Mạng lưới khoa học quốc tế nỗ lực hỗ trợ châu Phi nghiên cứu Covid-19
Trong khi nhiều chính phủ muốn hạn chế chuyển vật tư y tế đi các nước nghèo thì mạng lưới các nhà khoa học đang nỗ lực làm mọi điều để hỗ trợ các nước này.
Trong bối cảnh cả thế giới đang thiếu thốn vật tư y tế, Moses Joloba, nhà vi trùng học người Uganda đã viết thư cho đồng nghiệp ở Hoa Kỳ, và người đó đã phản hồi lại bằng cách gửi một lượng hóa chất đủ dùng để sản xuất 20,000 bộ kit xét nghiệm. “Mặc dù nguồn vật tư y tế mất khoảng 10 ngày để đến nơi, nhưng đây là một trong những phương án nhanh nhất để có được thiết bị”, Joloba nói.
Henry Boom, đồng nghiệp Hoa Kỳ của Joloba, phụ trách bộ phận nghiên cứu bệnh truyền nhiễm của Đại học Case Western Reserve (CWRU), đã phải đối mặt với làn sóng chỉ trích từ quê nhà, những người cảm thấy món quà này chẳng khác gì ‘cắt xén’ ra từ suất xét nghiệm mà người dân Ohio đáng lý được nhận. Boom cho biết, trường đại học đã không gửi bộ kit xét nghiệm – mà chỉ gửi các đoạn mồi và đầu dò mà Ohio vốn không hề khan hiếm. Món quà hóa ra là một sự thúc đẩy đáng kể đối với Uganda. Tính đến ngày 10 tháng 5, phòng thí nghiệm của Joloba đã thực hiện hơn 14.000 xét nghiệm – chiếm gần một phần tư số xét nghiệm của Uganda.
Hoa Kỳ không phải là quốc gia duy nhất kiểm soát việc trao đổi một số vật tư y tế. Ủy ban châu Âu cũng đã yêu cầu các quốc gia thành viên hạn chế xuất khẩu một số thiết bị bảo hộ. Pháp đã ban hành một danh sách các loại thuốc – bao gồm remdesivir và hydroxychloroquine, những loại thuốc đang được nghiên cứu để điều trị Covid-19 – không được phép xuất khẩu.
Nhưng mạng lưới kết nối giữa các nhà khoa học đang giúp nguồn hỗ trợ vật tư y tế cho các nước châu Phi. Không chỉ Joloba được giúp đỡ mà hiện tại, phòng thí nghiệm của Gordon Awandare, tại Đại học Ghana ở Accra cũng nhận được sự giúp đỡ của các nhà khoa học Anh để giải trình tự bộ gene SARS-CoV-2 từ những người mắc bệnh ở Ghana. Các đồng nghiệp tại Vương quốc Anh đã gửi cho ông các hóa chất khó tìm, chẳng hạn như chất phản ứng và mồi. Những nguồn cung này sẽ mất khoảng ba đến sáu tháng để nếu theo các kênh mua sắm thông thường. Với sự giúp đỡ của các đồng nghiệp [quốc tế], chỉ mất từ hai đến bốn tuần để chúng tôi nhận được vật tư cần thiết”, ông Awandare nói. Sắp tới, ông sẽ tiếp tục nhận 2.000 bộ kit xét nghiệm kháng thể coronavirus từ Đại học Edinburgh (Anh) để đo mức độ miễn dịch ở Accra.
“Trong nhiều năm, chúng tôi luôn cố gắng phát triển mạng lưới và những mối quan hệ cá nhân trong khoa học. Và giờ đây chúng đang đóng một vai trò quan trọng, tạo điều kiện giúp các nhà nghiên cứu tiếp cận dễ dàng nguồn nguyên liệu liên quan đến dịch bệnh”, Daan du Toit, người điều hành ban hợp tác quốc tế tại Bộ Khoa học và Đổi mới của Chính phủ Nam Phi nói.
Glenda Gray, chủ tịch Hội đồng Nghiên cứu Y học Nam Phi tại Cape Town cho biết, đó là bài học mà đất nước này đã rút ra được từ bệnh dịch HIV hàng chục năm về trước. Vào những năm 1990, các ca nhiễm trùng và tử vong bắt đầu tăng, cho đến đầu những năm 2000, Chính phủ Nam Phi tuyên bố họ không còn đủ khả năng trợ cấp cho các loại thuốc kháng virus vừa được phát triển – mặc dù một trong những lý do cho tuyên bố này là vì các chính trị gia Nam Phi tin rằng HIV không gây ra AIDS. Các chương trình nghiên cứu được tài trợ quốc tế đã vượt qua rào cản này, và bước đầu, thông qua họ, người Nam Phi có thu nhập thấp đã có thể tiếp cận với các loại thuốc đặc trị.
Mối liên hệ chặt chẽ giữa nghiên cứu HIV và triển khai thuốc kháng virus ở Nam Phi cho thấy các bác sĩ tham gia vào những chương trình nghiên cứu đã trở thành chuyên gia trong việc quản lý bệnh, Gray nói. Bà nghĩ rằng điều này cũng tương tự với Covid-19.
Các nhà nghiên cứu trả lời phỏng vấn cho bài viết này đều muốn chỉ ra rằng mạng lưới quốc tế không hạ thấp tầm quan trọng của các tổ chức nghiên cứu quốc gia. Việc thực hiện nghiên cứu tại địa phương cũng rất cần thiết để xây dựng niềm tin của người dân và cộng đồng y tế vào các phương pháp điều trị mới, Soumya Swaminathan, giám đốc khoa học tại Tổ chức Y tế Thế giới ở Geneva, Thụy Sĩ, cho biết. □
Anh Thư lược dịch
Nguồn: https://www.nature.com/articles/d41586-020-01496-1
