Phương thức bảo lãnh tín dụng công nghệ của KOTEC

Trước năm 2005, KOTEC chỉ là một trong vài tổ chức cấp bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Hàn Quốc – ngoài KOTEC ở Hàn Quốc còn có KODIT (Quỹ Bảo lãnh Tín dụng Hàn Quốc) và 16 quỹ bảo lãnh tín dụng cấp địa phương – và hệ thống thẩm định, xếp hạng tín dụng của KOTEC cũng không khác gì so với những tổ chức cấp bảo lãnh khác, với cách tiếp cận dựa trên hồ sơ tín dụng trong quá khứ của các doanh nghiệp có nhu cầu được cấp bảo lãnh, và khác biệt duy nhất của KOTEC khi đó là sự ưu tiên dành cho các doanh nghiệp công nghệ. Phương thức hoạt động này khiến có nhiều khoản bảo lãnh rơi vào những doanh nghiệp và dự án không có khả năng trả nợ.

Sau năm 2005, việc triển khai hệ thống thẩm định công nghệ KTRS (Kibo Technology Rating System) đã giúp KOTEC giảm được tỷ lệ bảo lãnh cho những doanh nghiệp không thanh toán được nợ, từ mức 10,1% của năm 2005 xuống còn 6,1% trong năm 2006, và duy trì quanh mức 5% cho tới nay. Tỷ lệ này có thể coi là thấp so với tỷ lệ default của các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên thế giới, thường trong khoảng 5,4 – 7,4%¹.

Giá trị và cơ cấu bảo lãnh qua các năm (Đơn vị: 100 triệu won, %)

Trong vai trò là nhà cung cấp bảo lãnh, KOTEC phải có đủ vốn để đảm bảo thanh toán  mọi khoản nợ của doanh nghiệp được bảo lãnh trong trường hợp doanh nghiệp không trả được nợ. Nhìn chung, KOTEC được nhận nguồn kinh phí từ Chính phủ và từ nguồn phí bảo lãnh được trả bởi các tổ chức tài chính và các doanh nghiệp được bảo lãnh. Tuy nhiên, kể từ năm 2010 đến nay, KOTEC không cần đến nguồn tiền từ Chính phủ, và hoàn toàn tự chủ nhờ vào nguồn phí bảo lãnh.

Những doanh nghiệp công nghệ nhỏ và vừa không vay được vốn theo các kênh tài chính thông thường (thường là do thiếu tài sản thế chấp) có thể tiếp cận KOTEC để được KOTEC thẩm định và xếp hạng. Những doanh nghiệp được xếp hạng B hoặc cao hơn sẽ được KOTEC cấp bảo lãnh. Bảo lãnh của KOTEC thường dành cho các khoản vay có mục đích nhằm đổi mới và thương mại hóa công nghệ, đồng thời bao gồm cả mục đích chi trả cho chi phí vận hành và trang thiết bị. Trong trường hợp doanh nghiệp vay vốn không trả được nợ, KOTEC sẽ trả thay cho ngân hàng, và tìm cách phục hồi nguồn tiền từ các tài sản còn lại của doanh nghiệp.

Để đảm bảo hiệu quả của các khoản bảo lãnh KOTEC tập trung vào việc giám sát trước trong và sau khi các doanh nghiệp thực hiện khoản vay. Việc đánh giá tình hình doanh nghiệp hằng năm được tiến hành chặt chẽ sẽ giúp cho KOTEC quyết định gia hạn thời hạn bảo lãnh hoặc hủy bỏ thời hạn bảo lãnh tùy vào kết quả hoạt động của doanh nghiệp.

