Đón đọc Tia Sáng số 19 tháng 10/2025
Giữa mùa Nobel, số báo mới của Tia Sáng như một ngọn lửa nhỏ, thắp lên tình yêu với khoa học và văn chương.
Bởi như một sắp đặt bất ngờ và thú vị, Tia Sáng số mới đã “đoán trúng” được hai giải Nobel. Một điều kỳ diệu trong lịch sử tồn tại của Tia Sáng – ấn phẩm nhỏ giữa điệp trùng tờ báo ở Việt Nam, kiên quyết chọn một lối đi riêng biệt, một bản sắc riêng biệt không thể trộn lẫn.
Và bởi, những giải Nobel ấy đã hiện hữu, đã tác động đến Việt Nam theo một cách riêng.
Cơ học lượng tử không chỉ tồn tại ở khía cạnh lý thuyết. Với nền móng của ba nhà khoa học đoạt giải Nobel vật lý năm 2025, vật lý lượng tử đang hứa hẹn vào một tương lai làm thay đổi thế giới, một khi các công nghệ được định hình. Cuộc chạy đua phát triển các công nghệ lượng tử, đặc biệt là máy tính lượng tử, ở nhiều quốc gia đang tỏa ra sức mạnh khiến người ta nghẹt thở. Vậy Việt Nam có nên đứng ngoài cuộc? Nếu không thì sao? Nếu có thì Việt Nam có đủ tiềm lực? Liệu việc đầu tư vào công nghệ lượng tử có phải là một dạng ‘ném tiền qua cửa sổ không’?
Những câu hỏi bão não ấy sẽ phần nào được giải đáp trong cụm bài “Việt Nam có nên chạy đua lượng tử?” (Thanh Nhàn), “Cuộc đua lượng tử ở Đông Nam Á” (Anh Vũ), “Khoảng cách công nghệ số gặp khoảng cách công nghệ lượng tử” (Thanh Hương dịch), “Wener Heisenberg và Albert Einstein: Một tình bạn trắc trở” (Hoàng Anh Tuấn, Trung tâm Vật lý lý thuyết, Viện Vật lý).
“Genji ở chốn không thời gian”, một cú chạm đến tác giả Nobel của nhà văn Hiền Trang, thông qua một cuốn tiểu thuyết với cái tên dài tưởng chừng đứt hơi mới được dịch sang tiếng Anh. “Bản thân cuốn tiểu thuyết của Krasznahorkai, ở khía cạnh nào, cũng là một khảo cứu về sự vô hạn / hữu hạn. Nó tạo nên những thiên rất ngắn từ những câu rất dài, nó trải trên một dòng thời gian hàng ngàn, hàng triệu năm trong một tập sách chưa được hai trăm trang, nó mở ra một vùng không biên giới…”.
Chỉ ngần ấy thôi cũng đủ để chúng ta có thể lạc vào một cõi văn chương của “quái kiệt văn chương Hungary đương đại, László Krasznahorkai”, người mà độc giả Việt Nam đã từng biết qua cuốn tiểu thuyết “Chiến tranh chiến tranh”, được dịch giả Giáp Văn Chung dịch ra tiếng Việt vào năm 2017.
Dĩ nhiên, Tia Sáng sẽ dành hẳn một thời lượng dài để bàn chuyện Nobel, nhưng ở số báo sau. Còn trong số báo này, điểm xuyết là những chia sẻ và những gợi mở đậm chất suy tư trong nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống hôm nay: “Việt Nam trong 30 năm hội nhập ASEAN: Những giá trị của đường lối ‘trung dung’” (Nguyễn Đình Đức), “Kỳ thi tốt nghiệp THPT: Duy trì chuẩn học thuật tối thiểu và sự công bằng dữ liệu” (Đặng Hoàng Vị),“Tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật điện hạt nhân của Việt Nam: Liệu có cần thiết?” (Lê Chí Dũng); “Chú chó nhỏ bí ẩn trong kiệt tác của Rembrandt” (Tô Vân tổng hợp); “Toán học – Tiếng gọi công lý” (Dương Quốc Việt); “Nghệ thuật Nude, ranh giới nghệ thuật và trách nhiệm phê bình” (Phạm Diệu Hương); “Sách tranh Việt Nam: Chậm mà chắc” (Thùy Cốm); “Camille Saint-Saëns: Tôi đã say mê ngắm nhìn các thiên thể” (Ngọc Anh dịch).
Giờ đây, bạn đọc có thêm lý do để chọn đọc Tia Sáng, đặc biệt là số báo này.
BBT Tia Sáng
