VINATOM ký thỏa thuận hợp tác với Dubna
Trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc từ ngày 18 và 19/11/2019 tại Viện nghiên cứu hạt nhân Dubna (JINR) của đoàn cán bộ liên ngành Việt Nam do Thứ trưởng Bộ KH&CN Trần Văn Tùng dẫn đầu, một bản thỏa thuận hợp tác ba bên giữa JINR, đại diện Việt Nam tại JINR và Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam (VINATOM) đã được ký kết với các nội dung quan trọng: hợp tác nghiên cứu, đào tạo nguồn nhân lực, chuẩn bị cho dự án hợp tác VINATOM-ROSATOM về Trung tâm nghiên cứu KH&CN hạt nhân (RCNEST) tại Việt Nam.
Các cán bộ Việt Nam lắng nghe giới thiệu về lịch sử Phòng thí nghiệm Các tương tác hạt nhân Flerov. Ảnh: JINR
Ông M. G. Itkis, Phó giám đốc JINR, đã giới thiệu về JINR và các kế hoạch nghiên cứu của Viện trong tương lai, trong đó có siêu dự án NICA (Nuclotron-based Ion Collider fAсility), một hệ phức hợp máy gia tốc để có thể nghiên cứu về các đặc tính của vật chất baryon đậm đặc (dense baryonic matter) đi kèm với một phòng thí nghiệm về các vật chất ở trạng thái đặc biệt có trong vũ trụ, vốn chỉ tồn tại trong thời gian cực ngắn sau Big Bang (the Quark-Gluon Plasma QGP). Tuy đến năm 2020 NICA mới đi vào hoạt động nhưng ở thời điểm này, dự án đã quy tụ 16 viện nghiên cứu Nga và 79 viện nghiên cứu thuộc 30 quốc gia trên thế giới.
Trao đổi với ông M. G. Itkis, Phó giám đốc JINR, Thứ trưởng Trần Văn Tùng đã nhấn mạnh đến tầm quan trọng của những tư vấn về chuyên môn của JINR đối với chương trình nghiên cứu sẽ triển khai ở lò phản ứng nghiên cứu của Việt Nam trong tương lai. Ở góc nhìn của nhà chuyên môn, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng VINATOM, lưu ý, một trong những yếu tố quan trọng của dự án Trung tâm Nghiên cứu khoa học công nghệ hạt nhân với lò nghiên cứu mới là cần đảm bảo tính an toàn của lò phản ứng nghiên cứu mới. Kinh nghiệm và ví dụ thành công của JINR trong việc vận hành và khai thác hiệu quả lò IBR-2 mấy chục năm nay rất có ý nghĩa cho vấn đề này.
VINATOM và JINR đã cùng thống nhất: JINR có thể đóng vai trò quan trọng trong các vấn đề về đổi mới sáng tạo, đào tạo nhân lực cũng như trong việc tiếp tục triển khai kế hoạch hợp tác dài hạn Việt Nam – JINR theo phạm vi chiến lược phát triển của JINR đến năm 2030 đang được soạn thảo.
Trong thời gian làm việc tại Dubna, đoàn cán bộ liên ngành Việt Nam đã khảo sát hệ thống cơ sở vật chất tiên tiến hàng đầu thế giới về các vấn đề lý thuyết và thực nghiệm của vật lý hạt cơ bản, vật lý hạt nhân, vật lý các chất đậm đặc… như Phòng thí nghiệm Vật lý năng lượng cao Veksler và Baldin, Phòng thí nghiệm các phản ứng hạt nhân Flerov và Máy gia tốc nơi tạo ra các nguyên tố siêu nặng trong bảng hệ thống tuần hoàn Mendeleev nguyên tố Flerovnium (FI 114), Moscovium (Mc 115), Dubnium (Db 105) và Oganeson (Og 118), Phòng thí nghiệm Vật lý neutron Frank – mang tên Frank (nhà khoa học xuất sắc của Liên Xô đạt giải Nobel vật lý năm 1958 liên quan đến hiệu ứng Cherenkov), tìm hiểu tìm hiểu lò phản ứng IBR-2, lò phản ứng với cách tiếp cận độc đáo về kỹ thuật (lò xung) để có thể tạo ra dòng neutron có thông lượng cao bậc nhất thế giới (1016 neutron/cm2/s) và tổ hợp quang phổ kế của nó. Sau khi đi thăm hệ thống cơ sở vật chất, đoàn đã có cuộc trao đổi với các nhà nghiên cứu hàng đầu của Phòng thí nghiệm này. Nhiều nhà nghiên cứu của Việt Nam nói chung và VINATOM riêng như GS. TS Lê Văn Thiêm (toán học), GS. TS Phạm Duy Hiển, GS. TS Cao Chi (vật lý hạt nhân), PGS. TS Nguyễn Mộng Sinh (hóa học phóng xạ)… đã từng học tập và nghiên cứu tại đây.
Đoàn cũng đã gặp gỡ và trao đổi với một số nhà nghiên cứu Việt Nam, trong đó có nhiều cán bộ trẻ, đang làm việc tại JINR. Các cán bộ đang làm việc tại Dubna hiện nay sẽ là những cán bộ nòng cốt tại Việt Nam trong tương lai, đặc biệt tại Trung tâm RCNEST. Mặc dù điều kiện làm việc còn nhiều khó khăn, lương chưa cao nhưng sự say mê nghiên cứu khoa học của các cán bộ đang làm việc tại Dubna đã để lại ấn tượng tốt cho đoàn công tác. Theo đề xuất của đại diện toàn quyền Việt Nam, GS. TS Lê Hồng Khiêm và VINATOM trước đó, lãnh đạo JINR cũng thông báo có quyết định tăng thêm lương cho cán bộ nghiên cứu Việt Nam.
Trước đó, đoàn cán bộ liên ngành của Việt Nam đã tới Khu kinh tế đặc biệt (Special Economic Zone) của thành phố Dubna tìm hiểu hệ thống cơ sở hạ tầng và các điều kiện đặc biệt của nó nhằm khuyến khích đầu tư và phát triển các doanh nghiệp và nhà đầu tư tại đây.
Anh Vũ dịch
Nguồn: http://www.jinr.ru/posts/agreement-on-cooperation-with-vinatom-was-signed/