Thúc đẩy tăng trưởng xanh

Một trong những mục tiêu của KOTEC là hỗ trợ cho các chính sách phát triển của Chính phủ Hàn Quốc, điển hình như chương trình tầm nhìn quốc gia hỗ trợ các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp xanh với tên gọi “Tăng trưởng xanh ít Carbon”. KOTEC là tổ chức tài chính duy nhất làm công tác thẩm định và cấp chứng chỉ công nghiệp xanh cho các doanh nghiệp. Có tới 65% tổng số doanh nghiệp có chứng chỉ công nghiệp xanh của Hàn Quốc giành được sự hỗ trợ từ KOTEC. Trong 3 năm từ 2011 tới 2013, dự kiến KOTEC cấp bảo lãnh cho ngành công nghiệp xanh với tổng giá trị là 10 nghìn tỷ won (9,24 tỷ USD).

Những doanh nghiệp có chứng chỉ công nghệ xanh hoặc doanh nghiệp xanh có thể đăng ký mức bảo lãnh tối đa là 7 tỷ won (6,49 triệu USD) cho mỗi doanh nghiệp. Ngoài ra, các công ty công nghệ xanh có chứng chỉ xuất sắc còn nhận được sự hỗ trợ đặc biệt của KOTEC qua hình thức “Bảo lãnh Đặc biệt cho Công nghệ Xanh Hi-tech”. Năm 2011, 787 doanh nghiệp thuộc diện này đã được KOTEC tài trợ hơn 500 tỷ won (460 triệu USD), thông qua các hình thức hỗ trợ đa dạng, như tăng định mức bảo lãnh tính theo số lượng các chuyên gia công nghệ xanh của doanh nghiệp (30 triệu won tính trên mỗi đầu chuyên gia), độ tuổi và trình độ chuyên gia, hỗ trợ chi phí R&D và chi phí đăng ký sở hữu công nghiệp.

Hỗ trợ doanh nghiệp khởi nghiệp

Những doanh nghiệp khởi nghiệp trong vòng 5 năm đầu tiên có thể đăng ký xin bảo lãnh từ KOTEC. Tỷ trọng bảo lãnh tín dụng cho những doanh nghiệp này tăng từ 37.4 % tổng giá trị bảo lãnh của KOTEC năm 2009, lên 38.1% vào năm 2010, và đạt 40% trong năm 2011 với tổng giá trị bảo lãnh đạt 6,65 nghìn tỷ won (5.3 tỷ USD).

Với các doanh nghiệp khởi nghiệp (áp dụng với các doanh nghiệp có vốn đăng ký < 30 triệu won, và năm thành lập nhỏ hơn 5 năm) KOTEC đã hỗ trợ giảm tối thiểu số lượng đối tượng yêu cầu đồng bảo lãnh. Với những doanh nghiệp có kết quả báo cáo thẩm định công nghệ hạng BBB hoặc cao hơn, hệ thống đồng bảo lãnh chỉ đòi hỏi sự tham gia của người đại diện doanh nghiệp và người nắm vai trò quản lý chính. Tính trung bình, số lượng người liên quan hệ thống đảm bảo tín dụng giảm từ 1.61 người trong năm 2006 xuống chỉ còn 1.12 người trong năm 2011.

KOTEC cũng thiết kế các chương trình hỗ trợ cho các doanh nghiệp khởi nghiệp bao gồm các hoạt động cố vấn kinh doanh và bảo lãnh tín dụng để đảo bảo các doanh nghiệp tránh được các hoạt động thử và sai do thiếu kinh nghiệm. Người cố vấn doanh nghiệp từ KOTEC sẽ tham gia vào cả các hoạt động quản lý chung cũng như chi tiêu tài chính. Trong năm 2011 KOTEC đã tham gia cố vấn 1.679 trường hợp cho 928 doanh nghiệp khởi nghiệp và bảo lãnh tín dụng 18,8 tỷ won cho 379 doanh nghiệp. Bên cạnh đó, KOTEC tổ chức chương trình Khám phá doanh nghiệp trẻ khởi nghiệp với tần suất 2 lần trong 1 năm nhằm giúp khám phá và hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp mới. Chương trình đã giúp quảng bá và hỗ trợ được 7.600 doanh nghiệp khởi nghiệp.

