chỉ trưng bày cố định theo cách truyền thống kết hợp với thông tin trình chiếu phong phú trên các trang điện tử như ở các bảo tàng thông thường, Universcience còn điều phối và tổ chức thực hiện những cuộc triển lãm lưu động hoặc tạm thời theo phong cách hoàn toàn mới, giàu tính giải trí với những ấn tượng khơi gợi cảm xúc, qua đó giúp người tham quan nắm bắt được trọn vẹn hơn những hiện tượng, vấn đề phức tạp trong khoa học và đời sống. Những cuộc triển lãm này được tổ chức hướng tới mọi đối tượng, là cơ hội để khám phá học hỏi cho các em nhỏ, học sinh, sinh viên, và cả những người già. Các chuyên gia của Universcience phải liên tục nghiên cứu thiết kế, đưa ra những ý tưởng nguyên bản cho đa số các cuộc triển lãm lưu động để phù hợp với đặc thù các sự kiện, có thể đưa đi trưng bày tại các bảo tàng khác trong nước hoặc nước ngoài.

Nội dung các cuộc triển lãm tạm thời của Universcience phản ánh những mục tiêu mà tổ chức này theo đuổi. Chẳng hạn, các triển lãm Leonardo da Vinci, Observeur du design (người quan sát các thiết kế), Futuro textiles (vải dệt của tương lai) phản ánh mục tiêu đưa khoa học tiếp cận mọi đối tượng và mọi lĩnh vực trong đời sống. Các triển lãm Habiter Demain (Nhà ở của tương lai) hay La finds mondes (Tận cùng các thế giới) phản ánh các xu hướng đổi mới sáng tạo, và những nội dung đang gây nhiều tranh cãi trong giới khoa học và xã hội. Một số triển lãm đơn thuần cung cấp những hiểu biết căn bản về thế giới, chẳng hạn Scienceau quotidian (khoa học hằng ngày), Économie (Kinh tế học), hay Bétes de sexe (dục tính tự nhiên). Ngoài ra, có những triển lãm nhằm khơi gợi sự sáng tạo và niềm vui trong học hỏi tri thức, như triển lãm Science en Herbe (Làm nghiên cứu khoa học) dành cho trẻ em, hay triển lãm Shadows and Light (Bóng tối và ánh sáng).

Ngoài những triển lãm lưu động và tạm thời, Universcience còn có những triển lãm cố định phục vụ mục tiêu truyền bá các tri thức khoa học cơ bản được chia thành những chủ đề chính: Trái đất, Vũ trụ, Vật lý, Toán học, Di truyền, Năng lượng, v.v. Universcience có một hội đồng khoa học đưa ra những hướng dẫn chuyên môn cho các nội dung trưng bày, đồng thời có sự tư vấn từ các tổ chức nghiên cứu và trường đại học, nhằm đảm bảo tính trung thực và các giá trị khoa học.

Những sự kiện Ngày hội Khoa học 2013

Trong dịp Ngày hội Khoa học 2013 lần này, Universcience mang đến cho công chúng rất nhiều sự kiện và hoạt động hấp dẫn trong mọi lĩnh vực khoa học, từ toán học, vật lý, hóa học, tới khoa học sự sống, thiên văn học, v.v. Một phòng chiếu phim đặc biệt có thể cho phép hàng trăm em bé từ 8 tuổi trở lên trải nghiệm thế giới thiên văn học với hình ảnh vũ trụ và các vì sao trong vòng 45 phút. Những trẻ em 9 tuổi trở lên có thể khám phá toán học với những hình trụ đầy màu sắc, các tam giác ma thuật, hay những câu đố 3D, tất cả đều được sắp xếp để các em tìm thấy những khuôn mặt mới đầy thú vị của toán học. Các em cũng có thể đắm mình trong thế giới của vật lý, với nhiều thí nghiệm về âm thanh, trường điện từ, hay nhiệt độ – chẳng hạn chứng kiến một chất lỏng có thể vừa tinh thể hóa vừa sôi cùng một lúc ra sao. Những em bé từ 8 tới 12 tuổi có thể khám phá khoa học sự sống với những minh họa trực quan về chuỗi thức ăn, mối quan hệ giữa thú săn mồi và mồi săn, hay mối quan hệ giữa các giác quan và bộ não.

Các bậc phụ huynh và các trường học có thể đưa con em mình đến nghe những bài giảng dành cho các lứa tuổi khác nhau. Những em từ 8 tuổi trở lên có thể học về sự hiện diện của nước trên khắp vũ trụ. Những em trên 12 tuổi sẽ được học các bài giảng hóa học, trong đó được khám phá mô hình các hạt electron ở kích thước 10-15 m, hay chui vào bên trong mô hình các phân tử DNA, v.v.

Ngoài những sự kiện dành cho trẻ em và các phụ huynh, thầy cô giáo, Universcience tổ chức cả những sự kiện dành cho mọi đối tượng công chúng, ví dụ một liên hoan phim ngắn được tổ chức tại Bảo tàng Palais de la decouverte, do các nghiên cứu sinh tiến sĩ trên mọi lĩnh vực khoa học thực hiện nhằm giới thiệu đề tài nghiên cứu của họ. Khán giản sẽ được trực tiếp đặt câu hỏi và thảo luận với những nhà nghiên cứu trẻ tuổi này. Ngoài ra, những người ham đọc sách cũng có thể tìm thấy một sự kiện đặc biệt phù hợp với sở thích của mình, đó là đến nghe những chương thú vị của một số tiểu thuyết khoa học đương thời, sau đó gặp gỡ giao lưu với các tác giả.

