Đón đọc Tia Sáng số 12 tháng 6/2024
Mỗi số báo mới là một nỗ lực của cả ê kíp Tia Sáng để tạo nên một món quà nho nhỏ gửi bạn đọc. Cái niềm vui ấy thành hình từ khi lên ý tưởng cho đến khi háo hức gửi sản phẩm mình làm ra, từ phiên bản truyền thống đến các phiên bản online và pdf, tới bạn đọc.
Số báo này, gói ghém rất nhiều tình cảm của chúng tôi, có nhiều nội dung thú vị để mỗi người có thể chờ đợi, đọc, khám phá, nghiền ngẫm, thư giãn…
Đó là những nội dung gì? Những câu chuyện mà có thể chúng ta bắt gặp đâu đó trong xã hội nhưng chưa được, hoặc ít được, phân tích lý giải một cách thấu đáo. “Những chốt chặn của hệ thống ngân hàng” (TS. Lê Hồng Giang) cho chúng ta thấy vì sao nỗi lo phá sản ngân hàng, tiêu tán tiền gửi của người dân có thể sẽ không xảy ra, nếu có chốt chặn ở những điểm quyết định. “Đặc thù của ngành ngân hàng là tính rủi ro rất cao, thể hiện ở chỉ số thanh khoản thấp. Bởi vậy, các quốc gia trên thế giới đều có nhiều ‘chốt chặn’ để kể cả khi hệ thống tài chính rơi vào khủng hoảng, tài khoản của người dân vẫn được bảo vệ”. Vậy những chốt chặn ở hệ thống ngân hàng Việt Nam thì sao?
Nhìn lại quá trình hoạt động của ngân hàng Việt Nam và những cải cách kể từ Đổi mới, TS. Lê Hồng Giang đã điểm ba nút chặn “Nút chặn thứ nhất còn được mở rộng hơn bởi Ngân hàng Nhà nước có thể khuyến cáo các ngân hàng thương mại, đặc biệt bốn ngân hàng thương mại của nhà nước, trợ giúp thanh khoản cho nhau. Nút chặn thứ hai cũng rộng hơn thông lệ quốc tế… Với nút chặn thứ ba, NH Nhà nước tránh không sử dụng thuật ngữ ‘quốc hữu hóa’ mà là ‘trực tiếp mua lại các ngân hàng yếu kém”.
Từ ba nút chặn của hệ thống ngân hàng Việt Nam này, ông cho rằng “Bài học của gần 10 năm loay hoay với các ngân hàng không đồng là cần xử lý sớm những định chế tài chính bị mất khả năng chi trả. Không nên để lâu câu giờ hy vọng chúng phục hồi, càng để lâu lỗ lũy kế càng tăng rồi rốt cục vẫn phải xử lý”. Dẫu biết việc nhà nước dùng tiền ngân sách “giải cứu” là nhằm tránh nguy cơ dẫn đến một cuộc bank run không thể kể xiết hệ lụy “nhưng cần phải hiểu, sử dụng tiền ngân sách để xử lý/giải cứu ngân hàng vừa là hậu quả, vừa là cái giá của việc lơi lỏng quản lý/giám sát trước đó”.
Câu chuyện “chốt chặn” của ngành ngân hàng, sau “Ngân hàng SCB: Nhìn thấy gì từ sở hữu chéo?” (Tia Sáng số 7/tháng 4), mở ra cho chúng ta thấy phần nào “thâm cung bí sử” vận hành trong lĩnh vực này.
Những thông tin mà chúng ta rút ra từ Tia Sáng có thể giúp mình được điều gì? Có lẽ, việc có thêm những nhận định và phân tích một cách hợp lý sẽ cho chúng ta những góc nhìn khác về các sự việc, hiện tượng vẫn xảy ra trong xã hội. “Tiêu chí ngoại hình trong tuyển dụng, tuyển sinh: Phân biệt đối xử trong vô thức” (Lương Thế Huy) cho chúng ta thấy những câu chuyện dở khóc dở cười mà có thể mình đã nếm trải. “Phân biệt đối xử về chiều cao mới chỉ là một trong những dạng phổ biến của hành vi đối xử không công bằng hoặc thiên vị dựa trên các đặc điểm cá nhân như chủng tộc, giới tính, tôn giáo, tuổi tác, hay tình trạng cơ thể, cùng nhiều yếu tố khác”.
Đôi khi, vì thiên kiến hoặc vì chấp nhận một cách vô thức mà chúng ta mặc nhiên chấp nhận, coi những phân biệt đối xử là điều hiển nhiên tồn tại. Ở đời, mấy ai được sinh ra trong sự hoàn hảo để có thể tự tin bước vào cuộc sống, toàn quyền được hưởng những ưu đãi, đủ vượt qua những rào cản tiêu chuẩn. Trong một xã hội mà sự tồn tại của hệ thống pháp luật là để đảm bảo sự công bằng, bình đẳng cho mọi người thì sự bao dung của văn hóa và sự tiến bộ của quan điểm xã hội sẽ là bệ đỡ để những ai không hoàn hảo về hình thể có thể tự tin chạm lấy cơ hội của mình.
Khi nghĩ về điều này, chúng ta thêm thấm thía rằng sự khác biệt ở mỗi người cũng góp phần làm nên sự đa dạng và phong phú của xã hội. Với một ý nghĩ như vậy, chúng ta cảm thấy bao dung đón nhận “Đại dịch cận thị” (Cao Hồng Chiến lược dịch), “Phải chăng thực vật cũng có ý thức?” (Nguyễn Duy Khánh lược dịch).
Trong số báo này của Tia Sáng, còn có rất nhiều bài viết mà mỗi bài đều đem đến những điều thú vị, “Công lý khí hậu: Khái niệm định hình thảo luận khí hậu thế kỷ XXI?” (Nhung Nguyễn), “Trung Quốc đặt cược vào khoa học lớn” (Thanh Hương dịch), “Meme và sự hình thành các lãnh thổ ảo trên Internet” (Nguyễn Vũ Hiệp), “Cá kho tộ: Lưu giữ cả nghìn năm thực hành ẩm thực” (Tô Vân); “Khảo cổ học ẩm thực: Một cánh cửa vào các nền văn minh quá khứ” (Bảo Như lược thuật); “AI tìm nhà vô địch EURO 2024” (Anh Vũ); “Giáo sư Gianni Kriscak: Thời đại hoàng kim của opera đã qua, nhưng…” (Hiền Trang); “Pierre Boulez: Người của âm nhạc đương đại và mới mẻ” (Ngọc Tú).
Nếu coi “Hành vi của con người xuất phát từ ba nguồn chính: khao khát, cảm xúc và hiểu biết” (Plato) thì tại sao chúng ta không đọc Tia Sáng số này?
BBT
———————————————-
Tất cả những ai quan tâm và yêu quý Tia Sáng đều có thể đăng ký mua bản giấy, bản PDF và đọc thử các số Tia Sáng trước tại đây: https://bit.ly/DatmuaTiaSang
Ngoài ra, các bạn có thể mua lẻ từng số tại:
Hà Nội: Tạp chí Tia Sáng, 70 Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm, Hà Nội
TP.HCM: Nhà sách Huy Hoàng, 357A Lê Văn Sỹ – Phường 1 – Quận Tân Bình – TP. Hồ Chí Minh
