Hội thảo “Pháp, châu Âu và Việt Nam từ 1954” tại Pháp
Hội thảo quốc tế quy mô với chủ đề “Pháp, châu Âu và Việt Nam từ 1954” đã diễn ra vào trung tuần tháng Một, mở màn cho Mùa Việt Nam tại Pháp trong khuôn khổ Năm Pháp-Việt 2013-2014.
Đại diện cho giới sử học là những tên tuổi quen thuộc, những chuyên gia hàng đầu về lịch sử Việt Nam như Pierre Brocheux, Hugues Tertrais, Pierre Asselin, hay những nhà sử học chuyên về quan hệ quốc tế James G. Hershberg hay Pierre Journoud. Những nhà ngoại giao kỳ cựu như bà Tôn Nữ Thị Ninh và các vị cựu đại sứ Pháp tại Việt Nam (Louis Amigues, Claude Blanchemaison, Antoine Pouillieute) cũng góp tiếng nói và trải nghiệm trong nghề khi còn đương chức. Ở lĩnh vực văn hóa và kinh tế, mỗi tham luận của các chuyên gia hay nhà nghiên cứu đều đề cập đến một khía cạnh cụ thể trong hợp tác song phương như bảo tàng, văn học, giáo dục, báo chí, tôn giáo, thương mại, năng lượng nguyên tử…
Đoàn đại biểu của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội có năm nhà khoa học tham dự. Ngoài phát biểu của Giáo sư Hiệu trưởng Nguyễn Văn Khánh trình bày trong phiên khai mạc, tham luận của bốn thành viên còn lại (PGS. TS Phạm Quang Minh, Phó Hiệu trưởng, PGS. TS Trần Thu Hương, Khoa Tâm lý học, PGS.TS Trịnh Văn Tùng, Khoa Xã hội học, TS Bùi Thành Nam, Khoa Quốc tế học) được giới thiệu ở từng chủ đề nêu trên như một quan sát hay nhìn nhận đến từ một Việt Nam đương đại.
Đại sứ đương nhiệm tại Pháp, Dương Chí Dũng, cũng trình bày báo cáo tại một phiên hội thảo, cùng với sự có mặt của Christian Lechervy, Cố vấn của Tổng thống Pháp về các vấn đề chiến lược và châu Á Thái Bình Dương. Bản tham luận kết thúc hội thảo của Michael Reiterer, Cố vấn ban châu Á Thái Bình Dương của Liên minh châu Âu, đã góp phần đưa nội dung cuộc hội thảo bước ra khỏi khuôn khổ song phương để tiến đến đa phương và chiến lược khu vực. Thực vậy, trong không ít các bản tham luận, các tác giả đã nhấn mạnh đến một đặc điểm “mới” trong quan hệ Pháp-Việt, không chỉ ở sự cam kết đối tác chiến lược mà còn vì tính đa phương trong đối thoại giữa hai đại lục Âu-Á mà nước Pháp và Việt Nam là hai nước đại diện cho châu lục của mình.
Ngoài ý nghĩa mở màn cho mùa Việt Nam tại Pháp, quy mô và sự phong phú của hội thảo còn được thể hiện ở tính đa ngành và việc tham gia đông đảo của các thành viên tham dự, từ giới nghiên cứu (sử học, xã hội học, kinh tế…), các nhà ngoại giao, chuyên gia đến các nhân chứng. Chính vai trò hay vị thế của các tác giả thuộc nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau đã khiến cho hội thảo vừa đa dạng vừa đa chiều và có tính liên ngành. Có thể nói, cuộc gặp gỡ khoa học này không chỉ có ý nghĩa tổng kết 40 năm quan hệ ngoại giao (kể từ 1974) mà còn là sự kết nối và tiếp nối quan hệ Pháp – Việt ( từ sau năm 1954). Do sự phong phú của các đề tài, sự sâu sắc trong các nghiên cứu, sự khách quan trong các đánh giá của các chuyên gia và các nhà ngoại giao, xuyên dọc chiều dài 70 năm lịch sử thăng trầm của hai nước mà trong suốt hai ngày rưỡi hội thảo, tại ba địa điểm khác nhau, hội trường vẫn chật kín người đến phút cuối với nhiều ý kiến thảo luận hay bình luận của cử tọa.
Nhằm giới thiệu một phần kết quả của Hội thảo, Ban biên tập Tạp chí Khoa học của Đại học Quốc gia Hà Nội dự định sẽ dành số đặc biệt của chuyên san Khoa học Xã hội và Nhân văn để đăng một số tham luận tiêu biểu và giàu ý nghĩa khoa học.
Năm Pháp-Việt 2013-2014 là một chuỗi các sự kiện thuộc các lĩnh vực văn hóa, giáo dục, hợp tác đại học và nghiên cứu, du lịch, thể thao, kinh tế… do hai nước đồng tổ chức nhân kỷ niệm bốn mươi năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Mùa nước Pháp tại Việt Nam diễn ra vào nửa cuối năm 2013 và Mùa Việt Nam tại Pháp tiếp tục vào nửa đầu năm 2014.
—
* Tiến sỹ Giáo dục học, ĐH Paris Descartes
