Quỹ NAFOSTED: Nhiều điểm mới trong tài trợ, hỗ trợ nghiên cứu cơ bản
Sự tái cơ cấu Quỹ Phát triển KH&CN Quốc gia (NAFOSTED), trên cơ sở sáp nhập Văn phòng các Chương trình trọng điểm cấp nhà nước, Văn phòng các Chương trình KH&CN quốc gia và NAFOSTED, đã dẫn đến nhiều điểm mới trong hoạt động tài trợ, hỗ trợ nghiên cứu khoa học cơ bản, bắt đầu kể từ năm 2025.
TS. Phạm Đình Nguyên, trong vai trò mới là Phó Giám đốc Cơ quan điều hành NAFOSTED, đã trao đổi tại hội thảo “Nâng cao hiệu quả hoạt động của Quỹ NAFOSTED”, diễn ra vào ngày 15/5/2025: thông qua hoạt động tài trợ, hỗ trợ của mình, Quỹ kỳ vọng vào việc góp phần nâng cao năng lực KH&CN. Năng lực này được thể hiện thông qua một số chỉ số quan trọng, đó là top ba quốc gia dẫn đầu ASEAN về chỉ số về số lượng công bố quốc tế/1 tỷ USD của GDP; top bốn quốc gia dẫn đầu ASEAN về chỉ số tác động của các ấn phẩm khoa học; tăng 15% số lượng đơn sáng chế, văn bằng được bảo hộ mỗi năm…
Để đạt được những kỳ vọng mới, kể từ năm 2025, NAFOSTED sẽ bắt đầu có những thay đổi trong chương trình tài trợ cho khoa học cơ bản hai lĩnh vực tự nhiên và xã hội nhân văn, theo hướng dẫn của Thông tư 10/2024/TT-BKHCN. Thay vì tài trợ theo tiêu chí các nhóm nghiên cứu mạnh và nhóm nghiên cứu thông thường như trước đây, NAFOSTED sẽ chủ yếu tài trợ cho hai dạng đề tài: 1) đề tài thăm dò, khám phá – đề tài nhằm thúc đẩy nghiên cứu của các nhà khoa học trẻ dưới 40 tuổi hoặc nhà khoa học lần đầu đăng ký đề tài nghiên cứu cơ bản do Quỹ tài trợ; 2) đề tài phát triển – đề tài hướng tới các mục tiêu lớn, dài hạn nhằm thúc đẩy các kết quả nghiên cứu khoa học xuất sắc, đột phá, kết hợp xây dựng nhóm nghiên cứu, đào tạo nhân lực khoa học trình độ cao.
Khung kinh phí dành cho các dạng đề tài đã được các hội đồng khoa học chuyên ngành đề xuất sẽ được quỹ ấn định từ 1,2 tỉ đồng (± 15%) đến 4,5 tỉ đồng (± 15%)/đề tài. Các mức kinh phí khác nhau này sẽ được xác định dựa theo lĩnh vực nghiên cứu và dạng đề tài. Theo đó, ở lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, Quỹ sẽ tài trợ 1,2 tỉ đồng (± 15%)/đề tài lý thuyết và 1,8 tỉ đồng (± 15%)/đề tài thực nghiệm – đề tài thăm dò, khám phá; 3 tỉ đồng (± 15%)/đề tài lý thuyết và 4,5 tỉ đồng (± 15%)/đề tài thực nghiệm) – đề tài phát triển. Ở lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn sẽ là 1,2 tỉ đồng (± 15%)/đề tài thăm dò, khám phá và 3 tỉ đồng (± 15%)/đề tài phát triển.
Về yêu cầu thời gian thực hiện và sản phẩm đầu ra của các đề tài do Quỹ tài trợ, Quỹ ấn định thời gian từ 36 tháng đến 60 tháng, trong đó đối với đề tài thăm dò, khám phá, thời gian là 36 tháng (chưa bao gồm thời gian gia hạn) còn với đề tài phát triển, thời gian là 48 hoặc 60 tháng (chưa bao gồm thời gian gia hạn). Kết quả nghiên cứu của dạng đề tài thứ nhất là phải có ít nhất một bài báo được đăng trên tạp chí quốc tế có uy tín thuộc Danh mục của Quỹ (chủ nhiệm đề tài là tác giả chính của ít nhất một bài báo công bố trên tạp chí quốc tế có uy tín); với dạng đề tài thứ hai phải có ít nhất hai bài báo được đăng trên tạp chí quốc tế có uy tín thuộc nhóm phần tư thứ nhất hoặc nhóm phần tư thứ hai thuộc Danh mục của Quỹ, hỗ trợ đào tạo ít nhất một nghiên cứu sinh (chủ nhiệm đề tài, thành viên chính của đề tài là tác giả chính của ít nhất một bài báo trên tạp chí quốc tế, nghiên cứu sinh là tác giả của ít nhất một bài báo trên tạp chí quốc tế có uy tín).
Bên cạnh đó, chú trọng đến tính liêm chính học thuật, Quỹ cũng nhấn mạnh: các công bố là kết quả nghiên cứu của đề tài phải ghi nhận tài trợ của Quỹ theo đúng mã số đề tài, với trường hợp ghi nhận tài trợ theo nhiều đề tài do Quỹ tài trợ hoặc ghi nhận tài trợ đồng thời của Quỹ và tổ chức khác, cần có giải trình và cung cấp minh chứng về việc không sử dụng trùng lặp kinh phí từ ngân sách nhà nước; đảm bảo liêm chính học thuật và đạo đức nghiên cứu đối với các nội dung liên quan đến đề tài do Quỹ tài trợ; nếu vi phạm liêm chính học thuật và đạo đức nghiên cứu, chủ nhiệm đề tài không được tham gia đề tài do Quỹ tài trợ trong thời gian năm năm kể từ ngày xử lý vi phạm.
Bài đăng Tia Sáng số 10/2025