Tất cả những sự kiện kể trên đều được thực hiện với phương châm đem lại niềm vui thích cho tất cả mọi đối tượng khán giả. Trong đó, các bài giảng và những sự kiện lớn được thiết kế để đảm bảo ngay cả những người khuyết tật cũng có thể tham gia.

        Thanh Xuân tổng hợp
http://www.ecsite.eu/members/directory/universcience
http://www.openlivinglabs.eu/livinglab/universcience-living-lab
http://www.palais-decouverte.fr/index.php?id=fete-science-2013

Palais de la découverte – Cung cấp những tri thức khoa học căn bản
Với bề dày lịch sử lên tới 70 năm, tính đến nay bảo tàng Palais de la decouverte đã đón tổng cộng 25 triệu lượt khách. Đây là nơi cho khách tham quan cơ hội khám phá những nguyên lý cơ bản của khoa học cấu thành sự phức tạp của thế giới. Khách tham quan sẽ được quan sát, thử nghiệm, và ngay lập tức cảm thấy mình đang tham gia trong thế giới khoa học tại những khu trưng bày cố định hay lưu động.
Bảo tàng là nơi các nhà khoa học trẻ và các thày cô giáo rèn luyện kỹ năng trao đổi, đối thoại với khan giả. Các khu vực có tên gọi “một nhà nghiên cứu, một thí nghiệm” trong bảo tàng chính là nơi các nhóm nghiên cứu, các phòng thí nghiệm có cơ hội kết nối với công chúng – có thể với sự giúp đỡ thuyết minh từ nhân viên của bảo tàng – trình bày về những thí nghiệm mới và diễn giải về những bước tiến mới trong khoa học mà họ mới đạt được. Trung bình mỗi ngày nơi đây tổ chức 60 cuộc trình diễn khoa học lớn nhỏ, chưa kể các hội thảo và các buổi thuyết trình.
Bảo tàng Palais de la découverte là một phần trong trung tâm văn hóa Grand Palais tại trung tâm thành phố Paris. Những nội dung trưng bày về văn hóa khoa học tại bảo tàng chính là sự bổ sung lý tưởng cho những cuộc triển lãm nghệ thuật được tổ chức tại Grand Palais, khiến đây là nơi thường xuyên thu hút đông đảo khách tham quan trong thành phố.

Cité des sciences et de l’industrie – Kết nối khoa học với xã hội
Bảo tàng Cité des sciences et de l’industrie được khánh thành từ tháng 3 năm 1986, là một trong những trung tâm văn hóa khoa học lớn nhất Châu Âu, tính đến nay đã có 73 triệu lượt khách. Sự hấp dẫn của địa chỉ này đến từ nhiều hoạt động kết hợp giữa khoa học và giải trí, gồm những cuộc trưng bày đầy ấn tượng, một thư viện đa phương tiện, những cuộc thuyết trình và diễn đàn đối thoại, những trung tâm cập nhật tin tức khoa học mới nhất, các kho tàng dữ liệu, và đặc biệt nhất là khu vực dành cho trẻ em.
Từ khi mở cửa lần đầu vào năm 1986, trung tâm đã có chủ trương tạo cầu nối giữa khoa học với những vấn đề cơ bản mà xã hội đang phải đối diện, như các vấn đề môi trường, địa chính trị, và những câu hỏi đạo đức được đặt ra trong tiến trình phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo, thông qua những cuộc hội thảo, diễn đàn, các buổi thuyết trình, trò chơi khoa học, v.v.
Nằm ở phía Đông – Bắc Paris tại khu quần thể văn hóa và du lịch Parc de la Villette, trung tâm Cité des sciences et de l’industrie là nơi lý tưởng để tiếp đón nhiều đối tượng công chúng khác nhau, đặc biệt là những người còn ít có cơ hội tiếp xúc với văn hóa khoa học. Trung tâm có đầy đủ các trang thiết bị để đón những khách tham quan bị tàn tật. Ngoài ra, trung tâm còn dành riêng một nguồn kinh phí cho mục đích giáo dục nhằm cung cấp các dịch vụ từ tư vấn nghề nghiệp tới dạy nghề, v.v.

Em tập khám phá thế giới trong Paris Cité des enfants
Với phương châm tạo điều kiện khám phá từ sớm là một phần không thể thiếu trong phát triển trí tuệ và khả năng sáng tạo ở trẻ em, trung tâm Paris Cité des enfants thuộc bảo tàng Cité des sciences et de l’industrie đã được cải tạo và mở rộng trong các năm 2007 tới 2009. Với diện tích 4000 m2 như hiện nay, trung tâm này được chia thành hai khu vực. Một khu vực dành cho trẻ em từ 2 tới 7 tuổi, khu vực còn lại cho trẻ em từ 5 tới 12 tuổi. Bên cạnh đó, Trung tâm cũng được thiết kế nhằm đảm bảo khả năng tham gia của các em nhỏ và người lớn bị tàn tật. Với lối thiết kế bảo tàng đầy mới mẻ, một đội ngũ chuyên gia về trẻ em giàu kinh nghiệm, các khu vực này thường xuyên tiếp đón nhiều lượt trẻ em và các bậc phụ huynh tới tham gia một thế giới hoàn toàn khác biệt của những trò chơi và các cấu trúc giàu màu sắc. Qua đó, giúp các em khám phá các giác quan và cảm nhận từ cơ thể, tìm hiểu cấu trúc và sự hình thành các sự vật, tập xây nhà, chơi đùa với ngôn ngữ và ý tưởng, làm các chương trình truyền hình, tập định vị không gian trong các mê cung hay các lớp hoạt động thể chất, làm thí nghiệm với nước, không khí, v.v.

Tác giả

(Visited 4 times, 1 visits today)