Xe tự lái: Người Đức lo sợ trước ô tô robot
Được coi là công nghệ trong tương lai nhưng xe tự lái lại bị người Đức nghi ngờ.
Một thử nghiệm be bus tự lái ở Đức.
Dù từ lâu ô tô tự lái đã được chào đón trên các tuyến đường giao thông ở Mỹ nhưng người Đức lại không mấy hào hứng với công nghệ này. Thực tế là ôtô-robot vẫn có nhiều vấn đề song ai cũng phải công nhận là nó cũng mang đến nhiều cơ hội to lớn.
Thực sự ô tô tự lái là giấc mơ đã trở thành sự thật của nhiều tác giả viết về khoa học viễn tưởng: Trong Chandler, Mỹ, ô tô tự đi từ điểm A đến điểm B mà không hề có người ngồi trong buồng lái. K.I.T.T., loại xe thể thao mầu đen thuộc dòng Knight Rider còn thường xuyên cứu thế giới.
Tuy nhiên người dân vẫn thờ ơ với công nghệ này, nhất là ở Đức. Một nghiên cứu mới đây của Hội các kỹ sư Đức (VDI) cho thấy, một nửa số người được hỏi cho thấy họ có thể tưởng tượng việc bước lên xe ô tô mà không có người lái, chỉ có khoảng một phần tư hoan nghênh khi buồng lái trên xe buýt hoặc tầu điện hoàn toàn trống vắng.
Người Đức đặc biệt hoài nghi khi đề cập đến bảo vệ khí hậu của ô tô tự lái. Khoảng 42% những người được hỏi tin xe tự lái có thể giảm phát sinh lượng khí thải CO2 trong khi đó các tài liệu chuyên môn lại hết sức ca ngợi về tác động tích cực của xe tự lái đến môi trường. Thí dụ đến năm 2050 có thể giảm lượng khí thải nhà kính tới 7,6% thông qua tự động hóa và kết nối mạng, theo xác nhận của Viện Fraunhofer về nghiên cứu hệ thống và đổi mới theo yêu cầu của Bộ Giao thông liên bang. Nhờ vậy, họ sẽ tiết kiệm tiêu thụ nhiên liệu lên đến 30%.
Ngoài khía cạnh khí hậu, các nhà chế tạo đặc biệt muốn kiếm điểm ở khâu an toàn. Stephan Hönle, phụ trách mảng xe chạy tự động tại tập đoàn Bosch hết lời ca ngợi “ô tô chạy tự động nhờ được giám sát liên tục nên có thể tăng độ an toàn khi giao thông đồng thời do cách chạy xe điều độ nên cải thiện được dòng chảy của xe”. Bosch là một trong các hãng cỡ lớn quan tâm nhiều đến xe chạy tự động. Mới đầu tuần này tập đoàn công nghệ tiết lộ đã hợp tác với Mercedes-Benz khởi động dự án Tự động hóa dịch vụ xử dụng xe chung ở San José.
Tuy nhiên người Đức cũng không mấy thuyết phục về lập luận an toàn này: theo một khảo sát của VDI thì dưới một nửa những người được hỏi cho rằng xe ô tô tự động hoá an toàn hơn xe thông thường. Quan niệm này càng được khẳng định sau vụ tai nạn chết người của Uber theo đó hồi tháng 3/2018 đã có một người tử nạn vì xe chạy thử do máy tính điều khiển.
Các nhà chế tạo cam kết, công nghệ sẽ ngày càng tinh xảo hơn vì thế sẽ tránh được những tai nạn tương tự trong tương lai, và họ cho rằng, con người là nhân tố gây tai nạn nhiều nhất và phải chịu trách nhiệm đối với phần lớn các vụ tai nạn giao thông đang diễn ra hàng ngày. “Hành vi của con người, hoặc sai phạm và hạn chế về năng lực là nguyên nhân của 95% các vụ tai nạn giao thông”, Lutz Eckstein, chủ tịch Hội VDI xe ô to và công nghệ giao thông, nhấn mạnh. Hội đồng An toàn giao thông Đức (DVR) cũng nêu các con số tương tự trong thống kê về tai nạn giao thông, trên 90 %.
Còn một khía cạnh nữa khiến người Đức băn khoăn khi đề cập đến chủ đề an toàn: tám trong số mười người được hỏi lo ngại về việc xe ô tô bị hacker thao túng. Điều này hoàn toàn không phải là chuyện tưởng tượng: Andy Greenberg, một người Mỹ, năm 2015 đi xe Jeep trên xa lộ, khi đó bọn tin tặc nắm quyền kiểm soát xe của người này. Để khắc phục tình trạng này, VDI đòi hỏi phải có quy định tối thiểu về an toàn với hệ thống đặc biệt chống lại tội phạm mạng đóng vai trò như tường lửa đối với xe ô tô, tuy nhiên thực tế là còn thiếu các loại hệ thống này.
Khi những vấn đề về kỹ thuật được khắc phục thì các ưu điểm là chủ đạo, VDI bảo đảm như vậy và nhấn mạnh đến các ưu điểm đối với xã hội và với nền kinh tế. Những người có tuổi không còn được phép tự lái xe, nay nhận lại được một chút sự độc lập của mình. Những người lao động đi làm xa cũng đỡ mất thời gian của mình. Những vùng nông thôn cũng sẽ được kết nối với nhau tốt hơn trước, Eckstein cam kết: “Xe bus không người lái không chỉ hỗ trợ giao thông công cộng ở thành phố mà cả ở nông thôn, điều này sẽ giảm thiểu tác động của quá trình đô thị hóa”. Ngay cả tình trạng thiếu triền miên tài xế xe buýt và tầu điện cũng sẽ được hoá giải.
Để thuyết phục người Đức về một tương lai tự động xán lạn, VDI khuyến nghị các hãng chế tạo tiến hành đối thoại với người dân. Dù sao, nếu các dự báo đúng, họ còn có nhiều thời gian. Theo Eckstein, ngay trong năm tới sẽ được trải nghiệm những chức năng đi xe đầu tiên cho phép người lái xe chí ít có những lúc không cần phải chăm chú, tập trung vào việc điều khiển xe. Có lẽ theo vị này thì người ta sẽ được chứng kiến xe ô tô chạy hoàn toàn tự động trên hệ thống đường giao thông ở Đức sớm nhất là sau năm 2025.
Hönle, chuyên gia làm việc tại tập đoàn Bosch cũng tin rằng, phải sang nửa cuối thập niên tới thì xe ô tô mới có thể tự đi lại trong mọi tình huống giao thông đô thị. Một nghiên cứu dự báo do ADAC đề xuất thì cho rằng xe ô tô tự hành còn là chuyện của tương lai xa vời. Phải sau năm 2040 mới có thể có một số lượng lớn ô tô có khả năng hoạt động độc lập ở khắp mọi nơi.
Có nghĩa là vẫn còn nhiều thời gian để các nhà hoạt động về chính sách cũng như giới công nghiệp giải quyết nốt những vấn đề về kỹ thuật và thuyết phục được người Đức về tương lai giao thông ở nước này.
Xuân Hoài dịch