Để phù hợp với các doanh nghiệp khởi nghiệp KOTEC đã thiết lập hệ thống bảo lãnh rất linh hoạt, tùy theo đặc thù riêng của các loại doanh nghiệp khởi nghiệp khác nhau như doanh nghiệp xanh, doanh nghiệp nội dung số về văn hóa giáo dục, doanh nghiệp khoa học và kỹ thuật, doanh nghiệp 40-50 (người chủ doanh nghiệp tuổi từ 40-54 với ít nhất 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực khởi nghiệp), doanh nghiệp 1 người, doanh nghiệp chế biến. Trong năm 2011 KOTEC cũng bắt đầu triển khai chương trình Bảo lãnh đặc biệt cho doanh nghiệp trẻ khởi nghiệp tập trung vào các doanh nhân trẻ và giải quyết vấn đề thất nghiệp trong giới trẻ. Tổng tiền hỗ trợ của chương trình là 91.7 tỷ won (73 triệu USD) cho tổng số 1.225 doanh nghiệp trẻ.

Thẩm định và bảo lãnh cho các sản phẩm tri thức và văn hóa

Trong bối cảnh nền kinh tế Hàn Quốc dần chuyển dịch sang các ngành cung cấp sản phẩm, dịch vụ tri thức và văn hóa, KOTEC cũng cân nhắc lựa chọn hỗ trợ những ngành và lĩnh vực sản phẩm, dịch vụ có hàm lượng tri thức cao, ảnh hưởng lớn về kinh tế. Để nâng cao tính chuyên nghiệp trong hoạt động thẩm định các sản phẩm, dịch vụ tri thức và văn hóa, KOTEC đã liên tục nỗ lực cải thiện hiệu quả và năng lực thẩm định thông qua đào tạo cán bộ, tìm hiểu đặc thù của ngành, đồng thời xây dựng và phát triển một bộ tiêu chí đặc thù để thẩm định các nội dung văn hóa.

Trong năm 2011 KOTEC đã hỗ trợ 3.317 doanh nghiệp trong ngành dịch vụ tri thức và văn hóa với giá trị bảo lãnh đạt 658.8 tỷ won (526 triệu USD), tương đương 13.3% tổng giá trị bảo lãnh cho các doanh nghiệp trong mọi ngành. Dự kiến sang năm 2013, tỷ lệ này sẽ tăng lên thành 14%. Các lĩnh vực nội dung tri thức và văn hóa điển hình được hỗ trợ bảo lãnh như Game online, điện ảnh, phim truyền hình, phim hoạt hình, game mobile, âm nhạc.

Từ năm 2009, KOTEC bắt đầu cung cấp hỗ trợ cho các hoạt động sản xuất và đầu tư trong ngành công nghiệp dịch vụ văn hóa, qua hình thức bảo lãnh cho tới khi sản phẩm hoàn thiện. Nghĩa là KOTEC sẽ cấp bảo lãnh cho các doanh nghiệp vay vốn ngân hàng nhằm đầu tư sản xuất các sản phẩm, dịch vụ văn hóa, và một khi các doanh nghiệp này bắt đầu có doanh thu để trả nợ các ngân hàng thì các khoản bảo lãnh sẽ chấm dứt hiệu lực.

Hoạt động hỗ trợ theo hình thức bảo lãnh cho tới khi sản phẩm hoàn thiện được KOTEC thực hiện phối hợp với Bộ Văn hóa Hàn Quốc và ngân hàng Eximbank. Từ những nỗ lực tuyên truyền và quảng bá của KOTEC, ngoài Eximbank, hiện nay Hàn Quốc đã có thêm 4 ngân hàng khác tham gia vào hoạt động cho vay đầu tư sản xuất các sản phẩm, dịch vụ văn hóa, trong đó có cả Ngân hàng Công nghiệp Hàn Quốc. Năm 2011, KOTEC đã cấp bảo lãnh cho tới khi sản phẩm hoàn thiện cho 22 bộ phim và chương trình truyền thông, với tổng giá trị bảo lãnh là 26,1 tỷ won (24,1 triệu USD).

