Đón đọc Tia Sáng số 11 tháng 5/2025
Một số Tia Sáng mới đã về tới tòa soạn, chờ những người tri kỷ.
Bởi lẽ, những nội dung mà chúng tôi chuẩn bị là nhằm dành cho bạn đọc. Trong suốt thời gian lên ý tưởng, trao đổi với các nhà khoa học và cộng tác viên, ê kíp Tia Sáng đều nghĩ đến thời điểm bạn đọc sẽ chạm vào nó, nghiền ngẫm nó theo một cách riêng.
Vậy bạn đọc có thể tìm thấy gì trong số mới này? Một trong những nội dung mà Tia Sáng đề cập đến là thành phố thông minh, đô thị thông minh. Trong “Trí và tâm của đô thị”, tác giả Tô Kiên bàn đến khái niệm này và cho rằng “Đô thị thông minh là một tư duy, một triết lý về cách tổ chức và vận hành không gian sống như một cơ thể sống hữu cơ. Nếu ví đô thị thông minh là một cơ thể, thì Dữ liệu lớn (Big Data) là máu, Internet vạn vật (IoT) là hệ thần kinh, Trí tuệ nhân tạo (AI) là não bộ, còn Tự động hóa và Robotics là cơ bắp”.
Không chỉ lạc quan về những dấu hiệu của đô thị thông minh tại Việt Nam, anh còn chỉ ra những thách thức để thực sự từ một vài “phòng thí nghiệm đô thị” thành đô thị thông minh đích thực. “Một đô thị thực sự thông minh không chỉ được đo bằng mật độ camera, số lượng cảm biến hay bảng điện tử nhấp nháy, mà còn bằng cách nó đối xử với người dân – lắng nghe họ, phục vụ họ, và trao cho họ năng lực định hình tương lai chung”.
Là một phần của thành phố thông minh, giao thông thông minh khác gì so với giao thông trong thành phố thông thường? TS. Trương Thị Mỹ Thanh đã phân tích điều này qua “Giao thông trong thành phố thông minh: Điều gì làm nên sự khác biệt?” Theo quan điểm của chị, giao thông thông minh phải xuất phát từ quy hoạch thông minh, đặc biệt là giao thông công cộng. Chị cho rằng, “phát triển đô thị định hướng giao thông công cộng (TOD) mà nhiều quốc gia đã áp dụng sẽ thúc đẩy việc sử dụng tài nguyên đất đai một cách hiệu quả và bền vững, đồng thời góp phần quan trọng vào sự thịnh vượng kinh tế và sức sống đô thị”.
Trong dòng chảy của việc áp dụng công nghệ mới vào một đô thị, một xã hội, dẫu người sử dụng không thấy dấu vết của những người đặt nền móng – những nhà khoa học, những kỹ sư và cả hệ sinh thái sáng tạo xung quanh họ. Bộ ba bài viết “Siêu cường khoa học Mỹ: Những giá trị có thể mất” (TS. Nguyễn Hoàng Thạch dịch), “100 năm cơ học lượng tử: Từ nguyên lý vật lý đến nền tảng công nghiệp hiện đại” (PGS. Đỗ Vân Nam), “Các ‘quỷ máy’ tạo công ty khởi nghiệp làm biến đổi thế giới: phần 3: Khúc ca khải hoàn” (TS. Nguyễn Trung Dân) phần nào phác họa cho chúng ta thấy những nét cơ bản của một bức tranh rộng lớn hơn về những ý tưởng khoa học và sự phát triển của công nghệ; đồng thời cũng giúp chúng ta hiểu khoa học mong manh như thế nào, khi một vài thay đổi chính sách cũng ảnh hưởng đến cả một nền khoa học và rất có thể hàng thập niên cũng khó gượng dậy.
Những câu chuyện khác mà Tia Sáng đề cập đến trong số báo này cũng xứng đáng để bạn đọc dành thời gian thưởng thức “Frank Proschan: Khám phá văn hóa tộc người qua những ô cửa sổ” (GS. TS Nguyễn Văn Chính); “Phổ biến kiến thức khoa học: Từ dịch thuật đến sáng tạo trong ngôn ngữ đại chúng” (TS. Phạm Kiều Ly); “Phổ biến kiến thức khoa học: Cần người nghĩ vượt khung” (Hoàng Thanh Thủy); “Dùng AI để đếm số người trong tranh” (Tô Vân tổng hợp); “Toán học với sự giản dị” (Dương Quốc Việt); “Trò chuyện với hội họa” (họa sĩ Lê Thiết Cương); “Ha Gil-jong và những đoàn tàu thời gian” (Hiền Trang), “Samuel Barber: Tượng đài của âm nhạc Mỹ” (Duy Quang).
Vậy thì tại sao chúng ta không đọc Tia Sáng số này?
BBT Tia Sáng
—————————————–
Tất cả những ai quan tâm và yêu quý Tia Sáng đều có thể đăng ký mua bản giấy, bản PDF và đọc thử các số Tia Sáng trước tại đây: https://bit.ly/DatmuaTiaSang
Ngoài ra, các bạn có thể mua lẻ từng số tại:
Hà Nội: Ấn phẩm Tia Sáng, 70 Trần Hưng Đạo, Hoàn Kiếm, Hà Nội
TP.HCM: Nhà sách Huy Hoàng, 357A Lê Văn Sỹ – Phường 1 – Quận Tân Bình – TP. Hồ Chí Minh.
