Đón đọc Tia Sáng số 1 tháng 1/2024

Trong không gian của mùa mới, năm mới, số Tia Sáng đầu tiên của năm 2024 như một món quà còn thơm mùi mực in, gói ghém rất nhiều suy nghĩ của cả ê kíp.

Đó là những suy nghĩ về một năm tràn đầy hy vọng? về những điều tốt đẹp ở phía trước? về những gì thuận lợi hơn năm cũ? Vô số những câu hỏi như vậy đột sinh giữa nhiều nỗi niềm mong ngóng một tương lai tốt đẹp hơn.

Nhưng thật ra, chúng ta đang sống trong một xã hội biến chuyển với ngổn ngang cũ mới, giữa những tồn tại còn chưa được giải quyết một cách rốt ráo và những vấn đề thách thức ở phía trước. Trước sự đan cài theo dạng “bài binh bố trận” ấy, chúng ta hiểu rằng không có giải pháp hoàn hảo nào đến sau một đêm, không có đột phá lớn lao nào đủ sức xử lý mọi vấn đề.

Số Tia Sáng đầu tiên của năm 2024 hướng vào một trong vô số vấn đề như thế, “Khủng hoảng sinh thái”, qua “Khủng hoảng sinh thái: Tái định vị xã hội loài người?” (Vũ Đức Liêm), “Từ COP21 tới COP28: Gần hơn với thực tế” (Pierre Darriulat), “Tình trạng khẩn cấp về khí hậu: 10 dấu hiệu” (Thanh An tổng hợp). Ở đây, câu chuyện của biến đổi khí hậu, phá rừng và suy thoái rừng, các hiện tượng thời tiết cực đoan như hạn hán, lụt lội, sóng nhiệt…, tác động đến chúng ta và xã hội một cách trực diện và dai dẳng hơn chúng ta nghĩ. Trước mặt, 10 dấu hiệu của tình trạng khẩn cấp về khí hậu đang đặt chúng ta vào lằn ranh tử – sinh và buộc chúng ta cần có những hành động thực sự để cứu lấy chính mình và con cháu mình.

Liệu chúng ta có quá lo xa? Nhìn về quá khứ, thông qua “Trái đất chuyển mình: một lịch sử chưa kể về nhân loại”, chúng ta thấy “một câu chuyện khác, đầy lôi cuốn về sự tiến hóa của nhân loại trong sự tương tác với tự nhiên mà còn giúp định giá lại khả năng, giới hạn của con người trong mối quan hệ với giới tự nhiên vốn đang đặt ra ngày càng nhiều thử thách cho giống loài”, để rồi qua đó chợt nhận ra một sự thật vẫn tồn tại mà chúng ta không mấy khi quan tâm “Lần đầu tiên, bên cạnh các khái niệm khủng hoảng chính trị, khủng hoảng kinh tế, khủng hoảng tài chính, khủng hoảng xã hội…, con người phải đối mặt với ‘khủng hoảng sinh thái’ (ecological crisis)”.

Bài học diễn ra với nhiều nền văn minh rực rỡ ở các không thời gian khác nhau trên trái đất đã gợi cho chúng ta thấy một tương lai không hề tươi sáng phía trước, nếu không có những giải pháp cho khủng hoảng sinh thái trong một Kỷ Nhân sinh đầy rẫy khủng hoảng. “Đã đến lúc con người nhìn lại lịch sử phát triển của mình và đánh giá lại quá trình đó để tìm kiếm những phương thức vận hành xã hội tốt hơn trong tương lai”.

Điều này phụ thuộc vào chúng ta, nhất là khi chúng ta nhận ra nhiều vấn đề của hiện tại khởi nguồn từ chính mình. “COP28 nhắc nhở chúng ta về sự phù phiếm của những điều trong tưởng tượng đã từng được công chúng tin tưởng một cách phổ biến và quá dễ dãi, và sự vô minh lẫn cảm tính thường xuyên chiếm chỗ của lý trí”, GS. Darriulat nói với chúng ta như vậy.

“Khủng hoảng sinh thái”, một bức tranh không nhiều màu sắc mở màn năm 2024 sẽ là một trong những mảnh ghép của một bức tranh lớn hơn về muôn mặt xã hội, muôn mặt đời thường mà Tia Sáng sẽ gửi đến bạn đọc. Tuy nhiên, trước khi nghĩ về những chủ đề khác, chúng ta sẽ dành thời gian lật giở những trang báo dưới tay mình để đón nhận những vấn đề thú vị khác: “Xây dựng văn hóa liêm chính: Một nan đề của khoa học Việt Nam” (Thanh Nhàn), “Bảo vệ tính liêm chính trong nghiên cứu ở Trung Quốc” (Anh Vũ lược thuật); “Các ‘lò’ sản xuất bài báo: Công cụ đối phó?” (Phương Hoa lược thuật); “Thí nghiệm Stern-Gerlach: Sứ mệnh lịch sử?” (Nguyễn Bá Ân dịch); “Atlas tế bào cơ thể người: Mở kỷ nguyên mới trong y học” (Cao Hồng Chiến lược thuật); “Dự án Manhattan: Mối quan hệ giữa các nhà khoa học đoạt giải Nobel” (Nguyễn Quang); “Kiến trúc đô thị (Kỳ 2): Bản sắc của đô thị” (Vũ Hiệp); “Nỗi sợ bóng tối” (Đặng Hà dịch và viết lời bình); “Bộ bách khoa toàn thư về lịch sử mùi hương châu Âu” (Thanh An dịch); “Thiết lập kỷ nguyên Kubelík tuyệt vời” (Ngọc Tú).

Vậy tại sao chúng ta lại không đọc Tia Sáng số này?

BBT Tia Sáng

———————————————–

Tất cả những ai quan tâm và yêu quý Tia Sáng đều có thể đăng ký mua bản giấy, bản PDF và đọc thử các số Tia Sáng trước tại đây: https://bit.ly/DatmuaTiaSang

Ngoài ra, các bạn có thể mua lẻ từng số tại:

Hà Nội: Tạp chí Tia Sáng, 70 Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm, Hà Nội

TP.HCM: Nhà sách Huy Hoàng, 357A Lê Văn Sỹ – Phường 1 – Quận Tân Bình – TP. Hồ Chí Minh