Đón đọc Tia Sáng số 13 tháng 7/2025
Dẫu chưa bao giờ dồi dào về nguồn lực nhưng ê kíp Tia Sáng luôn chắt lọc, nâng niu từng ý tưởng, cẩn trọng xây dựng từng số báo. Và giờ đây, trân trọng gửi tới bạn đọc số báo mới.
Mỗi số Tia Sáng đều có một đời sống riêng, một tiếng nói riêng. Ngày hôm nay, tiếng nói ấy được cất lên từ gần 60 trang nội dung, phản ánh nhiều vấn đề thời sự của cuộc sống hôm nay. Bạn đọc có thể tìm thấy những vấn đề ấy trên muôn mặt báo chí nhưng ở Tia Sáng, luôn luôn là một góc nhìn sâu sắc và thấu đáo qua lăng kính khoa học.
Trong “Tôn trọng tính đa dạng của lãnh thổ”, TS. Nguyễn Thị Thiện Trí (trường đại học Luật TPHCM), phân tích với chúng ta vấn đề thời sự: công cuộc sắp xếp, thu gọn đầu mối các cấp chính quyền. Chị cho rằng, “Sự thay đổi trong việc phân chia lãnh thổ quốc gia thành các đơn vị hành chính – vừa có tính tự nhiên vừa đậm tính nhân tạo để phục vụ các mục tiêu kinh tế – xã hội. Điều cần bàn là việc quản lý, kiểm soát và trao quyền cho những khu vực này và những cộng đồng nằm trong đó như thế nào”. Theo quan điểm của chị, rất nhiều lợi ích sẽ đến với công cuộc sắp xếp các đơn vị hành chinh này nhưng “những lợi ích đầy hứa hẹn này sẽ chỉ có thể xảy ra khi chính quyền cấp tỉnh và đặc biệt là cấp xã được tăng cường từ nhân lực đến thẩm quyền. Đây sẽ là một thách thức trong việc thay đổi tư duy phân cấp, phân quyền của Việt Nam”.
Một vấn đề thời sự, nếu không muốn nói là thời thượng ở Việt Nam cũng như thế giới, là AI. GS toán học Neal Koblitz, trong bài viết riêng cho Tia Sáng, “’Lùa gà’ bằng AI”, đã chỉ ra một sự thật là “tác động tương lai của những công nghệ này được tuyên bố bằng những dự báo được phóng đại hết mức, những kết quả khiêm tốn được trình bày với công chúng như thể những đột phá chấn động”. AI không phải là cây đũa thần để giúp con người đạt được mọi thứ. “Một nghiên cứu từ MIT đang lên tiếng cảnh báo về tác động của AI lên khả năng học tập và sự tiện lợi có thể sẽ phải đánh đổi bằng sự nghèo nàn của bộ não”. GS. Neal Koblitz còn nhấn mạnh đến một điều kinh khủng khác”AI không những không loại bỏ được những lỗi lầm và thiên kiến của con người, mà còn mắc chúng nặng hơn”.
Thiên kiến mà con người mắc phải đã dẫn đến nhiều hệ quả trong quá khứ. Giờ đây, nếu không loại bỏ những thiên kiến ấy, rất có thể chúng ta sẽ phải trả giá trong tương lai, ví dụ như an ninh lương thực. Các chuyên gia trên thế giới đã kêu gọi cần thừa nhận giá trị của các nông hộ nhỏ và cần có chính sách để hỗ trợ những người tuy chỉ làm lụng trên diện tích đất chưa đến hai hecta mà vẫn đóng góp 28-31% tổng sản lượng cây trồng và 30-34% nguồn cung cấp lương thực trên 24% tổng diện tích nông nghiệp. Thông qua việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi, “Kháng kháng sinh: ‘Đại dịch thầm lặng trong trại chăn nuôi” (Thanh Nhàn) và “Hộ chăn nuôi nhỏ: Tìm lối đi giữa bịt bùng mênh mang” (Anh Vũ) sẽ giải thích cho chúng ta thấy vấn đề nằm ở đâu và giải pháp cho nó là gì.
Như thường lệ, Tia Sáng với lối tư duy đa dạng và thấu đáo sẽ còn mang đến cho bạn đọc nhiều bài viết thú vị và sâu sắc ở các chuyên mục: “Mô hình nào để công nhận quá trình học phi chính quy?” (Đặng Hoàng Vị, Đặng Thu Giang); “Khi Bose viết cho Einstein: Sức mạnh của sự đa dạng trong tư duy” (Tuệ Tâm dịch); “Sinh viên viết hay bị nghi dùng AI: Ai có quyền phán xét?” (Mai Phúc Thịnh); “Toán học với sự độc lập” (Dương Quốc Việt); “Lắng nghe Thiên nhiên: Một góc nhìn từ hiện tượng học và khoa học sinh thái âm học” (Nguyễn Nhật Nguyên); “Nghệ sĩ Akiko Nakayama: Bậc thầy về cơ học chất lưu” (Thanh An dịch); “Hoạt hình Palestine: Tiếng nói trong trẻo mà day dứt giữa đạn bom” (Lê Quỳnh Hoa, Phạm Vĩnh Anh); “Alfred Brendel: Một phong cách độc đáo và minh triết” (Duy Quang).
Tia Sáng là của bạn, của chúng ta. Tại sao chúng ta không đọc Tia Sáng số này!
BBT Tia Sáng
————————————–
Tất cả những ai quan tâm và yêu quý Tia Sáng đều có thể đăng ký mua bản giấy, bản PDF và đọc thử các số Tia Sáng trước tại đây: https://bit.ly/DatmuaTiaSang
Ngoài ra, các bạn có thể mua lẻ từng số tại:
Hà Nội: Ấn phẩm Tia Sáng, 70 Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm, Hà Nội
TP.HCM: Nhà sách Huy Hoàng, 357A Lê Văn Sỹ – Phường 1 – Quận Tân Bình – TP. Hồ Chí Minh.