Mô hình bảo lãnh bằng cách vốn hóa tài sản doanh nghiệp có công nghệ xuất sắc

Để đa dạng hóa và phát huy được nhiều hơn nữa các nguồn lực tài chính (không chỉ giới hạn từ ngân hàng) hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, và để huy động được các nguồn vốn dài hạn cho các doanh nghiệp khởi nghiệp, KOTEC đưa ra giải pháp bảo lãnh với chứng khoán được bảo đảm bằng tài sản của công ty (ABS). Các chứng khoán dạng này thường là trái phiếu doanh nghiệp, có thể phát hành dưới dạng có hoặc không có sự bảo lãnh của KOTEC. Nhờ đó mà các doanh nghiệp nhỏ và vừa và các doanh nghiệp khởi nghiệp có thể phát hành chứng khoán huy động vốn với các tài sản đảm bảo của công ty được hình thành trong tương lai.

Các công ty dạng này được gọi là các doanh nghiệp có mục đích đặc biệt (SPC). Để được lựa chọn, đó phải là những doanh nghiệp có năng lực công nghệ xuất sắc, được KOTEC xếp hạng công nghệ ở mức BB hoặc cao hơn. Riêng trong năm 2011 KOTEC đã phát hành 300 tỷ won giá trị trái phiếu thông qua hình thức trái phiếu doanh nghiệp đồng bảo lãnh cùng với các công ty chứng khoán (P-CBO). Và kế hoạch dự kiến sẽ phát hành 200 tỷ won giá trị trong năm 2012.

Việc bảo lãnh bằng cách vốn hóa tài sản của doanh nghiệp theo cách trên giúp phân tán rủi ro cho KOTEC, đồng thời cũng tạo thuận lợi cho việc thu hồi tiền bảo lãnh của KOTEC ngay khi doanh nghiệp có dấu hiệu bị mất khả năng thanh toán nợ.

Hoàn trả phí bảo lãnh cho doanh nghiệp và liên tục giản lược thủ tục

Khoản phí bảo lãnh mà các doanh nghiệp trả cho KOTEC sẽ được hoàn lại nếu doanh nghiệp trả xong nợ trước khi giai đoạn bảo lãnh hết hạn. Điều này vừa giúp tăng thêm nguồn lực cho doanh nghiệp, vừa tạo động lực để doanh nghiệp thanh toán nợ đúng hạn.

KOTEC đã phát triển một hệ thống tự động hoàn trả khách hàng phí bảo lãnh, trong đó doanh nghiệp chỉ phải thông báo một tài khoản cho KOTEC và tiền sẽ tự động được máy tính chuyển vào tài khoản này trong vòng 10 ngày sau khi doanh nghiệp đáp ứng đầy đủ các điều kiện cần thiết. 

Quy trình nộp báo cáo tài chính và báo cáo thuế của doanh nghiệp cho KOTEC cũng được tiến hành trực tuyến, giảm thời gian thu thập các văn bản và sự phiền hà cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp cũng có thể tự in chứng thư phát hành bảo lãnh của KOTEC bằng giấy A4 thông thường, và bản thân thư bảo lãnh có thể được chuyển từ KOTEC tới khách hàng và các đối tượng liên quan thông qua Email. 

Hằng năm, KOTEC đều tự cải thiện hệ thống để rút ngắn bớt lượng thời gian cần thiết để cập nhật các thông tin tài chính, bảo lãnh, và thuế của doanh nghiệp vào mạng lưới máy tính của mình.

    Thanh Xuân – Đức Phú tổng hợp
————
1. Bank Financing for SMEs around the World: Drivers, Obstacles, Business Models, and Lending Practic-es, Thorsten Beck, Asli Demirgüç-Kunt, María Soledad Martínez Pería, World Bank, Policy Research Work-ing Paper 4785, November 2008.